De Wereld | BNR

Juist nu Europa bedreigd wordt door het conflict aan de grens met Oekraïne, blijven de Europese landen verdeeld over het antwoord daarop. Minister Hoekstra noemde de EU ‘eensgezind’, toch is er nog geen akkoord. Bernard Hammelburg praat erover met Rem Korteweg, senior onderzoeker Europa van Instituut Clingendael. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn heeft het laatste nieuws. Luister ook | Als de Russen (online) komen Italiaanse presidentsverkiezingen Italië kiest, op bijna Vaticaanse wijze, een nieuwe president. Meer dan duizend afgevaardigden zijn al sinds maandag bij elkaar in Rome om een keuze te maken. De grote vraag is of ‘Super Mario’ Draghi het roerige premierschap opgeeft voor het rustige presidentschap. Te gast is Catherine de Vries, hoogleraar politicologie aan de Bocconi Universiteit van Milaan. Lees ook | Van premier tot president: verruilt Draghi zijn functie? Postma in Amerika President Biden mag een rechter gaan kiezen voor het Hooggerechtshof nu Stephen Breyer heeft aangekondigd met pensioen te zullen gaan. Biden wordt nu geconfronteerd met een verkiezingsbelofte, die hij deed tijdens de voorverkiezingen deed in South Caroline: het benoemen van een zwarte vrouw. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nou, nou, zeg, wat een kinderachtige klaagzang uit de Kamer. Over lekken. Alsof daar iets mis mee is. Alsof die 150 Tweede Kamerleden niet over minstens zulke goede bronnen beschikken als de journalisten. Hoort de Kamer als eerste te worden geïnformeerd? Natuurlijk, maar als dat zo is, waarom verwijzen zoveel Kamerleden in hun vragen dan zo vaak naar politieke primeurs van diezelfde media?  Lekken zijn zo oud als de politiek, en ze horen er gewoon bij. Soms zit er een boze bron  achter. De Pentagon Papers, bijvoorbeeld, die ambtenaar Daniel Ellsberg in 1971 lekte, en waaruit bleek dat de Amerikaanse regering al lang wist dat de oorlog in Vietnam niet winbaar was. Of Deep Throat, de bron van het Watergate-schandaal. Of een MI6-spion, die in 2005 lekte dat premier Tony Blair al negen maanden voor de inval in Irak wist dat daar geen massavernietigingswapens waren. Of de formatie voor Balkenende II, in 2003, toen het CDA zoveel informatie lekte dat de PvdA buiten spel kwam te staan en de VVD binnen glipte.  In de Amerikaanse media wordt vaak als bron ‘een hoge regeringsfunctionaris’ genoemd. Met regelmaat is dat een minister, die zelf een belangrijke onthulling lekt om te kijken hoe een voornemen van de regering bij politiek en publiek valt. Als de reacties negatief zijn, gaat het voornemen van tafel, en wordt de zaak afgedaan als fake nieuws. Amerikanen doen ook nauwelijks aan embargo’s. Als de president zijn state-of-the-union toespraak houdt, worden de belangrijkste stukken tekst al van tevoren naar de media gestuurd.  Nederland worstelt met zijn eigen embargo-cultuur. Jarenlang probeerde het kabinet wanhopig de Troonrede geheim te houden, tot het besef doordrong dat het er niet zoveel toe doet als de politieke voornemens al voor Prinsjesdag bekend zijn. In de kwestie van de corona-persconferenties, waarover een anti-lek motie werd aangenomen, spelen waarschijnlijk meerdere factoren een rol. In de eerste plaats, op z’n Amerikaans, het meten van de temperatuur onder het volk. Als blijkt dat de quarantaineregeling in het onderwijs zowat tot een opstand leidt, kan de regeling nog even worden bijgeschaafd. Als 20 uur voor de naar vertier smachtende burger te vroeg is, kan dat nog snel naar 22 uur.  En misschien wel het belangrijkste: als je informatie onder voorbehoud lekt, genereer je extra aandacht. Er zijn meer mensen die nieuwsgierig zijn of de geruchten kloppen, en dus trekt de persconferentie meer kijkers. Wat héét – miljoenen meer. Waaronder 150 Kamerleden die de beledigde onschuld spelen.   Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Oekraïne-kwestie tussen Rusland en het Westen speelt de EU een bijrol, terwijl het over ónze veiligheid gaat. Bernard Hammelburg praat erover met Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Hij denkt dat het niet helpt als het Westen openlijk uitspreekt dat Oekraïne niet bij de NAVO komt en hoopt dan ook niet op Westerse concessies aan Poetin. Luister ook | Clash van grote woorden tussen VS en Rusland Eén jaar president Biden Joe Biden is deze week exact één jaar president van de Verenigde Staten. Hij markeerde dat jubileum met een persconferentie, maar daarin moest hij zich vooral verdedigen. Bidens 'approval rating' staat namelijk op een recordlaagte. Ondertussen ging in het Capitool de strijd om de kieswethervormingen gewoon door. Amerikanist Koen Petersen en Amerika-correspondent Jan Postma kijken naar Bidens presidentschap tot nu toe. Luister ook | Knokken om kiesrecht Europa Update: Italiaanse presidentsverkiezingen Italië krijgt volgende week een nieuwe president. Vanaf maandag gaan ruim duizend gedelegeerden daarover met elkaar in conclaaf. Volgens geruchten gaat premier Mario Draghi een gooi doen naar de functie, maar wie er exact meedoen is niet duidelijk. Wel is duidelijk dat de stemming vanwege coronamaatregelen plaatsvindt in een parkeergarage. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak erover met PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten. Luister ook | Leiden leidt de Europese wetenschapSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nee, er komt geen oorlog met Rusland, en het wordt tijd dat al die opgewonden standjes die over elkaar heen tuimelen met sombere voorspellingen en dreigende taal een beetje dimmen. Wat dan wel? Russische cyber-pesterijen, disinformatie-campagnes, intimidatie, misschien wat meer groene mannetjes in Oost-Oekraïne, maar meer wordt het niet. De hoofdrolspelers in deze wedstrijd armpje drukken zijn Amerika, Duitsland en Rusland. Niet Europa, hoewel het vooral om onze veiligheid gaat. Binnen de NAVO, waarvan de meeste Europese landen lid zijn, wordt met één tong gesproken, maar diezelfde Europese landen zijn het, als leden van hun andere club, de EU, niet eens. Bijvoorbeeld over mogelijke sancties. De regering-Biden heeft daar behoorlijk de smoor over in, want die verwacht dat Brussel en Washington eventueel een gezamenlijke, totale handelsboycot tegen Rusland instellen. Dat is voor hem het belangrijkste wapen uit het westerse arsenaal. Maar de EU reageert met de bekende geconditioneerde reflex: eerst maar weer een top, en dan waarschijnlijk nog een aantal. Europese leiders prefereren tobben op toppen boven boude besluiten. EU-buitenlandcommissaris Borrell gaf zijn zoveelste bewijs van onvermogen door Rusland te dreigen met het blokkeren van de Nord Stream 2 gaspijpleiding. Maar dat is een zaak van Rusland en Duitsland, dus daar gaat hij helemaal niet over. Hoewel de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, moeite heeft met Nord Stream 2, wijst alles erop dat Bondskanselier Olaf Scholz vasthoudt aan het krankjorume standpunt van voorganger Angela Merkel: Nord Stream 2 is geen politieke, maar een commerciële zaak. Dat EU-commissaris Borrell dreigt met het blokkeren van Nord Stream 2, terwijl Scholz daar niet van wil horen, is een zoveelste illustratie van het amateurisme binnen de EU. Voor Poetin is dit allemaal uitstekend nieuws. De gasleveranties aan Europa gaan in elk geval door, hij speelt de westerse bondgenoten uit elkaar, hij weet dat hij met kleine pesterijen, zoals cyberaanvallen, best weg komt, en inmiddels is het echt wel duidelijk dat Oekraïne voorlopig niet lid wordt van de NAVO. Hij zegt met die 100.000 soldaten aan de grens geen plan te hebben om Oekraïne binnen te vallen, en de NAVO gelooft hem ook wel. Niet omdat Poetins woord een woord is, maar omdat hij zich simpelweg geen groot militair conflict en een bezetting kan veroorloven. Hoeft ook niet, want op de keeper beschouwd, heeft Poetin bereikt wat hij wil. De dreigementen over en weer gaan vast nog lang door. En hoewel dit advies wellicht tot hoongelach leidt, zou ik zeggen: gaat u rustig slapen.