Historicus Yuval Noah Harari over AI, oorlog en vrede | Het Uur
Oct 26, 2024
auto_awesome
Yuval Noah Harari is een wereldberoemde historicus en bestsellerauteur, vooral bekend van zijn boek Sapiens. In dit gesprek gaat hij diep in op de gevaren van kunstmatige intelligentie, die niet alleen betere medicijnen kan ontwikkelen, maar ook wapens en ideologieën kan creëren. Harari legt uit dat AI geen bewustzijn heeft en daarom geen morele onderscheidingen kan maken. Daarnaast benadrukt hij dat de mensheid in staat is om in vrede te leven, ondanks de huidige conflicten, en pleit hij voor een optimistische kijk op de toekomst.
Harari benadrukt dat kunstmatige intelligentie zowel enorme voordelen voor de mensheid kan bieden als ernstige risico's met zich meebrengt, vooral door het gebrek aan bewustzijn en moreel kompas.
De unieke menselijke capaciteit om verhalen en ficties te creëren is cruciaal voor sociale structuren, maar kan ook negatieve gevolgen hebben, zoals het aanwakkeren van haat en angst.
Deep dives
De evolutie van Yuval Noah Harari
Yuval Noah Harari begon als specialist in de middeleeuwse geschiedenis, met een focus op militaire oorlogvoering, maar zijn carrière nam een verrassende wending toen hem gevraagd werd om een cursus over wereldgeschiedenis te geven. Deze ervaring leidde tot het boek 'Sapiens', dat de mechanismen van verandering in de mensheid onderzoekt en internationaal veel succes heeft gekend. Harari benadrukt dat geschiedenis niet slechts een lijst van gebeurtenissen is, maar een studie van de veranderingen die samenlevingen en culturen vormgeven. Dit inzicht heeft geleid tot een breder begrip van wat de mensheid drijft en hoe deze veranderingen relevant blijven, vooral in het licht van hedendaagse bedreigingen zoals kunstmatige intelligentie.
De kracht van verhalen en ficties
Harari bespreekt hoe de unieke capaciteit van mensen om verhalen en ficties te creëren, ons onderscheidt van andere soorten en een cruciale rol speelt in het functioneren van samenlevingen. Ficties zoals geld, religies, en politieke ideologieën zijn niet alleen producten van de menselijke verbeelding, maar vormen ook de fundamenten van sociale structuren. Hij legt uit dat de waarde van geld of patriottisme afhangt van collectieve geloofssystemen, waarbij de aantrekkingskracht van deze ficties essentieel is voor de stabiliteit van complexe samenlevingen. Deze capaciteit maakt het ook mogelijk dat dergelijke verhalen ons, soms negatief, kunnen beïnvloeden, zoals blijkt uit de manier waarop haat en angst in de media worden aangewakkerd.
De dualiteit van kunstmatige intelligentie
Harari behandelt de tweeledigheid van kunstmatige intelligentie: de enorme mogelijkheden en de ernstige risico's. AI heeft het potentieel om enorme vooruitgangen te boeken in gezondheidszorg en klimaatbeheer, maar het brengt ook gevaren met zich mee die verder gaan dan de typische angst voor robotopstanden. In plaats van een apocalyptische visie, wijst hij op de manier waarop AI kan worden geïntegreerd in bestaande bureaucratische systemen, waardoor het een enorme macht kan verkrijgen zonder dat het een bewustzijn of moreel kompas heeft. Dit roept vragen op over de controle en de autoriteit van menselijke besluitvorming in een wereld waarin AI steeds meer beslissingen kan en zal nemen.
De impact van algoritmen op de samenleving
Harari bespreekt de rol van algoritmen en hoe ze de informatie die we consumeren bepalen, wat grote implicaties heeft voor democratische systemen en de publieke opinie. De algoritmes zijn ontworpen om de 'engagement' te maximaliseren, wat ertoe kan leiden dat ongepaste inhoud, zoals haatzaaiende geluiden en nepnieuws, wordt bevorderd. Dit heeft niet alleen invloed op individuele gebruikers, maar ook op bredere sociale dynamieken, zoals racisme en sociale onrust, die kunnen ontstaan uit online interacties. Dit illustreert de noodzaak om kritisch na te denken over wie er controle heeft over de informatie die we ontvangen en hoe dat ons begrip van werkelijkheid beïnvloedt.
Tien jaar geleden werd hij in één klap wereldberoemd met zijn boek Sapiens (meer dan veertig miljoen verkochte exemplaren). Het maakte de – tot dan toe onbekende – historicus Yuval Noah Harari tot bestsellerauteur. Zijn thema: de mensheid. In zijn nieuwste boek Nexus waarschuwt hij diezelfde mensheid voor een groot gevaar: AI.
Met Pieter van der Wielen praat hij over zijn gewoonte iedere dag twee uur te mediteren, om ruimte in zijn hoofd te maken en de realiteit te blijven zien. Hij legt uit dat geschiedenis voor hem niet de studie van het verleden is, maar van verandering. AI is het eerste ‘door de mens gemaakte voorwerp’ dat zélf ideeën en concepten kan maken. Dat heeft voordelen, zoals betere medicijnen, maar is ook bedreigend: het kan zelf wapens maken en politieke ideologieën bedenken. Waarom dat gevaarlijk is? “AI is intelligenter dan de mens, maar heeft geen ‘consciousness’, het voelt geen verschil tussen liefde en haat.” Over het geweld en de grote conflicten van deze tijd zegt hij dat we als mensheid periodes van veel conflict gehad, en van minder conflict. “De mensheid ís in staat om meer in vrede te leven. Het is belangrijk dat we daarin blijven geloven, en weten dat vrede óók een realiteit is.”