Europa-correspondent Stefan de Vries: 'Nationalistische partijen zijn een gevaar voor de natiestaat die ze proberen te verdedigen'
Jan 31, 2025
auto_awesome
Stefan de Vries, Europa-correspondent van BNR en expert in Europese politiek, duikt diep in de uitdagingen van de democratie in Europa. Hij bespreekt het groeiende nationalisme en de impact van populistische partijen op de EU. De Vries vergelijkt verzwakkende democratische waarden met vervuild water en pleit voor sterk leiderschap. Hij benadrukt ook het belang van samenwerking tussen politici en burgers, en hoe dit cruciaal is te midden van autoritaire tendensen.
De groeiende invloed van nationalistische partijen en autocratische regimes ondermijnt niet alleen democratische waarden, maar ook de stabiliteit van de natiestaten zelf.
Stefan de Vries benadrukt het belang van Europese samenwerking en de herontdekking van Europese identiteit om te kunnen reageren op interne en externe bedreigingen.
Deep dives
Het democratische verval wereldwijd
Het jaar 2024 markeert een periode van recordverkiezingen in verschillende democratieën, waarbij 1,7 miljard mensen stemgerechtigd waren. Ondanks deze democratische betrokkenheid, wordt er ook gesproken over de groeiende invloed van autocratische regimes. Dit zorgt voor een toenemende uitdaging voor democratische waarden, vooral in het Westen, waar de vraag rijst of de regio nog wel het laatste bolwerk van democratie is. De podcast benadrukt de zorgwekkende trend dat democratieën wereldwijd lijken af te brokkelen, waardoor vrijheid en rechtsstaat worden aangetast.
De rol van de Europese Unie in democratie
De Europese Unie wordt beschreven als een van de meest democratische instellingen binnen Europa, ondanks de kwetsbaarheden die er zijn door de lidstaten en hun nationale belangen. Iedere lidstaat heeft verkiezingen en een democratische regering, maar hoe de Europese Commissie fungeert, roept vragen op over efficiëntie en bureaucratie. Het selecteren van commissieleden is vaak een politiek spel dat nationale belangen boven democratische principes plaatst. Dit leidt tot een reflectie over hoe nationale politici een denigrerende houding aannemen ten opzichte van Brussel, terwijl Europese instellingen ook belangrijke successen bewerkstelligen.
Europese identiteit en verbondenheid
De gast in de podcast merkt op dat hij zich als een echte Europese staatsburger voelt, beïnvloed door zijn multiculturele achtergrond en wisselende levenssituaties in Nederland en Frankrijk. Dit gevoel van verbondenheid kan verder worden versterkt door de gedeelde Europese cultuur en sociale gewoonten, zoals de cafécultuur. Hij betoogt dat de afgenomen Europese samenwerking vanuit een historisch perspectief moet worden bezien en dat nationale grensconcepten relatief recent zijn. Deчы oogst op vervolging en nationalisme wijst op de noodzaak om opnieuw een sterke, samenwerkende Europese gemeenschap op te bouwen.
De geopolitieke uitdagingen en de toekomst van Europa
De podcast behandelt geopolitieke uitdagingen voor de Europese Unie, waaronder de invloed van autocraten wereldwijd en het opkomen van populistische leiders binnen Europa zelf. Het belang van Europese samenwerking wordt benadrukt, vooral in een tijd van toenemende externe bedreigingen, zoals de inmenging van landen als China en Rusland. De spreker wijst op de noodzaak voor Europa om zijn eigen kracht en identiteit te herontdekken, in plaats van afhankelijk te zijn van een sterke leider. Uiteindelijk moet de focus liggen op de kracht van de burger en de samenwerking tussen Europese landen om democratische waarden te beschermen, ook in de toekomst.
De Europese verkiezingen zorgden vorig jaar voor een ruk naar rechts. Verandert dit ook iets aan de democratie op ons continent? En hoe moet de Europese Unie omgaan met de druk van autocratische leiders van buitenaf of moeten we ons juist richten op de gevaren van binnenuit?
Te gast is Stefan de Vries, Europa-correspondent van BNR
Gasten in BNR's Big Five van de democratie in verval:
-Gerben Bakker, strategisch analist bij Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS)
-Alette Smeulers, hoogleraar internationale misdrijven aan de Rijksuniversiteit Groningen
-Ron Keller, voormalig ambassadeur in o.a. Rusland, China en Turkije
-Casper Thomas, journalist en oud-correspondent in de Verenigde Staten