Het nieuwe kabinet gaat niet bepaald met panache uit de startblokken. De kandidaat-premier sneuvelde. De kandidaat-vicepremier van de PVV sneuvelde. En eerste veto-crisis dreigde al direct rond diens opvolger, Marjolein Faber.

Jaap Jansen en PG Kroeger zien een hele reeks aspecten waarin het komend kabinet-Schoof uniek is vanuit historie en actualiteit. Wie heeft de meeste ministeriële ervaring, bijvoorbeeld? De nieuwe VVD-staatsecretaris Mariëlle Paul, nota bene!

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand. Ga naar Lendahand.com en gebruik de code betrouwbarebronnen500

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Premier Dick Schoof heeft nu de uitdagende taak van een groep losse bewindslieden uit vier incoherente segmenten zonder enige departementale ervaring een team te maken. Terwijl hij in het Torentje zélf ook al een soort stagiair is en de koning vanuit Amerika nogal korzelig laat blijken en beetje tempo te willen.

Die teambuilding is extra moeizaam, want men begint met het maken van een regeerprogram. En dat is een oorlog van allen tegen iedereen met minister Eelco Heinen op Financiën achter de knoppen, niet premier Schoof.

Jaap en PG voorzien dan ook wat Heinen als overvaltactiek nog vóór de bordesscène zal willen inzetten en hoe dit alles daarna vier jaar lang zal domineren. Al was het maar om niet binnen EU en Eurozone vanaf dag 1 machteloos te zijn.

Zodra ze in de eerste week van juli het bordes verlaten, begint het echte werk. En dat gebeurt binnen de themagroepen en onderraden van het kabinet, voorafgaand aan de ministerraad op vrijdag. Kam je die groepen precies af, dan zie je hoeveel risico's en politieke onevenwichtigheden in deze ministersploeg zijn ingebouwd. Van onheldere machtsfactoren tot grote plannen en beloften waar geen cent voor gereserveerd is. Wie doet 'Europa'? Hoe hakt minister Eppo Bruins een miljard euro en meer weg op OCW? Hoe ontploft BBB tussen haar ministers van Landbouw en Volkshuisvesting?

Bovendien zijn er minstens twee extra bommen die dreigen te ontploffen. Allereerst Asiel en Migratie, zowel op de inhoud, strategie als personeelsbeleid. De capriolen van NSC-fractievoorzitter Pieter Omtzigt rond de benoeming van Faber wijzen op labiliteit. Wat daarbij in Brussel staat te gebeuren wijst op mislukking van Schoofs beleid nog voor hij begonnen is. En Ursula von der Leyen kon de coalitie weleens overrompelen met een dodelijk geschenk: de migratieportefeuille in haar Europese Commissie. Genoemd hiervoor wordt vertrekkend VVD-minister Mark Harbers.

Tweede bom zijn de tientallen miljarden die Heinen en Schoof moeten vinden. Hun akkoord is een incoherente gatenkaas. 12 miljard voor 'Box-3', 15 miljard voor stikstof en provincies, het is nergens gedekt.

Het regeerprogram zal een product zijn van Schoof en zijn ministers. Politiek gezag heeft de premier daarbij nauwelijks. De vier fracties zullen het - ineens heel erg extraparlementair - vol extra gaten schieten op Prinsjesdag. Omtzigt geeft deze ploeg naar verluidt slechts een maand of drie na de presentatie van het program.

De 22% bezuiniging op de ambtenaren zal hen niet helpen. Haagse burelen worden de komende twee jaar opgeslokt door reorganisaties en herstructureringen. De echt goede mensen vertrekken snel naar 'functie elders' in deze tijden van grote tekorten aan talent en menskracht.

Internationaal staat Schoof alleen. Zonder eigen netwerk of politiek gezag. En Mark Rutte kan hem vanuit de NAVO niet helpen. Integendeel. Die komt geld ophalen dat er in Den Haag niet is.