Duurzaam | BNR

Bedrijven draaien op winst en technologie, maar vergeten vaak hun grootste levenslijn: gezonde natuur en ecosystemen.Zonder schone lucht, vruchtbare bodem en voldoende water is ondernemen onmogelijk. Toch bedreigt natuurverlies wereldwijd meer dan de helft van onze economie. Muriel Arts pleit in haar column daarom voor Nature-Based Solutions: investeringen die natuur herstellen én bedrijven beschermen tegen risico’s als overstromingen, oogstverlies en stijgende kosten. Bedrijven zijn geen buitenstaanders, maar medespelers. Wie natuurverlies aanpakt, bouwt volgens haar tegelijk aan een toekomstbestendige economie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Hortus Botanicus in Amsterdam heeft een nieuwe klimaatkas geopend. Een plek waar tropisch regenwoud, subtropisch gebied en droge woestijn samenkomen. Wat vertelt dit ons over klimaatverandering, biodiversiteit en over onszelf?Deze aflevering in het kort:☑️ De Hortus Botanicus opent een volledig duurzame klimaatkas☑️ Hoe biodiversiteit onder druk staat en wat wij daaraan kunnen doen☑️ Meer klimaatrechtszaken, maar ook méér verzet tegen streng beleid In de nieuwe kas zijn drie klimaatzones ingericht: tropisch, subtropisch en woestijn. Bezoekers maken een reis langs planten uit verschillende ecosystemen die elk hun eigen manier hebben gevonden om te overleven in een veranderend klimaat. “Van reuzenlelies tot cactussen: de kas laat zien hoe planten reageren op hitte, droogte of juist overvloedige regenval. En dat is meer dan interessant, het is ook relevant. Want als planten verdwijnen, verdwijnt ook de basis van ons bestaan”, aldus Carlien Blok. Ze is directeur van Hortus Botanicus.🎧 Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenBlok legt uit hoe de kas niet alleen een visueel spektakel is, maar ook een bewustwordingsmachine. De biodiversiteit op aarde staat immers onder druk, met een miljoen soorten die mogelijk verdwijnen. Dat raakt ons voedsel, medicijnen en leefomgeving. Toch blijft het onderwerp vaak onder de radar. Waarom is dat eigenlijk? En hoe schud je mensen wakker zonder doemverhalen? Zelf iets doen tegen het verlies van biodiversiteit kan natuurlijk ook. Planten in plaats van stenen in de tuin, geen bestrijdingsmiddelen meer gebruiken, inheemse soorten kiezen en lokale natuurorganisaties steunen bijvoorbeeld.🎧 Luister ook | Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieDaarnaast duiken we in de wereld van klimaatrechtszaken. Het Britse Grantham Instituut telde wereldwijd bijna 300 nieuwe rechtszaken in tien jaar tijd – vaak aangespannen door burgers tegen hun overheid. Maar er is ook een nieuwe trend: rechtszaken tégen strenger klimaatbeleid. Vooral in de VS proberen sommige staten klimaatactie juist terug te draaien. Wat zegt dit over het spanningsveld tussen politiek, recht en klimaat?See omnystudio.com/listener for privacy information.

