
Decide for Impact podcast Continent van de kwaliteit #boekencast afl 131
Dec 11, 2025
57:31
Vandaag bespreken we het boek Continent van de kwaliteit van Paul Schenderling.
Subtitel: Hoe Europa een eigen economische koers kan varen
Ik vind het een steengoed boek dat past in deze tijd, waar iedere ondernemer waardevolle inzichten kan uithalen over hoe ze bijdragen aan een betere toekomst van zichzelf, hun omgeving en de planeet. Het lastige is dat het boek te dik is voor 90% van de ondernemers om op te pakken. Een boek met een hoopvolle boodschap en suggesties voor wat je kunt doen. Met een reële actuele analyse van wat op dit moment het probleem is voor Europa en de bedrijven, de mensen en de planeet.
Het lijkt me goed om hier een geillustreerde versie van te maken met de kern, zoals de doeleinden van het leven, de vier grote spelveranderaars, de vier industriële investeringen en de vijf grote impactfactoren om te komen tot een overzicht van de kwaliteiten die een nieuwe economie kan leveren en de strategische stappen naar het continent van kwaliteit. Om af te sluiten met een overzicht van wat ondernemers en burgers kunnen doen en wat dat oplevert.
Het verhaal dat we voorbij de groei moeten komen levert voor veel mensen weerstand op, omdat ze denken dat ze iets verliezen. Een verhaal waarin we naar een kwaliteit van leven gaan is hoopvol en geeft mij energie, je krijgt iets beters.
Het boek kreeg ik van Paul en Tom kreeg het van Bot Uitgevers.
Het boek bestaat uit 4 delen:
I Onze economie dient onze doelen niet meer
II De vier grote spelveranderaars die onze toekomst mede zullen bepalen
III Een hoopvolle realistische visie voor de toekomst van Europa
IV Sufficiëntie, de nieuwe maatstaf voor het succes van bedrijven.
V Handvatten om de nieuwe economie dichterbij te brengen
Inleiding
In het kort de bedreigingen waarmee Europa te maken heeft, de druk vanuit Rusland met de oorlog. De opkomst van radicaal rechts die de democratie aanvalt. De import van spullen uit China waarmee we de productie in Europa zelf onder druk zetten, en daarmee de toekomst van het mkb. Dan de mondiale druk op de ecologische grenzen van de planeet die de natuur (en daarmee de mens) in de problemen brengt.
Verder schetst Paul een beeld van de kwaliteiten van Europa, wat maakt dit continent anders en wat is dat Europese levensgevoel.
Dan volgt een utileg over de oorzaak waarom de economie in Europa de verkeerde kant op gaat de rol van het kapitaal, de economie boven alles een focus op efficientie waarbij de opbrengsten vloeit naar de grote bedrijven en de rijken en de lasten voor d regio en de rest van de mensen.
Dan laat Paul voorbeelden zijn van de het verborgen potentieel van de nieuw economie zoals goed werk, verbetering kwaliteit producten en diensten, meer gelijkheid, duurzaam ondernemerschap en geluk. Dit is een mooi vooruitzicht om verder te lezen.
I Onze economie dient onze doelen niet meer
Interessant hoofdstuk over welke doelen de economie dient met een mooi overzicht op p60 in een tabel.
De kern is vrijheid, vrede, rechtvaardigheid, naastenliefde en dat levert kwaliteit van leven op (bloei).
Op p64 heeft hij een overzicht van de zeven zekerheden van goed werk. Een goed overzicht over wat je zoekt in werk.
De opkomst van het neoliberialisme, wat mensen ook stemmen in de afgelopen veertig jaar, het neoliberale economische beleid blijft.
p80 Ondemocratisch liberalisme - het boek van Lisa Herzog.
Het belangrijkste verzetswapen: een krachtig contrarratief.
De race naar de bodem doordat we overspoelt worden door goedkope producten omdat de bedrijven in China worden gesteunt door de staat, er veel minder regels zijn en daardoor de mens en de natuur kunnen worden uitgeperst. Daarnaast wordt steeds meer marketing gebruikt. Met het handelsblok tussen de VS en China, terwijl de productie doordraait om de groei van de economie te waarborgen, moeten de producten ergens naar toe, Europa want de regels aan de grens zijn door de mondiale handel die mede door de Duitse grote bedrijven is ondersteund.
II De vier grote spelveranderaars die onze toekomst mede zullen bepalen
De vier grote spelveranderaars van onze tijd:
De strijd om digitale monopolies of anti-monopolies
De strijd om het toekomstige concurrentievermogen
De strijd om internationale economische en politiek orde
De strijd om een leefbare toekomst op deze planeet
(De strijd om de toekomst van de democratie) -
De rol van monopolisten grond - schaars maken. Kennis van de complexe waardeketens.
Dit verschuift nu naar de eigenaren van de cloud en data. AI geeft veel macht, veel hoeveelheden data opslaan en inzichten uit halen, die je weer kunt gebruiken om mensen te beinvloeden.
De gevolgen van AI op de economie lijkt vooral een efficiency verhaal. Als je bovengemiddeld goede antwoorden wil krijgen op onze vragen dan is de samenwerking tussen de mens en AI belangrijk. Voor de EU is het belangrijk om zelf AI omgeving te bouwen en beheren zodat we niet opnieuw afhankelijk worden van de VS of China.
