Onderzoeker Shivant Jhagroe over de schaduwkanten van duurzaam leven | Het Uur
Mar 21, 2025
auto_awesome
Shivant Jhagroe is een sociaal wetenschapper en auteur van het boek 'Voorbij Duurzaamheid'. In deze conversatie onthult hij de schaduwzijde van duurzaam leven, zoals de systeemfouten en sociale ongelijkheid die ermee gepaard gaan. Jhagroe bekritiseert het economisch groeimodel en legt verbanden tussen kolonialisme en milieuproblemen. Verder bespreekt hij de impact van microplastics en hoe niet iedereen gelijk bijdraagt aan duurzame oplossingen. Een pleidooi voor een herziening van ons begrip van economische waarde en duurzame ontwikkeling wordt benadrukt.
Shivant Jhagroe benadrukt dat het huidige economische groeimodel leidt tot systeemfouten die duurzaamheid ondermijnen, ondanks goede bedoelingen.
De spreker wijst op de hypocrisie van de overheid bij klimaatacties, waarbij zakelijke belangen vaak voor publieke gezondheid komen.
Er is een dringende noodzaak voor een nieuw economisch model dat sociale en ecologische verantwoordelijkheid benadrukt in plaats van voortdurende groei.
Deep dives
De betekenis van woedeliefde
Woedeliefde beschrijft een combinatie van woede en een liefdevolle visie op de wereld, wat een krachtige drijfveer is voor verandering. Deze term legt de nadruk op het belang van zowel onvrede over maatschappelijke onrechtvaardigheden als de verlangen naar een betere toekomst. De spreker benadrukt dat woede niet altijd destructief is, maar eerder een motivatie kan zijn om onrecht aan te pakken en systeemkritiek te ontwikkelen. Door gebeurtenissen van uitsluiting en ongelijkheid beter te begrijpen, ontstaat er ruimte voor een nieuw soort verbeelding en communicatie.
Kritiek op het huidige systeem
De kritiek richt zich op het bestaande systeem dat structureel ongelijkheid en exploitatie in stand houdt, vaak onder het mom van duurzaamheid. Voorbeelden hiervan zijn de exploitatie van natuurlijke middelen voor duurzame technologieën, zoals accu's en zonnepanelen, waarbij de gevolgen voor mensen in het mondiale zuiden vaak worden genegeerd. De spreker stelt dat de Nederlandse overheid en grote bedrijven niet altijd in het belang van het milieu handelen, maar eerder de zakelijke belangen prioriteren. Dit creëert een situatie waarin de planetaire crisis vooral wordt aangepakt als het de economische agenda ten goede komt.
De rol van de staat en economische belangen
De rol van de Nederlandse staat in de klimaatcrisis wordt bekritiseerd, waarbij wordt gesteld dat economische belangen vaak voorop staan boven publieke gezondheid en welzijn. De spreker wijst op de hypocrisie van de overheid als het gaat om klimaatacties, waarbij klimaatdoelen en verantwoordelijkheden plotseling worden opgegeven als ze niet meer financieel voordelig zijn. Dit leidt tot het idee dat de staat vooral handelt in het belang van grote bedrijven, wat het vertrouwen in overheidssysteem ondermijnt. Er is een dringende noodzaak om de agenda van de staat te herzien, zodat deze weer in lijn komt met de belangen van alle burgers.
Ongelijkheid in klimaatverandering
De spreker bespreekt hoe de gevolgen van klimaatverandering niet gelijk verdeeld zijn, waardoor de meest kwetsbare groepen het zwaarst getroffen worden. Er is een duidelijk onderscheid in hoe verschillende bevolkingsgroepen de impact van klimaatsverandering ervaren op basis van hun sociaaleconomische status. Terwijl rijke landen de middelen hebben om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, zijn arme gemeenschappen in het mondiale zuiden vaak de grootste slachtoffers. Deze ongelijkheden zijn het resultaat van een historisch systeem van kolonisatie en uitbuiting dat doorgezet wordt in de hedendaagse handels- en economische structuren.
Streven naar een nieuw economisch model
Er wordt gepleit voor een nieuw economisch model dat de nadruk legt op sociale en ecologische verantwoordelijkheid in plaats van op voortdurende economische groei. Het idee van degrowth wordt geïntroduceerd, wat inhoudt dat een duurzame levensstijl niet per se met economische groei hand in hand hoeft te gaan. Hierin ligt een oproep tot een heroverweging van wat welzijn betekent in onze samenleving, waarbij niet alleen economische indicatoren telling zijn. De spreker moedigt aan om weer opnieuw verbinding te maken met de gemeenschap en met de natuur, en om deze waarden centraal te stellen in ons beleid en onze economie.
Shivant Jhagroe is sociaal wetenschapper, onderzoeker, universitair docent bestuurskunde en schrijver van het boek Voorbij Duurzaamheid.
Hij ziet dat mensen die een groener leven nastreven, nog altijd een groot beroep doen op mens en natuur. Zo wordt bos bijvoorbeeld gekapt voor biomassa en soja. Hij noemt dit een systeemfout. “We moeten af van het economisch groeimodel, daar zit een groot probleem.”
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar podcast@nrc.nl.