De temperatuur stijgt en dat merken we vooral in de stad. Waar steen, beton en asfalt overheersen, wordt het op dagen als deze snikheet. Hoe houden we onze steden leefbaar, gezond en koel?Deze aflevering in het kort:☑️ Hittestress: waarom steden veranderen in bakovens☑️ Wat het Binnenhof leert over hittebestrijding☑️ Klimaatverandering maakt koffie (en meer) flink duurderIn deze aflevering duiken we in het groeiende probleem van hittestress. Op zomerse dagen lopen de gevoelstemperaturen in binnensteden op tot boven de 45 graden. Dat zorgt niet alleen voor een onprettige leefomgeving, maar vormt ook een reëel gevaar voor de volksgezondheid. Ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken lopen het meeste risico, vertelt Frank Del Gatto van NL Greenlabel. Hij legt uit hoe gebieden als Nijmegen en Amsterdam-Zuidoost al werken aan groene, verkoelende oplossingen en hoe het Binnenhof zelf een testcase is geworden.🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?De oorzaak van het probleem ligt deels bij onszelf: we hebben onze steden volgestort met steen, asfalt en beton. En hoewel de overheid inmiddels werkt aan een ‘Hitte-aanpak’, mist het volgens hem nog aan daadkracht en uitvoering. “Met satellietdata en hittestressmetingen is vandaag al inzichtelijk te maken waar het misgaat en waar vergroening direct verschil maakt”, aldus Del Gatto. Zo is er nu ook de Nationale Dashboard Toekomstbestendige Leefomgeving: een digitaal platform dat gemeenten en provincies in Nederland helpt de staat van hun leefomgeving te monitoren en verbeteren.🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalenNaast hittestress raakt klimaatverandering ook direct ons bord én ons kopje koffie. Grote koffieproducenten verhogen hun prijzen door mislukte oogsten in landen als Brazilië en Vietnam. Droogte, hitte en extreme weersomstandigheden maken de koffieteelt namelijk steeds risicovoller. En het blijft niet bij koffie, vertelt ons groene geweten Aniek Moonen. Ook cacao, rijst, avocado’s en plantaardige oliën worden getroffen. “Klimaatverandering is dus niet alleen een verhaal over de toekomst, het zit inmiddels gewoon in ons boodschappenmandje.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland is in de ban van de NAVO-top. Moet je als duurzame belegger nu geld steken in wapens om de ruziemakers in de wereld af te schrikken? Deze aflevering in het kort:☑️ Kun je als groene belegger investeren in wapens?☑️ Hoe voorkom je greenwashing duurzame beleggingen?☑️ Van olie plastic maken, met de inzet van luchtDe oorlogsdreiging in Europa groeit, het defensiebudget stijgt en steeds meer landen kiezen voor militaire afschrikking. Maar hoe verhoudt zich dat tot duurzaam beleggen? Moet je als groene belegger de wapenindustrie toch maar gaan omarmen of zak je daarmee door een morele ondergrens? In deze aflevering gaan we hierover in gesprek met Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management. Volgens haar is het geen investeringsvraagstuk, omdat er voldoende geld is. Het gaat de wapenindustrie vooral om langetermijncontracten en die zekerheid kan enkel de overheid geven. 🎧 Luister ook | Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieBij Triodos beleggen ze dus principieel niet in wapens. Ook niet nu de roep om veiligheid luider klinkt dan ooit. Al was het alleen al, omdat deze industrie één van de meest vervuilende is die je je maar kunt voorstellen. Maar waar ligt de grens als het gaat om technologie met een ‘dual use’, zoals satellietsystemen of communicatietechnologie? Verder legt Kuiper uit hoe je maatschappelijke waarde kunt meten en waarom impact belangrijker is dan alleen ESG-scores.🎧 Luister ook | Zeewier als messtof voor de landbouwIn Colorado hebben wetenschappers een manier gevonden om olie om te zetten in plastic, met niets anders dan zichtbaar licht. “Het klinkt als science fiction, maar het gebeurt echt”, vertelt Suze Gehem. “Bij kamertemperatuur, zonder oven of extra energie. Ze gebruiken daarvoor fotokatalyse, een proces dat lijkt op fotosynthese, waarbij licht moleculen herordent. Dat maakt het schoner en energiezuiniger dan traditionele methoden. Vooral bij plastic en medicijnen kan dit een enorme stap zijn richting een duurzamere chemische industrie.