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De clash tussen de VS en Rusland lijkt er vooral één van dreigende taal te zijn. Zo had Rusland het zelfs over de dreiging van een Derde Wereldoorlog. Beide partijen blijven met elkaar praten, om de NAVO. Is daarmee de ergste kou uit de lucht? Te gast is Peter Wijninga, defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Europa Update De NAVO praat deze dagen niet alleen met Amerika en Rusland, maar ook met het land waar alle ophef eigenlijk om draait: Oekraïne. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is op locatie en legt uit hoe de vlag erbij hangt. De Franse verkiezingscampagne Emmanuel Macron is er alles aan gelegen om zijn herverkiezing veilig te stellen. De concurrentie komt vooral van rechts. De grootste kanshebber om het Macron moeilijk te maken zijn niet de rechtspopulisten Le Pen of Zemmour, maar de Gaullistische Valerie Pecresse. Te gast is historicus en Frankrijk-kenner Niek Pas. Postma in Amerika Een aantal Republikeinse senatoren spreken oud-president Trump tegen. Zij ontkennen dat er sprake is van verkiezingsfraude, waar Trump nog altijd in gelooft. Ook de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, verdedigde de senatoren. Daar liet Trump het niet bij zitten, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met het intrekken van het visum van tennis-superster Novak Djokovic heeft de Australische regering een putdeksel opengetrokken waaruit allerhande vuiligheid naar buiten komt. Het gaat een beetje over Djokovic, maar vooral over Australië zelf. Want tegen wie geen ‘mate’ is, is het land heel wreed. Over Djokovic, die tegen vaccinatie is, mag iedereen denken wat hij wil. Hij heeft bijval, maar ook felle kritiek. Washington Post columnist Max Boot noemt hem ‘de zoveelste zanikende sport-superstar die het te hoog in zijn bol heeft.’ Dat een hoop Australiërs woedend waren dat een anti-vaxxer zomaar naar binnen mocht, terwijl zij zelf hun dierbaren uit het buitenland al twee jaar missen, is begrijpelijk. Minstens zo spannend is het onverwachte inkijkje in de binnenlandse politiek. De staat Virginia had weldegelijk ingestemd met het verlenen van een visum voor de Serviër, die weliswaar niet is gevaccineerd, maar die corona heeft gehad. Maar de immigratiedienst valt onder de federale regering van premier Morrison, en die zit in een verkiezingsjaar. Dus in al die protesten tegen de toelating van Djokovic zag hij een gouden kans. De immigratiedienst sloot hem vervolgens op in een hotel, dat onderdeel uitmaakt van het beruchte Australische stelsel van detentiecentra voor immigranten. Op dat punt is Australië met stip het wreedste land in de democratische wereld. Die detentiecentra doen denken aan Guantanamo. Het zijn gevangenissen, waar de gedetineerden soms jaren wachten op een visum. De kamers zijn cellen, van verzorging is nauwelijks sprake, het eten is barbaars. Bootvluchtelingen komen sinds 2013 terecht op het eiland Nauru, en tot voorkort in Papua Nieuw-Guinea. Een kamp op het eiland Manus is inmiddels gesloten nadat het Hooggerechtshof van Nieuw-Guinea de detentie illegaal noemde. Het is dus begrijpelijk dat de gedetineerden Djokovic via de media hebben opgeroepen om voor hen in actie te komen. Hij heeft het even zelf meegemaakt en met zijn eigen ogen gezien. Voor de vluchtelingen in detentie is de tennisster geen eigenwijze wappie, maar een metafoor voor hun eigen onrecht. Premier Morrison mag met zijn actie misschien wat stemmen winnen, hij had vast niet gerekend op dat putdeksel, dat voor de ogen van de hele wereld openging. Hij kan vast precies uitleggen wat een ‘mate’ is, maar mensenrechten vallen daar niet onder. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De spanningen tussen Amerika en Rusland nemen Koude Oorlog-achtige vormen aan. In theorie zou er zelfs een hete oorlog kunnen ontstaan. De oorzaak: Oekraïne. Na een telefoongesprek tussen Biden en Poetin treffen beide landen elkaar komende week. Bernard Hammelburg praat erover met Hubert Smeets, columnist en Rusland-deskundige van Raam op Rusland. Hong Kong China vergroot zijn invloed in Hong Kong in rap tempo. Nu is de vrije pers aan de beurt. Afgelopen week sloten de laatste twee grote mediaorganisaties hun deuren uit angst voor de dreiging uit Beijing. Te gast is oud-inwoner van Hong Kong en voormalig CDA-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier. Europa Update Wanneer een land lid wordt van de Europese Unie is het gebruikelijk dat ook diens taal erkent wordt. Maar soms duurt dat even. Zo werd Ierland al in 1973 lid van de Unie, maar de Ierse taal is pas sinds deze week een officiële taal in Brussel en Straatsburg. Daarover hoor je Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Postma in Amerika De VS staat stil bij de bestorming van het Capitool in Washington DC, precies een jaar geleden. Er zijn veel verschillende herdenkingen en toespraken, maar die van Donald Trump gaat niet door. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe dat komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor Europa blijkt de politieke boycot, die Joe Biden een maand geleden instelde tegen de Olympische Winterspelen in China, een bijzonder hete aardappel te zijn. Dat Amerika geen officiële delegatie stuurt kreeg bijval van Australië, Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en Japan, maar in de EU-lidstaten zitten de regeringen naar elkaar kijken en zie je ze hopen dat deze kwestie vanzelf overwaait.  Koning Willem-Alexander speelt, heel slim, de coronakaart. Hij gaat niet omdat hij het raar vindt om erbij te zijn terwijl de fans vanwege de pandemie niet welkom zijn. De Duitse minister van buitenlandse zaken, Annalena Baerbock, sluit zich aan bij de manoeuvre van Biden – geen delegatie naar China vanwege de mensenrechten – en gaat dus niet, maar dat is een politieke schwalbe, want ministers van buitenlandse zaken gaan zelden naar Olympische Spelen. Bovendien houdt haar eigen Bondskanselier, Olaf Scholz, een slag om de arm.  Demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen, stak niet onder stoelen of banken dat hij het lastig vond dat Biden de EU met zijn besluit had overvallen. Wel of niet meedoen aan zo’n politieke boycot kan alleen, zei hij, binnen EU-verband. Onder geen beding gaat Nederland een eigen standpunt innemen. China is misschien een Goliath, maar het kleine Nederland is geen David – daar kwam het op neer. Tijdens een EU-top, een paar weken geleden, werd de kwestie wel geagendeerd, maar er kwam geen conclusie. Litouwen was wél duidelijk: geen delegatie. Maar dat was omdat het land toch al knallende ruzie met China heeft vanwege het aanhalen van de banden met Taiwan. Hongarije vond de hele discussie zinloos, en Oostenrijk meent dat je van de Spelen geen politieke pion moet maken.  Dat Europese standpunt komt er dus simpelweg niet. Voor China is daarmee al meer bereikt dan het hoopte, want Biden heeft in Chinese ogen de Europese landen in deze kwestie uit elkaar gespeeld. En IOC-voorzitter Thomas Bach verwacht dat een meerderheid van minstens 80 deelnemende landen sowieso een regeringsdelegatie stuurt.  