Mandula van den Berg, een journalist bij NRC, en Han Bouwmeester, een generaal en pleitbezorger van misleiding bij Defensie, duiken in de fascinerende wereld van misleiding in moderne oorlogsvoering. Ze bespreken hoe creativiteit en technologie samenkomen in de productie van nepproducten zoals opblaasbare tanks. Bouwmeester deelt zijn ervaringen met Russische tactieken en de rol van psychologische oorlogsvoering. Het gesprek onthult ook de impact van desinformatie en innovatie in de recente conflicten en hoe dit de strategieën van strijdkrachten beïnvloedt.
Misleiding in oorlogvoering, zoals het gebruik van opblaasbare wapens, illustreert de samensmelting van technologie en creativiteit om vijanden te misleiden.
De Russische strategie van 'maskirovka' benadrukt het belang van psychologische misleiding en desinformatie in moderne conflicten, met een focus op perceptie.
Deep dives
De kunst van misleiding in oorlog
De podcast verkent de concepten en technieken van misleiding in oorlogsvoering, waarbij de nadruk ligt op opblaasbare wapens die ze kunnen gebruiken om de vijand te misleiden. Een voorbeeld hiervan is het opblaasbare luchtafweersysteem dat geïnstalleerd is in een Tsjechisch stadje, vervaardigd door Inflatech. Deze nepwapens zijn ontworpen om echte wapens te imiteren en kunnen het doelwit van aanvallen afleiden, wat kostbare middelen kan sparen. De precisie en kunstzinnigheid waarmee deze illusies worden gemaakt, getuigen van de combinatie van technologie en creativiteit die nodig is om de vijand te misleiden.
De rol van een spookleger
Het verhaal van de Ghost Army, een eenheid van kunstenaars die tijdens de Tweede Wereldoorlog misleidingsoperaties uitvoerden, illustreert een opzienbarend aspect van oorlogvoering. Ze creëerden dummies van tanks en gebruikten geluidseffecten om te lijken op een grote hoeveelheid soldaten, wat leidde tot verwarring bij de Duitse troepen. Door een combinatie van kostuumdesign en geluidsimulatie konden ze de vijand overtuigen van een grotere Amerikaanse aanwezigheid dan daadwerkelijk het geval was. Dit toont aan dat creativiteit en strategisch denken net zo belangrijk zijn als fysieke strijd in het leger.
Veranderingen in oorlogsvoering
Na de Koude Oorlog verscheen er een verschuiving in militaire strategieën, waarbij directe fysieke confrontatie meer prominente aandacht kreeg. De ontwikkeling van technologie en afschrikwekkende capaciteiten nam de overhand, maar misleiding verdween vrijwel uit de doctrine van het westers leger. Dit veranderde toen conflicten als die in Oekraïne de noodzaak voor misleidingsstrategieën opnieuw ter sprake brachten. Opblaasbare wapens werden opnieuw een onderwerp van interesse, waarbij de combinatie van oude en nieuwe methoden in oorlogvoering steeds belangrijker wordt.
De invloed van Russische misleidingstactieken
De Russische benadering van misleiding, bekend als 'maskirovka', lijkt diep geworteld en integraal voor hun militaire strategieën te zijn. In tegenstelling tot westerse landen, waar de focus lag op overvloedige technologische ontwikkeling, blijft Rusland zich richten op fysieke en psychologische misleiding. Dit is zichtbaar in de conflictvoering rondom de Krim, waar desinformatie en schijnbewegingen een centrale rol speelden. Deze ontwikkeling benadrukt het belang van perceptie en informatiegevechten, wat een evolutionaire stap heeft gezet in de moderne oorlogsvoering.
Afgelopen jaar hoorde je op zaterdag regelmatig bijzondere verhalen van de makers van Vandaag over de levens en denkbeelden die schuilgaan achter de actualiteit. Deze week kun je een aantal daarvan opnieuw beluisteren.
Vandaag het verhaal van Mandula van den Berg, over misleiding in oorlogstijd.
Lang verdween het naar de marge, maar met de terugkeer van Rusland op geopolitiek niveau is het niet langer te negeren. Misleiding is terug op het strijdtoneel. Wat is de kracht van dit vergeten wapen?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.
Een podcast van: Mandula van den Berg
Montage: Yeppe van Kesteren
Eindredactie: Mirjam van Zuidam
Een Spotify-playlist met andere zaterdagverhalen van Vandaag vind je hier.