De Wereld | BNR

Met de spectaculaire bevrijding van vier gijzelaars door Israëlische special forces is het beeld over de oorlog in Gaza en de kans op een bestand weer een beentje gekanteld. Voor de Israëliërs, van links tot rechts, was het een moment van euforie, voor Netanyahu een kortstondige politieke reddingsboei, voor Gaza een trieste dag met alweer honderden doden, en voor de bemiddelaars een extra complicatie. Misschien wel de wonderlijkste positie is die van de Amerikanen. Geruchten dat die, met speciale adviseurs die al een tijdje in Israël zijn, hebben geholpen met de planning van wat een enorme stunt was, zijn inmiddels van weerskanten bevestigd. Bij die planning behoorde bijvoorbeeld het bouwen van levensgrote maquettes om mee te oefenen. Tegelijkertijd zet de regering-Biden Israël, en vooral Hamas, onder druk om de wapens neer te leggen. ‘Wie gelooft dat de reddingsactie de regering ontslaat van de plicht om een deal te sluiten, leeft in een fantasiewereld’, schreef de invloedrijke columnist Nahum Barnea in Yediot Aharonot’, de grootste Israëlische krant. De urgentie werd onderstreept door drie gebeurtenissen. De eerste was de haast waarmee Netanyahu zich naar de bevrijde gijzelaars spoedde om de eer van zijn succes op te eisen, tot woede van familieleden van de 120 overige gijzelaars, dood of levend, die zelden iets van de premier horen. De tweede was het aftreden van oud-legerleider Benny Gantz uit het oorlogskabinet, omdat Netanyahu weigert met een exitstrategie te komen.  Daarmee verdwijnt het enige gematigde lid en radicaliseert het team van Netanyahu nog meer — waarmee Gantz het tegenovergestelde bereikt van wat hij wil. En de derde was de door de VN-Veiligheidsraad aangenomen Amerikaanse resolutie voor het afdwingen van een wapenstilstand. Opmerkelijk omdat Amerika resoluties van andere Raadsleden die een wapenstilstand eisten met veto’s heeft tegengehouden. En nog opmerkelijker omdat Hamas ‘bereid is over de details te onderhandelen’, wat niet hetzelfde is als onvoorwaardelijke aanvaarding.  De hoop is — opnieuw — gevestigd op de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken. Die maakt zijn achtste rondreis door het Midden-Oosten. De nadruk zal liggen op het warm houden van de relatie met Qatar en Egypte. Volgens Ha’aretz zet Qatar Hamas onder druk door de leiders die daar wonen te dreigen met verbanning als ze de wapenstilstand niet uitvoeren.  Egypte zet vooral in op het overtuigen van Israël dat een wapenstilstand de enige optie is om de overgebleven gijzelaars vrij te krijgen. Maar de belangrijkste rol speelt Amerika. Bidens boodschap aan Netanyahu is: wij hebben bewezen Israël openlijk en in het geheim te steunen, het is tijd om te laten zien dat je die steun waardeert en naar ons luistert. Amerika is het laatste bastion van steun. Israël kan zich niet veroorloven die te verliezen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Welkom bij deze speciale podcast over de uitslagen van de Europese Verkiezingen. Deze verkiezingen zijn een transnationaal event, niet alleen in Europa overstijgt het grenzen, maar ook in podcastland, want vanuit Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Met: Annette van Soest, presentator van de podcast Cafe Europa, Stefan de Vries, BNR Europaverslaggever en goede bekende van Cafe Europa, Bernard Hammelburg, BNR buitenlandcommentator en presentator van De Wereld en via de radiostudio in Amsterdam - BNR Europaverslaggever en host van de podcast Hahn in Europa, Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op basis van de exitpoll van Ipsos wordt GroenLinks-PvdA met 8 zetels de grootste Nederlandse partij in het Europees parlement. De PVV groeide het hardst, van 1 naar 7 zetels, maar lijkt de linkse combinatie voor zich te moeten dulden.  Europarlementariër Mohammed Chahim: ‘Ik hoop nog op een extra zetel, maar acht is fantastisch’. De nummer 2 op de lijst van GroenLinks-PvdA roemt de eigen campagne, en is blij met de Europese koers die de uitslag laat zien. ‘Moge het duidelijk zijn: Europa mag niet van binnen worden afgebroken. We moeten sámen zorgen dat één en één meer dan twee is.’ Politiek verslaggever Leendert Beekman beaamt dat deze uitslag voor GroenLinks-PvdA een 'grote opsteker’ is.  PVV-leider Geert Wilders noemt zijn partij ‘de grootste winnaar’, hij wil nog niet ingaan op de eventuele winst van GroenLinks-PvdA tot de uitslag definitief is. Volgens Wilders zou zijn partij alsnog als winnaar uit de bus kunnen komen. Leendert Beekman denkt er toch teleurstelling bij de PVV zal zijn.  