De vingerafdrukken van vergrijzing op de arbeidsmarkt

De fikse stijging van de cao-lonen, met 6,1 procent de hoogste stijging in veertig jaar, is ‘vreemd’. Dat zegt macro-econoom en BNR-columnist Edin Mujagic. De Nederlandse economie is in de eerste drie kwartalen van 2023 gekrompen en zal dat waarschijnlijk ook hebben gedaan in het vierde kwartaal. In zo'n situatie is het eigenlijk logisch dat de werkloosheid stijgt en de lijnstijging minder wordt. Maar dat gebeurt niet. ‘We zien hier de vingerafdrukken van de vergrijzing op de arbeidsmarkt.’ 

Hoe is de loonstijging verder te verklaren dan?  

Naast die demografische reden, is er ook sprake van achterstallig onderhoud. De factor arbeid heeft de afgelopen veertig, vijftig jaar echt verloren van de factor kapitaal. Vakbonden weten nu dat ze betere kaarten in de hand hebben dan de werkgevers, daar willen ze dus gebruik van maken. In het laatste kwartaal van 2023 is de loonstijging zelfs versneld, daar zien we een stijging van 7 procent. Maar in die laatste drie maanden is de inflatie laag geweest, een signaal dat de vergrijzing een dominante factor gaat spelen op de arbeidsmarkt, ongeacht de inflatie. De vakbonden proberen nu compensatie te regelen voor de schade van afgelopen jaren afgelopen decennia, en ik kan ze daar geen ongelijk in geven. 

Hoe gaat het bedrijfsleven hier mee om?  

We weten dat nieuw personeel de komende jaren niet rijen dik voor de deur zal staan. En daar sorteren bedrijven al op voor, door te investeren in technologieën om zo het productieproces minder afhankelijk te maken van fysieke werknemer. Die trend zal de komende jaren veel sterker zal gaan worden. En bedrijven moeten kijken naar de productiviteit van mensen. Als dat achterblijft bij de loonstijging, met 6 procent loonstijging kan je er vanuit gaan dat dat gaat nu te groot is, dan zul je als bedrijf uiteindelijk een hele nare keuze moet gaan maken, tussen winstgevendheid en het doorberekenen van de hogere kosten per eenheid product. Maar daarmee loopt je een risico dat de inflatie weer gaat stijgen, waardoor de lonen ook weer omhoog moeten. Een heel lastige periode voor het bedrijfsleven.  

Is er wel een pluspunt hier?  

Ja. Het productieniveau van de gemiddelde Nederlandse werknemer ligt hoger dan waar dan ook ter wereld. Dus voor Nederland is dit geen accuut probleem, het bedrijfsleven heeft voldoende tijd om het gat tussen de loonstijging en de arbeidsproductiviteit te dichten, maar veel andere landen hebben die luxe niet.  

Maar het grootste deel van de loonstijging komt bij overheden vandaan. Wat zegt dat?  

Dat is een slechte zaak. Het geeft aan dat de overheid steeds meer mensen nodig heeft, ze vechten daarmee om werknemers die het bedrijfsleven ook nodig heeft. Dat zegt volgens mij een aantal dingen. De omvang van de overheid wordt steeds groter. En, het maakt het voor de bedrijven nog lastiger om aan goede mensen te komen. En laten we niet vergeten dat het bruto binnenlands inkomen voor het grootste deel verdiend door het bedrijfsleven, en niet door de publieke sector. De loonstijging zou dus vooral omhoog moeten gaan bij het bedrijfsleven, maar dat is nu niet het geval. En het Nederlandse bedrijfsleven behoort tot de wereldtop, maar dat betekent niet dat ze alles aankunnen.  

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.