"De holocaust was één grote roofmoord" | #1889 Joosje Asser
Mar 21, 2025
auto_awesome
In deze aflevering vertelt Joosje Asser, een danseres en choreografe, over haar familiegeschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze deelt aangrijpende verhalen over de veiligheid van Joden in een zogenaamd neutraal Nederland en de gevolgen van antisemitisme. Joosje reflecteert op de rol van haar vader, Eliasser, een pionier in de media, en de impact van de Joodse Raad. Ook wordt de acceptatie van deze pijnlijke geschiedenis en de uitdagingen rond archieftoegang besproken, wat essentieel is voor het begrip van deze donkere periode.
De invoering van anti-Joodse wetten in 1935 bracht een besef van dreiging, ondanks de aanvankelijke hoop van Joden op veiligheid.
Joosje Asser's persoonlijke familieverhalen benadrukken de veerkracht en verbondenheid binnen de Joodse gemeenschap tijdens de Holocaust.
De rol van de Amsterdamse Joodse Raad illustreert de complexiteit van keuzes onder druk en de verdeeldheid binnen de gemeenschap tijdens de oorlog.
Deep dives
De impact van de Tweede Wereldoorlog op Joods Nederland
De Tweede Wereldoorlog heeft een blijvende impact gehad op de Joodse gemeenschap in Nederland, waarbij de eerste tekenen van gevaar al zichtbaar waren in 1935 met de invoering van anti-Joodse wetten in Duitsland. Joodse Nederlanders, zoals de ouders van Joosje, voelden aanvankelijk geen acute dreiging, deels vanwege het verleden van neutraliteit van Nederland in de Eerste Wereldoorlog. Ondanks de tekenen van onderdrukking, zoals de anti-Joodse spreker Arthur Seys Inquart, bleven veel Joden hopen op een veilige toekomst. Deze hoop bleek echter ongegrond en leidde uiteindelijk tot veel verdriet en verlies binnen de gemeenschap.
Persoonlijke verhalen en ervaringen
Joosje's ouders ontmoetten elkaar in 1937 bij een Joodse Zionistische vereniging en hun liefde middel het tumult dat de oorlog met zich meebracht, gaf hen kracht. Hun persoonlijke verhalen proberen licht te werpen op de bredere ervaringen van Joodse Nederlanders tijdens de oorlog. Joosje deelt de ervaring van haar moeder die haar oom probeerde te bevrijden uit een kamp, wat haar leven en dat van haar familie voor altijd heeft veranderd. Deze persoonlijke verhalen benadrukken de veerkracht en de verbondenheid van de Joodse gemeenschap ondanks de verschrikkingen die ze ondervonden.
De oprichting en rol van de Joodse Raad
De Joodse Raad werd opgericht in 1941 en kreeg de taak om de Joodse gemeenschap te vertegenwoordigen, maar werd al snel een instrument voor de Duitsers. In tegenstelling tot andere Joodse raden in Europa, werkte de Amsterdamse Joodse Raad mee aan de deportatie van Joden en riep de gemeenschap op tot conformisme. Dit leidde tot verdeeldheid binnen de gemeenschap, waarbij sommige leden zich verzetten, terwijl anderen de Joodse Raad als hun enige kans zagen om te overleven. Joosje onderstreept dat de leiders van de Raad altijd keuzes konden maken, maar dat de angst voor straf hen vaak verhinderde om een andere weg in te slaan.
De Hollandse Schouwburg als verzamelplaats
De Hollandse Schouwburg in Amsterdam fungeerde als verzamelplaats voor Joden die door de Duitsers werden opgepakt. Oorspronkelijk een cultureel centrum, werd het theater in de oorlog omgebouwd tot een verzamelplek voor deportatie naar de concentratiekampen. Joosje's moeder werkte daar en hielp vermiste kinderen, wat een krachtig voorbeeld is van de inzet van veel Joodse Nederlanders om hun gemeenschap te beschermen tegen de dreiging van de deportatie. Het verhaal van de schouwburg illustreert de verschrikkingen die op de loer lagen, terwijl ook de kracht van verzet zichtbaar werd.
Herinneringen en het belang van verhalen
Joosje benadrukt het belang van het delen van persoonlijke en familiale verhalen over de Holocaust om de ervaringen van de slachtoffers te eren en een beter begrip te creëren van de geschiedenis. Deze verhalen zijn niet alleen anekdotisch, maar bieden diepere inzichten in de collectieve trauma's van de Joodse gemeenschap in Nederland. Het onthult ook de verantwoordelijkheid van alle betrokkenen - van de slachtoffers tot de medeplichtigen. Joosje’s strijd om haar familiegeschiedenis vast te leggen en misstanden aan de kaak te stellen, laat zien hoe belangrijk het is om deze herinneringen te bewaren voor toekomstige generaties.
Wouter Post in gesprek met choreografe Joosje Asser over haar familiegeschiedenis en de totstandkoming van de televisieserie 'De Joodse Raad'. --Steun DNW en word patroon op http://www.petjeaf.com/denieuwewereld.Liever direct overmaken? Maak dan uw gift over naar NL61 RABO 0357 5828 61 t.n.v. Stichting De Nieuwe Wereld. -- Bronnen en links bij deze uitzending: - Bekijk hier de serie 'De Joodse Raad': https://npo.nl/start/serie/de-joodse-raad- De toespraak van Arthur Seys-Inquart in het Concertgebouw: https://www.annefrank.org/nl/timeline/69/seyss-inquart-waarschuwt-de-nederlandse-joden/- De lezing van Cleveringa: https://www.luf.nl/binaries/content/assets/algemeen/oraties/cleveringa-oratie/teksten/protestrede-rudolph-cleveringa.pdf- Over de Hollandsche Schouwburg: https://jck.nl/locatie/hollandsche-schouwburg- Over de Joodse Raad: https://www.tweedewereldoorlog.nl/kennis/themas/systematische-uitsluiting-terreur-en-genocide/uitsluiting-joden/joodse-raad/- De website van Joods Antwerpen: https://www.joodsantwerpen.be/- De website van Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/zoekhulpen/centraal-archief-bijzondere-rechtspleging-cabr- Over het Apeldoornsche Bosch: https://www.apeldoornschebosch.nl/
Remember Everything You Learn from Podcasts
Save insights instantly, chat with episodes, and build lasting knowledge - all powered by AI.
