#220 - OP Z'N KOP! De demonisering van het platteland

In deze aflevering van Op z’n Kop! gaan Marianne Zwagerman en Rick van Velthuysen in gesprek met Jesse Baak en Hendrik Jan Bökkers over de demonisering van het platteland. Vroeger werd er alleen maar lacherig gedaan over boeren, maar nu ontstaat het frame dat plattelandsjongens gevaarlijke macho’s zijn die zich grensoverschrijdend gedragen. De volwassenen op het platteland worden neergezet als anti-overheid, extremistisch en een bedreiging voor de democratie.

Een van de aanleidingen voor het gesprek is het WODC-rapport over anti-institutionalisme in Nederland. De minister van Justitie en Veiligheid liet onderzoek doen naar anti-institutioneel extremisme in Nederland. Uit het onderzoek blijkt “dat aanhangers van anti-institutioneel extremistisch gedachtegoed veelal mannen zijn van 40 jaar en ouder, woonachtig in ruraal Nederland.” Het onderzoek is een “exploratieve overzichtsstudie” — dus geen representatief onderzoek met harde data — maar wél een rapport dat straks breed in de media opduikt. Het WODC-rapport framet het platteland als een risicogebied, een voedingsbodem voor extremisme, een bedreiging voor de democratische rechtsorde, waar anti-institutioneel gedachtegoed welig tiert en onderdak wordt geboden aan “geweldsbereide extremisten.” Hoe verantwoord is het om op basis van zo’n dunne basis hele regio’s als risicogroep te framen? En wat doet dat met het vertrouwen in de overheid zelf?

Daarnaast is Rutgers een campagne gestart over groepsdruk onder jongens, voornamelijk gericht op jongeren op het platteland. De bedoeling van de campagne is in principe goed — macho-normen bespreekbaar maken — maar ook hier is sprake van het framen van het platteland. Plattelandsjongeren zouden “schadelijke traditionele mannelijkheidsnormen” opleggen aan leeftijdsgenoten. Jesse Blaak schreef een column op X over zijn coming-out op het platteland. Hij herkent zich helemaal niet in het geschetste beeld over homo-haat, waarbij stelselmatig wordt gewezen naar de biblebelt. Ook Hendrik Jan Bökkers, zanger van de Overijsselse rockband Bökkers, is kenner van plattelandsjongeren en voor velen een held en rolmodel.