Archiwum Edukacji #16 – Poczuć, nazwać, zobaczyć. O złożonej relacji sztuki, wiedzy i scenariuszy przyszłości

Sztuka aktywnie włącza się do debaty publicznej – jest jej nieodzowną częścią. Daje przy tym szanse na skonfrontowanie różnych wizji tego, jak rozumiemy przestrzenią publiczną. Oferuje także możliwość oddziałowania na wyobraźnie i wyobrażenia odbiorców – na poziomie indywidualnym i kolektywnym – oraz konstruowania scenariuszy potencjalnych przyszłości rozumianej za Timothy Mortonem – jako “rozciągnięta w czasie teraźniejszość”.

W momencie, gdy ośrodki akademickie tracą potencjał społeczno- i kulturotwórczy na rzecz transformacji w wyizolowane quasi-korporacyjne przedsiębiorstwa, rola kulturotwórcza, edukacyjna i wiedzotwórcza przejmowana zostaje przez instytucje kultury. To tu więc – jeszcze silniej – ma szansę realizować się dziś spostrzeżona przez Barbarę Bolt performatywna siła sztuki – wywołująca zmiany w działaniach zarówno jednostek jak i społeczności.

Taka właśnie, performatywna – to znaczy sprawcza – rola spełniać może się szczególnie w ramach produkcji i dystrybucji wiedzy: zarówno tej historycznej jak – co będzie przedmiotem rozmowy – konstruowanej wokół najbardziej bieżących, palących i dotykających nas bezpośrednio kwestii: od wielokryzysów, transformacje epoki antropocentu, przemian struktur społecznych, zmieniającej się roli nauki i komunikacji, po przyspieszenie technologiczne.

Powyższej zaznaczone wątki podejmiemy z co najmniej dwóch perspektyw – przyjrzymy się tematowi produkcji i dystrybucji wiedzy oraz wizji przyszłości poprzez praktyki artystyczne, kuratorskie i instytucjonalne. Z drugiej strony – wspólnie pomyślimy nad nie dość (jeszcze) rozpoznanym potencjałami sztuki, która, jak wskazuje Joanna Erbel, jest w stanie zapoznać swoich odbiorców z holistycznymi doświadczeniami, których nie jesteśmy w stanie nazwać (nie istnieje dla nich bowiem jeszcze odpowiednia nomeklatura), ale jesteśmy w stanie poczuć.