Bidens Olympische manoeuvre heeft zeker irritatie gewekt. Maar de Spelen beginnen al op 4 februari – te snel om het nog eens met de Amerikanen of onder EU-lidstaten uit te praten. En, zoals een goed ingevoerde diplomaat het zegt: dan is de discussie over het WK voetbal in Qatar nog niet eens begonnen. Welke regering durft daar een delegatie heen te sturen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het spionageschandaal Pegasus is terug. Afgelopen zomer bleek dat onder meer journalisten en politici uit minstens 40 landen door inlichtingendiensten waren gehackt met de Pegasus-software uit Israël. Nu blijkt dat Polen er ook door getroffen is. De Poolse oppositie is in 2019 bespioneerd met de software. Het wordt al het Poolse Watergate-schandaal genoemd. Bernard Hammelburg praat met VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe er in Polen gereageerd wordt. Luister ook | Pegasus: gevaarlijk, maar ook nodig Energieprijzen De energieprijzen zijn dit jaar hard gestegen. Vooral de prijs van gas ging door het dak. Hoewel de prijzen sinds een week weer dalen, ligt de prijs nog altijd veel hoger dan vorig jaar. Hoe heeft dit kunnen gebeuren en wat zijn de verwachtingen voor 2022? Te gast is René Peters, energie-expert verbonden aan TNO. Luister ook | Kernenergiebeleid komt nog niet tot de kernSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu Omikron het beeld van corona verandert – veel meer besmettingen, maar milder – is het extra interessant om te zien wat het draconische beleid oplevert dat de stad New York deze week invoerde. Simpel gezegd: als je ouder bent dan 5 mag je nergens meer in, tenzij je bent gevaccineerd. Dus geen toegang tot restaurants, kantines, theaters, zwembaden, sportscholen, maar ook niet tot je werk. Werkgevers zijn verplicht van al hun werknemers bij te houden of en wanneer ze zijn gevaccineerd, van kleine winkeltjes tot het grootste bedrijf. En de sancties zijn pittig: duizend dollar boete per niet gecontroleerde werknemer. Oostenrijkse toestanden, dus. Maar vaccinatieplicht is onder Amerikaans recht niet mogelijk, dus wie niet wil, hoeft nog steeds niet. Alleen komt hij simpelweg nergens meer binnen. Dat burgemeester De Blasio met zijn decreet waarschijnlijk hele series wetten, en ongetwijfeld ook grondrechten, schendt, lijdt geen twijfel. De Texaanse gouverneur Abbott draait het om door zich te verzetten tegen vaccinatiedwang, of de plicht om mondkapjes te dragen. Enkele maanden geleden ging hij nog verder: werkgevers die werknemers zouden controleren op vaccinatie, konden daarvoor duizend dollar boete krijgen. Tot nu toe waren het juridische schermutselingen, hoewel – voornamelijk onder Republikeinen – het schuim van woede al op de lippen komt als het woord vaccin zelfs valt. Nu is het plotseling vooral een statistische kwestie geworden: gaat die superstrenge New Yorkse vaccinatieplicht leiden tot een daling van het aantal besmettingen, in een metropool waar 9 miljoen mensen op een kluitje wonen? Dat is waarschijnlijk, maar als het zo is, wat gaat de samenleving met die kennis doen? Er zijn beroemde, absurdistische statistiekjes uit het wegverkeer: hoe lager de toegestane snelheid, hoe geringer het aantal ernstige ongelukken. Als je al het verkeer volledig verbiedt, weet je zeker dat het aantal ongelukken naar nul zal dalen. Veel Amerikanen hebben het gevoel dat New York nu zo’n surrealistische situatie aan het bereiken is. Natuurlijk, voor veel New Yorkers is thuiswerken of -studeren een optie, maar voor miljoenen gaat dat simpelweg niet. Daarmee wordt de New Yorkse regel een model voor een steeds duidelijker wordend dilemma: wat doe je met de weigeraars – ongetwijfeld onevenredig vaak besmet – in een land waar een sociaal vangnet ontbreekt? Daar hebben ze niet over nagedacht. See omnystudio.com/listener for privacy information.