De mythe van het liberalisme en economische groei – Paul Schenderling

Vandaag het gesprek met Paul Schenderling. Paul is econoom, schrijver en spreker. Hij adviseert en schrijft over sociale en ecologische vraagstukken vanuit een economische invalshoek. In 2022 schreef hij namens 15 deskundigen uit 11 verschillende politieke partijen het boek 'Er is leven na de groei'. Nu steeds meer wetenschappers stoppen met groei bepleiten, is dit het eerste boek in Nederland dat concreet laat zien hoe dit kan. Laten we beginnen… In gesprek met Paul leerde ik: Paul is bewust economie gaan studeren door de dingen die hij als tiener ontdekte over de producten die we hier consumeren. Hij schreef in zijn jeugd een brief naar Appelsientje over de misstanden in de plantages. Hoe is het mogelijk dat het gebeurt, dat we er zo weinig van weten en zo weinig tegen doen? We worden op zoveel fronten geconfronteerd met misstanden dat het teveel wordt om te dragen en geen handelingsperspectief voelt. Het proces van globalisering heeft daar sterk aan bijgedragen. 60 jaar geleden waren de meeste productieketens nog binnen Nederland of West-Europa. Dat betekende dat voor misstanden met nationale wetgeving iets aan doen. Sinds de jaren 80 zijn bijna alle productie verplaatst en is daarmee buiten ons zicht geraakt. Het heeft misstanden onzichtbaar gemaakt en door de verspreiding van productie verveelvoudigd en we kunnen er nu weinig aan doen. We hebben daarmee gezamenlijk gekozen voor een systeem waarin het onmogelijk is om te handelen naar onze primaire gevoelens. De wetgevers hebben de mondiale vrij handelsverdragen en daarmee die globalisering vorm gegeven. Daarmee hebben ze grote bedrijven heel veel ruimte gegeven voor de race naar de bodem. Vandaag kunnen we veel misstanden wegnemen met wetgeving, maar waar we niet voor kiezen. Met een zwak politiek systeem treden we niet tegen de misstanden op. Economie is geen waarden vrije wetenschap. De belangen die je bevordert zijn vooral van de sterken en de machtigen. De werkenden in het mondiale zuiden zijn nauwelijks beter geworden van globalisering Volgens economen zou iedereen er op vooruit gaan, maar als je kijkt naar de werkelijkheid is dit niet waar. Mensen als Pinker proberen alle vooruitgang van de afgelopen 150 jaar te koppelen aan liberalisme en economische groei. Terwijl de echte achterliggende oorzaak goedkope (fossiele) brandstof is. We zijn over het hoogtepunt van de fossiele brandstoffen wat betreft productiecapaciteit van de winning van goedkope energie, terwijl het vrijwel onmogelijk is om die productiecapaciteit te vervangen door hernieuwbare energie (de volgend mythe). De uitdaging is dat we moeten gaan praten over wat het is om genoeg te hebben voor iedereen, in plaats van streven naar overvloed. We kunnen de scherpe randen van het kapitalisme afvijlen door middel van goede wetgeving. Een ecologische correctie op het kapitalisme aanbrengen door goede wetgeving. Voorstel van een forse belastingverschuiving van arbeid naar consumptie. Waardoor we omschakelen naar een energiearme vorm van productie en consumptie. Consumptie van goederen terugdringen met belastingen. Het huidige paradigma van groene groei werkt niet. Het is noodzakelijk om de consumptiegroei te beperken, op een eerlijke manier. Deze inzichten delen met politieke partijen, ministeries, ondernemers, en educatie. De steun van ondernemers is belangrijk hierin. De belasting verschuiven naar de meest vervuilende vormen van consumptie. Groene verdienmodellen worden lonend in dit systeem. Doordat we veel verspilling uit de ketens gaan halen, kunnen we op termijn de werktijd verkorten. De voorstellen uit het boek zorgen voor een verlenging van de levensduur van producten. De EU gaat in 2023 een materialen paspoort voor alle producten invoeren, waardoor je kunt zien hoeveel materiaal er is gebruikt voor het product. Het voorstel in het boek zorgt er ook voor dat modulair opbouwen en leveren van modu...