Interessant punt over de Duitse exportstrategie, grote bedrijven die lage kwaliteit import vanuit China toestaan in ruil voor hoge kwaliteit producten export naar China. Dit verandert nu China zelf steeds meer hoge kwaliteit producten bouwt en ook exporteert en zo de Europese markt uithollen.
De vier industriele investeringen
investeringen in kennis (te weinig durfkapitaal in EU)
investeringen in vergroening
versterking van de defensie
investeringen in eigen energie
Het ziet er naar uit dat er niet een nieuwe mondiale macht ontstaat, maar verschillende machtsblokken denk aan VS, China, de EU, Rusland en India. (pentarchie)
De grote vijf impactfactoren (verantwoordelijk voor het overschreiden van de negen essentiële ecosystemen:
Uitstoot van broeikasgassen: netto nul in 2050
Materiaalverbruik: volledig circulair in 2050
Watergebruik: zoetwaterverbruik met meer dan 25% verminderd in 2030
Landgebruik: voor menselijke consumptie gehalveerd in 2050
Emissies vna toxische stoffen: vervangbare zeer zorgwekkende stoffen in 2050 uitgefasseer en niet-vervangbare zeer zorgwekkende stoffen sterk gereduceerd.
p160
Nuchtere constateringen, nieuw economisch realisme: p166
door de vergrijzing de toekomstige economische groei in Europa tegenvalt;
hogere publieke en private kosen als gevolg van de vier industriële investeringen;
structurele negatieve economische impact van de mondiale milieucrisis.
Positief effect: samenwerking tussen mensen en AI-systemen kan productiviteit verbeteren.
Spelmakers van de toekomste: internationale machtsblokken, bedrijven en regio's (burgerbewegingen, netwerken van bedrijven en decentrale overheden). p169
III Een hoopvolle realistische visie voor de toekomst van Europa
Keuzes maken met kwaliteit als kompas.
de kwaliteiten die de economie kan leveren: p 179
kwalitatief betere producten met lange levensduur verhoogt tastbare welvaart;
deze betere producten zorgen beter voor de aarde en toekomstige generaties
burgers met laag inkomen kwaliteitsdivident geven
vragen om betere productieprocessen - dus innovatie
welvaartswinst (te gebruiken voor de industriele investeringen)
breed gevoel van zekerheid
Europese waarden verdedigen op het mondiale speelveld
strategische stappen naar dat continent van de kwaliteit: p182
verdediging Europese waarden en kwaliteitsnormen op mondiaal economisch speelveld
vloer en plafond van economie reperareren - goed werk en productie en consumptie binnen de draagkracht van de planeet brengen
digitale soevereiniteit opbouwen
structurele oplossing voor financieren vier industriele investeringen
Ruimte scheppen voor regionale, veerkrachtige gemeenschapseconomieen
Quota voor de grote vijf impactfactoren
serieus werk maken van digitale dekolonisering. Eignaarschap van data.
met belastingen en de vorige stappen het geld vinden voor de industriele investeringen
Sterke regio’s maken binnen Europa. Wat is uniek van de regio en hoe kun je dat uitbouwen en delen? Zoal de Achterhoek een bijzondere positie innemen.
IV Sufficiëntie, de nieuwe maatstaf voor het succes van bedrijven.
ik vind dit een lastige term om te delen met anderen.
Relaties bouwen in de keten, niet zoals nu met allemaal anonieme leveranciers waarvan onduidelijk is wat ze precies doen en hoe.
Prijsstrategie, eerlijke prijzen en absolute schaarste
Voor bedrijven: De goede dingen doen, de dingen goed doen en geen kwaad doen.
Sufficientie: het verhaal van de Fairphone (van Abel) p249. Sturen op efficientie is inefficient - absolute schaarste
Kwaliteitsdiensten die bedrijven kunnen leveren: p 272
kwalitatief hoogwaardige diensten die voorzien in de noden van mensen (niet nut)
kwalitatief goed werk en florerende bedrijfsgemeenschappen
creeren nieuwe natuur
Netto positieve bijdragen die bedrijven kunnen leveren:
een netto positieve bijdrage bij de inzet van natuurlijk hulpbronnen in de keten
een netto positieve bijdrage aan wederkerige relaties in de waardeketen
netto positiefe bijdrage aan de continuiteit van de waardeketen
Verliezen van absolute schaarse middelen die bedrijven kunnen vermijden
minimaal verlies van niet-hernieuwbare hulpbronnen
minimaal verlies van ongerepte natuur
minimaal verlies van eigen vrije tijd van mensen
De grootste menselijke nood is nodig zijn p276
Jaarlijkse budgetten voor bedrijven op de grote vijf impactfactoren p285
sufficientie meetbaar maken (IIRF)
V Handvatten om de nieuwe economie dichterbij te brengen
Nieuwe economie dichterbij brengen:
van onderop bij betrokken burgers en ondernemers
innovatieve bedrijvennetwerken (united economy - Heidi Leenaarts)
samenwerking tussen burgers en bedrijven
De economie democratischer maken (boek Lisa Herzog) met oa. belastingherziening p349
aparte rechtsvormen (ander belastingtarief en herkenbaar),