'De ruk naar rechts is er naar mijn mening niet echt gekomen. De partijen die in november bij de nationale verkiezingen hoog scoorden, hebben het nu minder goed gedaan.' Een andere partij die tevreden is met deze uitslag is het CDA. Ondanks dat de geplaagde christendemocraten een zetel lijken te verliezen, is de Europese lijsttrekker Tom Berendsen content. ‘Als ik zie waar we vandaan komen na de Tweede Kamerverkiezingen, zien we dit als vertrouwen dat we van de kiezer hebben gekregen.’ Partijen die zich recent afsplitsten van het CDA doen het daarentegen minder goed dan verwacht, BBB en NSC koersen beide op 1 zetel. De vraag is of het CDA ermee akkoord gaat dat deze partijen zich aansluiten bij de Europese fractie van christendemocraten de EVP. ‘Daar gaan we het nog over hebben, bijvoorbeeld ook met BBB, maar als zij dezelfde lijn vasthouden als tijdens de campagne, kunnen we niet samen in één fractie.’  Malik Azmani lijsttrekker van de VVD is tevreden 'maar je hoopt natuurlijk altijd op meer'. Ook bij de BBB reageert lijsttrekker Sander Smit verheugd over de zetel van zijn partij, 'De BBB is absoluut geen eurosceptische partij’. Tot slot is ook D66-leider Gerben-Jan Gerbrandy noemt de uitslag ‘een super resultaat’ en spreekt van een ‘duidelijk signaal van de kiezer naar de coalitie’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel Oekraïne geen EU-lid is en dus ook niet mag stemmen leven de Europese verkiezingen meer dan anders. Oekraïners kijken toch bezorgd naar een eventuele ruk naar rechts. 'Oekraïners vragen zich af of wij wel begrijpen hoe groot de dreiging van Rusland is', zegt Oekraïne-correspondent Chris Colijn. Hij is te gast samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | Het BNR EU-debat Modi blijft aan de macht in India, maar vraag niet hoe De Indiase premier Modi heeft de verkiezingen in India voor de derde keer gewonnen, maar deze keer is hij zijn absolute meerderheid kwijt. Tot verbazing van velen, onder wie India-kenner en bijzonder hoogleraar politieke antropologie Ward Berenschot. Hij was tijdens de verkiezingen in India en vertelt waar deze tegenslag voor Modi vandaan komt. Lees ook | 'Verlies Modi is welkome verandering, einde aan persoonlijkheidscultus' MAGA-Republikeinen door het lint na veroordeling Trump | Postma in Amerika Een week na de veroordeling van Trump door de jury in de zwijggeldaffaire met pornoster Stormy Daniels is de 'storm' nog altijd niet gaan liggen. Republikeinen, onder wie Marjorie Taylor Greene, pleiten voor harde maatregelen tegen de overheid. Biden 'grijnst' ondertussen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je dreigt, moet je bereid zijn je dreigement uit te voeren. Anders sta je voor gek. Een rode lijn trekken en dan niets doen, over Syrische chemische wapens, of over Rafah, of over de verpulvering van Oekraïne – het maakt politici tot praatjesmakers. De uitdrukking ‘rode lijn’ moet weg uit het politieke vocabulaire. Bush. Obama, Biden, maar ook de Britten en wij zelf zijn besmet met het rode-lijn-virus. Waar we ook gek op zijn is deadlines. Er moet en zal op 26 juni een nieuw kabinet zijn. Want anders kunnen die arme politici niet op reces, ach gossie, en dan moet het demissionaire kabinet misschien nog één keer een begroting maken. Wij Burgers van Buiten het Binnenhof – zeg maar BBB – worden echt niet boos als het een dagje of weekje langer duurt, hoor. Of als er weer eentje woedend wegloopt van de formatietafel, want die schuift later gewoon weer aan.  Van die rode lijnen moeten we af. George W. Bush noemde in 2003 de ontwikkeling van kernwapens door Noord-Korea of Iran een rode lijn. Beide landen gingen ongehinderd door met het ontwikkelen van hun nucleaire programma’s, en Noord-Korea testte zelfs een atoombom. Na het vertrek van Bush volgden nog vijf tests. Obama dreigde in 2012 Syrië binnen te vallen als Assad in de burgeroorlog chemische wapens zou gebruiken, want dat was een rode lijn. Maar hij deed niets toen dat toch gebeurde. En nu noemt Joe Biden een inval in de Gazaanse stad Rafah een rode lijn. Die inval is aan de gang, maar het afdwingen van een wapenstilstand, waarnaar de Gazanen en de Israëlische bevolking snakken, blijft uit.  Intussen zijn de schermutselingen tussen Israël en Hezbollah uitgegroeid tot een echte oorlog, en beschieten de Houthi’s vanuit Jemen het zuiden van Israël. Het is te hopen dat Biden ophoudt met geneuzel over een kennelijk ongedefinieerde rode lijn en vol inzet op zijn bestandsvoorstel. Want dat lijkt echt indruk te maken op de moegestreden vijanden. Hier zou een deadline weldegelijk welkom zijn. Het is de hoogste tijd voor twee volkeren voor rust, verwerking van rouw en wederopbouw – from the river tot he sea.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Italië levert een luchtafweersysteem voor Oekraïne. Zelensky is in de Filipijnen om steun te zoeken in Azië voor de vredesconferentie die in juni georganiseerd wordt in Zwitserland. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken deze ontwikkelingen met Bas van Werven en nemen daarna de onderhandelingen in Gaza door, want komt er nu eindelijk een staakt-het-vuren?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe kunnen we Oekraïne en onszelf zo goed mogelijk beschermen tegen Rusland? Wat moeten we met migratie? En hoe moet onze relatie met China eruitzien? Thema's die we met verschillende politieke partijen bespreken in het BNR EU-debat onder leiding van Bernard Hammelburg, als opmaat naar de Europese Verkiezingen. Aan het debat doen mee: Thijs Reuten (GL/PvdA) Gerben-Jan Gerbrandy (D66) Dirk Gotink (NSC) Lennart Salemink (VVD) Onze expert dit debat is BNR-Europaverslaggever Geert Jan Hahn. De BNR Verkiezingsdebatten In aanloop naar de Europese verkiezingen op 6 juni organiseert BNR vier verkiezingsdebatten over specifieke thema's. De debatten worden uitgezonden op BNR en zijn daarna te beluisteren op www.bnr.nl en je favoriete podcastapp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutte laat nog weinig kwijt over zijn gooi naar de positie van secretaris-generaal van de NAVO. Slowakije, Hongarije en Roemenië liggen nog dwars en willen graag toezeggingen voordat het zover is. De huidige secretaris-generaal, Stoltenberg, liet zich positief uit over de mogelijkheid voor Oekraïne, om ook Russische doelen te raken. Er lijkt een draai te komen over de opvattingen omtrent het leveren van lange afstandswapens. Tot slot nog Gaza, Israël claimt de grens met Egypte bij Rafah volledig onder controle te hebben. Wanneer is Israël tevreden met de bereikte resultaten? Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Donald Trump in 2018 uit – wat hij noemde – ‘de slechtste deal uit de geschiedenis’ stapte, de nucleaire overeenkomst met Iran, was de reflex uit Teheran: dan gaan we versneld door met het verrijken van uranium. Naar nu blijkt hebben ze inmiddels een enorme voorraad, en zijn ze nog maar een stap verwijderd van de atoombom. Het Atoomagentschap van de VN, het IAEA, slaat alarm. Iran heeft volgens het Atoomagentschap 142 kilo uranium verrijkt tot 60 procent, ruim 45 kilo meer dan drie maanden geleden. Verrijking van 60 procent naar 90 procent, wat technisch niet erg ingewikkeld is, is nodig voor de productie van een atoombom. In totaal heeft Iran 6.200 kilo uranium in voorraad, 656 kilo meer dan drie maanden geleden. Het is niet denkbeeldig dat er in het geheim meer is en meer wordt verrijkt. Iran blijft volhouden dat het allemaal gaat om vreedzame doeleinden: het opwekken van energie. En omdat het land ondertekenaar is van het non-proliferatieverdrag, is dat op zichzelf toegestaan. Voorwaarde is dat het Atoomagentschap onaangekondigd of met voorkennis inspecties mag doen en camera’s mag ophangen. Dat wordt door Iran systematisch gesaboteerd.  Het is zonneklaar dat Iran liegt. Voor een kerncentrale die het elektriciteitsnet voedt is verrijkt uranium van drie tot vijf procent meer dan voldoende. Voor de fabricage van medische isotopen is eveneens laag verrijkt uranium genoeg. Een plausibele verklaring waarom zoveel uranium zozeer verrijkt moet worden heeft Iran nog nooit gegeven – alleen een voorstel om erover te praten als Amerika en andere westerse landen de sancties tegen het land beëindigen. Amerika, Israël en Saoedi-Arabië zijn de landen die zich het meest zorgen maken, en met recht.  De Saoedi’s willen graag Amerikaanse hulp bij het opzetten van een eigen nucleair programma, Israël heeft al kernwapens, en dus dreigt in de regio een nieuwe en gevaarlijke wapenrace. Frankrijk en het VK willen Iran aanpakken op de volgende IAEA-vergadering, Biden probeert te sussen, in elk geval tot na de presidentsverkiezingen. Nu even niet nóg een oorlog.  Dat de moellahs nu extra vaart zetten achter het nucleaire programma heeft wellicht te maken met de zeperd van vorige maand, toen een massale drone- en raketaanval op Israël totaal mislukte. Dan is dreigen met een atoomwapen – en dat is dit – een geconditioneerde reflex, zoals we gewend zijn van Poetin bij tegenslag. Reken maar dat in Israël en op de Amerikaanse bases in Qatar en Bahrein de aanvalsplannen klaarliggen. Dat weten de moellahs ook, dus nu maar hopen dat hun verstand het wint van hun verbeten woede.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Biden heeft gereageerd op de dood van tientallen Palestijnen in een vluchtelingenkamp bij Rafah. Netanyahu bestempelde de gebeurtenis als een 'tragische fout'. Europese landen proberen te reageren maar worden geremd door haar logheid, er moet volgens hun gepraat worden over het het associatieverdrag dat de EU met Israël heeft. Daarnaast bezoekt Rutte Tsjechië en Kazachstan om te pleiten voor de zaak Oekraïne. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.