De geschiedenis van het nationalisme | #1815 Eric Storm
Jan 2, 2025
auto_awesome
Eric Storm, historicus en auteur van het boek 'Nationalisme: een wereldgeschiedenis', praat over de evolutie van nationalisme en de impact ervan op moderne natiestaten. Hij belicht hoe de Franse Revolutie nationalisme vormde en de verschuiving naar volkssoevereiniteit. Storm onderzoekt ook de rol van nationalistische identiteit binnen de EU en de invloed van globalisering. Daarnaast wordt de verbinding tussen nationalisme en toerisme besproken, evenals de invloed van moderne economieën op nationale identiteiten.
De Franse revolutie markeerde de overgang van koninklijke soevereiniteit naar volkssoevereiniteit, wat moderne democratische systemen fundeerde.
Nationalisme heeft in de geschiedenis zowel culturele als politieke vormen aangenomen, waarbij beroepen op zelfbeschikking cruciaal waren voor nationale identiteiten.
De paradox van nationalisme en globalisering roept spanningen op tussen lokale belangen en mondiale verantwoordelijkheden, vooral in het licht van klimaatverandering.
Deep dives
De oorsprong van de natiestaat
De Franse revolutie wordt beschouwd als de uitvinding van de natiestaat, waarbij de soevereiniteit van de koning werd overgedragen aan de bevolking. Deze revolutie stelde alle burgers, ongeacht taal of religie, gelijk en introduceerde het idee van de natie als een politieke macht. Dit model, waarbij de staat niet meer voor de vorst maar voor de burgers bestaat, vormt het fundament voor moderne democratische systemen. Het begrip 'natie' evolueerde van een cultureel naar een politiek begrip, wat de basis legde voor de ontwikkeling van natiestaten in de 19e eeuw.
De rol van nationalisme in de geschiedenis
Nationalisme heeft door de geschiedenis heen verschillende vormen aangenomen, variërend van culturele identificatie tot politieke actoren die strijd voeren voor zelfbeschikking. In Nederland bijvoorbeeld waren er discussies over de eenheid van de staat en de plaats van verschillende gewesten in de politieke structuur. Bismarck's methoden in Duitsland toonden aan dat nationalisme niet altijd van onderaf kwam, maar ook gedreven werd door politieke elite en oorlogen. Deze verschillende nationalistische bewegingen in Europa hebben geleid tot de belangrijke voorwaarden voor nationale samenlevingen zoals we die nu kennen.
De hybride rol van nationalistische staten
De opkomst van natiestaten ging hand in hand met de ontwikkeling van koloniale rijken, waar de elementen van nationalisme vaak werden gecombineerd met imperialistische ambities. De Franse natiestaat bood een model dat andere landen inspireerde, maar tegelijkertijd onderhielden veel landen ook koloniale gebieden, wat de dynamiek tussen natiestaat en imperium complex maakte. Dit leidde tot een wereld waarin landen streden om macht en invloed, vaak ten koste van andere bevolkingsgroepen. De dekolonisatie in de 20e eeuw heeft echter deze globale machtstructuren hervormd en geleid tot de vorming van onafhankelijke natiestaten.
De hedendaagse impact van nationalisme
In de huidige wereld blijven natiestaten een essentiële rol spelen, vooral in het licht van globalisering en internationale samenwerking. De opkomst van identiteitspolitiek en populisme toont aan dat nationalistische gevoelens nog steeds een grote invloed hebben op politiek en samenleving. Tegelijkertijd wordt het idee van de natiestaat uitgedaagd door globale problemen zoals klimaatverandering, die samenwerking tussen landen vereisen. Deze paradox van nationalisme en globalisering creëert spanningen tussen lokale belangen en wereldwijde verantwoordelijkheden.
De toekomst van natiestaten
De toekomst van natiestaten hangt af van hun vermogen om te navigeren tussen nationale belangen en internationale samenwerking. Terwijl landen steeds meer met elkaar verweven zijn, groeit ook de behoefte aan efficiënte samenwerking op gebieden zoals klimaatverandering en economische ongelijkheid. Echter, de toename van nationale sentimenten kan de mogelijkheden voor samenwerking belemmeren en leiden tot een terugtrekking vanuit internationale verbanden. Dit benadrukt de noodzaak van een herbeleving van nationale identiteit die kan zorgen voor zowel lokale betrokkenheid als mondiale verantwoordelijkheid.
Jelle van Baardewijk in gesprek met historicus Eric Storm over zijn nieuwe boek 'Nationalisme: een wereldgeschiedenis'.
--
Steun De Nieuwe Wereld en doe mee aan onze eindejaarsactie: http://gofundme.com/dnw2024.
Liever direct overmaken? Maak dan uw gift over naar NL61 RABO 0357 5828 61 t.n.v. Stichting De Nieuwe Wereld.
Patroon worden kan op http://www.petjeaf.com/denieuwewereld.
--
Bronnen en links bij deze uitzending:
- Bestel hier 'Nationalisme: een wereldgeschiedenis' : https://www.alfabetuitgevers.nl/boek/nationalisme-2/
- Zie hier het gesprek van Jelle met René Koekkoek over zijn boek 'Revolutionaire tijden'
https://www.youtube.com/watch?v=gElgl5sQcNo
Remember Everything You Learn from Podcasts
Save insights instantly, chat with episodes, and build lasting knowledge - all powered by AI.
