„Doceniamy rodziców, jeśli nas o to nie proszą". Kiedy wdzięczność staje się emocjonalnym terrorem | „Niezbędnik nowoczesnej dziewczyny”, odc. 6

„Bądź wdzięczna za to, co masz” – słyszymy od dziecka. Ale czy taka wymuszona wdzięczność faktycznie działa? Czy może staje się narzędziem manipulacji i źródłem poczucia winy? W najnowszym odcinku podcastu „Niezbędnik Nowoczesnej Dziewczyny” Joanna Olekszyk rozmawia z Martą Niedźwiecką o tym, dlaczego prawdziwe docenienie życia nigdy nie przychodzi z zewnątrz i dlaczego warto odzyskać wolność w przeżywaniu własnych emocji.

Sponsorem odcinka jest NIVONA, producent automatycznych ekspresów do kawy.

Wychowujemy się w świecie, który od najmłodszych lat uczy nas jednego: „bądź wdzięczna”. Rodzice, nauczyciele, bliscy – wszyscy powtarzają, że wdzięczność to klucz do dobrego życia. Ale co jeśli ta wdzięczność jest wymuszona? „W ramach socjalizacji słyszymy: dlaczego nie doceniasz, jak wiele dla ciebie robię? To nie jest prawdziwa wdzięczność, tylko próba kontroli” – mówi Marta Niedźwiecka, psycholożka i terapeutka.

Wdzięczność jest pięknym uczuciem, ale tylko wtedy, gdy wypływa z nas samych. Próby jej narzucania kończą się odwrotnym efektem – buntem, poczuciem winy i trudnością w budowaniu zdrowych relacji.

Kiedy docenianie staje się ciężarem
Zmuszanie do wdzięczności to częsty mechanizm w systemach rodzinnych. „Wdzięczność dzieci rodzi się naturalnie wtedy, kiedy są wolne, a nie wtedy, kiedy ktoś im ją nakazuje” – podkreśla Niedźwiecka. Rodzice, którzy oczekują wdzięczności za każde poświęcenie, często nieświadomie wciągają swoje dzieci w emocjonalne gry, które prowadzą do frustracji i zamknięcia.

W dorosłym życiu skutki takiej socjalizacji są równie dotkliwe. „Jesteśmy poddawani terrorowi wdzięczności – ktoś nam mówi, że musimy być wdzięczne nawet za cierpienie czy chorobę, którą zesłał los” – tłumaczy ekspertka. Tymczasem zdrowa wdzięczność nie jest obowiązkiem, a wyborem.

Jak odzyskać wolność emocjonalną?

Co zrobić, by nie ulec presji wiecznego doceniania i nie tkwić w relacjach opartych na poczuciu winy? Marta Niedźwiecka radzi, by najpierw przyjrzeć się własnym granicom i emocjom:

• Czy naprawdę czuję wdzięczność, czy tylko ją deklaruję, bo tak wypada?

• Czy w mojej rodzinie wdzięczność była formą szantażu?

• Czy potrafię odpuścić sobie ocenianie, że jestem „złą córką” czy „niewdzięczną partnerką”?

Wdzięczność jest procesem, który zaczyna się od… zgody na niewdzięczność. Dopiero gdy poczujemy się wolne od cudzych oczekiwań, możemy autentycznie docenić innych i siebie.

Wdzięczność jako droga do siebie, a nie narzędzie kontroli
Wdzięczność jako droga do siebie, a nie narzędzie kontroli

Joanna Olekszyk i Marta Niedźwiecka przyglądają się temu, jak kultura oczekiwań niszczy nasze poczucie sprawczości. To rozmowa o wolności emocjonalnej, odwadze do powiedzenia „nie” i o tym, dlaczego szczere „dziękuję” przychodzi tylko wtedy, gdy jesteśmy w kontakcie z własnymi potrzebami.

Chcesz odkryć, czym naprawdę jest wdzięczność? Posłuchaj 6. odcinka podcastu „Niezbędnik Nowoczesnej Dziewczyny”  i przekonaj się, że nie wszystko w życiu musisz doceniać – czasem warto najpierw… zrozumieć siebie. 
Sponsorem odcinka jest NIVONA, producent automatycznych ekspresów do kawy, które pomagają odnaleźć spokój w codzienności. Czasem jedyne, czego naprawdę potrzebujemy, to chwila z własnymi myślami - i filiżanka kawy, która smakuje dokładnie tak, jak lubimy.