Bij wapenstilstanden vechten de vijanden nog wel eens even door. Dus dat Iran en Israël niet precies op de door Donald Trump gedecreteerde minuut de wapens lieten zwijgen was afschuwelijk voor de slachtoffers, maar het stilleggen van wapengeweld werkt niet altijd met een stopwatch. Trumps woede-uitval – they don’t know what the fuck they’re doing – was duidelijk een teken van onmacht.
Dat Israël en Iran eigenlijk helemaal nog niet wilden stoppen is vanuit strategisch perspectief te begrijpen. Zij wisten beide allang dat operatie ‘Midnight Hammer’, het Amerikaanse bombardement met de beruchte ‘bunker buster’-bommen, niet, zoals Trump beweerde, het totale Iraanse nucleaire programma had ‘vergruisd’. Sterker nog, de bommen zijn niet diep genoeg doorgedrongen en hebben de productieruimtes niet of nauwelijks beschadigd, hooguit de toegang. Een geheim rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten, waar de New York Times de hand op wist te leggen, bevestigt eerdere geruchten over het geringe succes. Het Iraanse atoomprogramma is hooguit enkele maanden teruggezet.
Bovendien wordt het steeds duidelijker dat Iran nog andere locaties heeft, waar het verrijken van uranium doorgaat. En, veel belangrijker, dat de voorraad verrijkt uranium is opgeslagen op een geheime locatie. Dat is uiteindelijk waarover het gaat, want dat is het materiaal waarmee atoombommen gemaakt kunnen worden.
Trump onderschat ook de impact van de geschiedenis en de overweldigende haat tegen de VS. Zo steunde Amerika, met Engeland, in 1953 een staatsgreep tegen de liberale, democratisch gekozen premier Mohammad Mossadeq, en hielp sjah Mohammed Reza Pahlavi, sergeant in het leger en symbolisch staatshoofd, in het zadel als nieuwe machthebber. Op dictatoriale wijze probeerde hij het land te verwestersen, waarbij hij oppositie negeerde, opsloot en martelde. Hij onderhield nauwe banden met de VS en Israël.
Nadat hij begin 1979, inmiddels ernstig ziek, was verbannen, keerde in februari ayatollah Khomeini terug uit ballingschap en stichtte de Islamitische Republiek Iran. Na een zeer korte periode van schijn-liberalisme, ontstond een islamitisch schrikregime, dat tot de huidige dag aan de macht is. Amerika had aanvankelijk nog diplomatieke betrekkingen, totdat in november een door het regime geregisseerde bende studenten de Amerikaanse ambassade binnenviel en 52 diplomaten 444 dagen lang gijzelde . De haat tegen Amerika – en tegen Israël – is de afgelopen 46 jaar ononderbroken opgefokt.
Die aloude haat bombardeer je niet weg met ‘bunker busters’. En je kunt van Israël en Iran niet verwachten dat ze plotseling in het gelid springen op een door Donald Trump gedecreteerde deadline. Als ‘Midnight Hammer’ echt was gelukt misschien wel, maar dat de ‘twaalfdaagse oorlog’, zoals Trump het al noemt, tot meer leidt dan hooguit een paar jaar rust is vooralsnog een illusie.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
De Wereld | BNR