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mei was een van de droogste maanden sinds 1976. En volgens de Europese klimaatdienst Copernicus is dit geen uitzondering meer, maar het nieuwe normaal. Deze aflevering in het kort:☑️ Water recyclen met de Hydraloop, oplossing tegen watertekort ☑️ Earth Overshoot valt dit jaar op 24 juli☑️ Jongeren maken zich minder druk om het klimaatNederland staat bekend om zijn watermanagement, maar focust vooral op overstromingen. Ondertussen groeit een minstens zo groot probleem: waterschaarste. De gevolgen zijn nu al merkbaar – van lage grondwaterstanden en sproeiverboden tot druk op drinkwatervoorzieningen. In deze aflevering spreken we met Arthur Valkieser, oprichter van Hydraloop. Zijn innovatieve systeem maakt het mogelijk om tot wel 45% van je huishoudelijke watergebruik te hergebruiken. Douchewater dat je toilet doorspoelt of je wasmachine voedt, zonder gedoe met filters of chemicaliën. 🎧 Luister ook: Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieHydraloop is compact, plug & play, en geschikt voor nieuwbouw én bestaande woningen. We bespreken de impact van droogte op huishoudens, de rol van overheidsbeleid, en waarom Nederland achterloopt op het gebied van waterrecycling. Ook kijken we naar andere landen, zoals in het Midden-Oosten, waar dit soort oplossingen al breder worden toegepast. Welke rol zouden gemeenten en projectontwikkelaars hierin kunnen spelen? En wat is er nodig om deze technologie op grote schaal door te laten breken? 🎧 Luister ook: Zeewier als messtofOns groene geweten is deze keer Klaske Kruk van Circularities. Zij haalt een onderzoek aan van Ipsos I&O. Daaruit blijkt dat hun zorgen over klimaatverandering afnemen. Jongeren voelen zich vaak machteloos en schuiven het onderwerp naar de achtergrond. Terwijl hun bewustzijn over duurzame keuzes toeneemt, daalt hun gedrag juist: ze vliegen meer, douchen langer en eten vaker vlees. Ook vinden steeds minder jongeren dat de overheid meer moet doen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een nieuwe raffinaderij in Beverwijk maakt meststof van zeewier. Het klinkt exotisch, maar is bloedserieus. Holdfast and Stipe komt hiermee met een plantaardig alternatief voor kunstmest.Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom zeewier een duurzaam alternatief kan worden voor kunstmest☑️ Hoe boeren hogere opbrengsten kunnen behalen met minder impact☑️ Nog steeds zit er PFAS op onze groenten en fruitIn deze aflevering onderzoeken we de impact van deze innovatie. Die moet een oplossing bieden voor problemen van boeren. Zij moeten vergroenen, maar stuiten op stikstofregels, bodemuitputting en hoge kosten. Holdfast and Stipe biedt ze een 100% plantaardige meststof op basis van zeewier. Gemaakt in een eigen raffinaderij in Beverwijk, zonder chemische bewerking en met een reeks wetenschappelijk onderbouwde voordelen voor gewas, bodem en klimaat.🎧 Luister ook: Hoe bouwen we een economie zonder afval?Nikki Spil vertelt hoe haar meststof zorgt voor gezondere bodems en sterkere planten. Ook het milieu vaart er wel bij: de ecologische voetafdruk is 50 procent kleiner dan die van kunstmest en de koolstofopslag in de bodem neemt toe. Daarnaast staan we stil bij de opschaling. Want hoe krijg je dit type innovatie echt de landbouw in? Boeren reageren in eerste instantie enthousiast, maar het bedrijf heeft nog wel een lange weg te gaan voordat er op grote schaal impact gemaakt kan worden.🎧 Luister ook: schoon water als Nederlands exportproductHarm komt met schokkende cijfers over groentepestidicen Op meer dan de helft van onze kropsla, druiven en aardbeien zitten resten van PFAS-bestrijdingsmiddelen. Dat blijkt uit onderzoek door PAN NL - Pesticide Action Network Netherlands. ‘In de Europese Unie zijn nog steeds meer dan 30 soorten PFAS-pesticiden toegestaan en het heeft er alle schijn van dat die kankerverwekkend zijn, je hormoonhuishouding verstoren, je vruchtbaarheid aantasten of heel giftig zijn voor het waterleven. Laten we dit soort gif alsjeblieft uitbannen.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er moet iets veranderen aan onze manier van leven. Maar waarom doen we het dan niet? Kunstenaar en programmamaker Lucas De Man schreef er een boek over. “We zitten niet alleen in een klimaatcrisis, maar vooral in een waardencrisis.”Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom het oude verhaal van winst en ego niet meer werkt☑️ Verduurzamen van Tata Steel kost Nederland miljarden euro’s☑️ Herbewapening bedreigt klimaatdoelenWe leven in een tijd vol crises - van klimaat tot mentaal welzijn - en steeds meer mensen vragen zich af: waar gaat het heen met de wereld? En belangrijker nog: wat kan ík doen? Lucas De Man zoekt in zijn nieuwste boek naar antwoorden op deze grote vragen. Hij pleit in zijn boek voor een andere kijk op vooruitgang en een ander toekomstverhaal. Volgens hem is het dominante verhaal van individualisme, efficiëntie en winst uitgewerkt.🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?Een term die hij in zijn boek beschrijft is eco-elitisme. Het is het verwijt dat duurzaamheid vooral een hobby of overtuiging is van hoogopgeleide, welgestelde mensen die zich zonnepanelen, elektrische auto’s, biologische voeding of een CO2-compensatie kunnen permitteren. “Dat is op zich niet erg, maar het wordt wél een probleem als die groep vooral op zichzelf focust, kritiek uit op anderen en zich moreel verheven voelt”, aldus De Man. Zo is hij bijvoorbeeld erg kritisch op historicus Rutger Bregman. “Niet om zijn optimisme, maar om zijn stelligheid. Zijn waarheid is wéér een waarheid van bovenaf.” Volgens Lucas De Man hebben we geen nieuwe goeroes nodig, maar gedeelde verhalen die ontstaan vanuit diversiteit, twijfel en samenwerking.🎧 Luister ook: Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economie Harm windt zich intussen op over de nieuwe wapenwedloop in de wereld. Deze wereldwijde ontwikkeling noemt hij een grote bedreiging voor de klimaatdoelen. “Alleen al de herbewapening van de Navo zorgt voor 200 miljoen ton extra broeikasgassen per jaar. En elke dollar die naar wapens gaat, gaat niet naar een echte veilige toekomst”, aldus Harm. Hij refereert daarbij aan onderzoeker Ellie Kinney van het Conflict and Environment Observatory. Zij schreef een rapport dat werd aangehaald in The Guardian. “We investeren nu in militaire veiligheid, verhogen daardoor de wereldwijde uitstoot en verergeren de klimaatcrisis op de lange termijn.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van bakfiets tot mobiliteitsbudget. Voor veel mkb’ers is het verduurzamen van hun mobiliteit een flinke uitdaging. Deze aflevering in het kort:☑️ Wat mkb’ers nú al kunnen doen om hun mobiliteit te verduurzamen☑️ De impact van milieuzones op ondernemers in de binnenstad☑️ Hoe gedragsverandering net zo belangrijk is als techniekBestelbusjes en leaseauto’s zorgen voor een groot deel van de uitstoot, maar hoe maak je daarin slimme én haalbare keuzes? In deze aflevering hoor je hoe je als ondernemer stappen zet zonder je bedrijf stil te zetten. Te gast is Walther Ploos van Amstel, mobiliteitsexpert en lector City Logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij vertelt dat elektrisch rijden voor mkb’ers nu al voordeliger is, niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de eigen bedrijfskas. Verder gaat het onder meer nog over elektrische bakfietsen, mobiliteitsbudgetten, thuiswerken en het belang van gedragsverandering. 🎧 Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieOok bespreken we met hem de impact van milieuzones in steden. Sinds januari zijn dieselbusjes op veel plekken niet meer welkom in de binnenstad. Dat wordt op gehandhaafd, vertelt hij. “In Rotterdam zijn er al 8000 waarschuwingen uitgedeeld. Vanaf 1 juli blijft het daar niet bij, dan leidt het tot een boete van 140 euro.” Ondernemers die moeten leveren of bouwen in de stad moeten zich dus aanpassen. En dat doen ze volgens Ploos van Amstel dan ook.🎧 Koraal in crisis, kunnen we het nog redden?Harm windt zich op over een bericht over groene beleggingsfondsen. Die blijken namelijk voor meer dan 33 miljard dollar te hebben geïnvesteerd in olie- en gas. “Fondsen met klinkende namen als Sustainable Global Stars en Europe Climate Pathway stoppen veel geld in Shell, BP, TotalEnergies, ExxonMobil en Chevron. Het argument is dat ze via aandelen invloed kunnen uitoefenen op de verduurzaming van deze fossiele bedrijven. Maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Ik weet niet precies wie wie nu voor de gek aan het houden is.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kees Klomp, betekeniseconoom en auteur van 'Ecoliberalisme', betoogt dat het kapitalisme faalt en pleit voor een radicale herstart van de economie. Hij introduceert het concept van ecoliberalisme, dat focust op vrijheid en gelijkwaardigheid voor alle levensvormen. Klomp legt uit hoe we een economie van welzijn rondom zorg voor elkaar en de aarde kunnen creëren. Ook bespreekt hij de dringende noodzaak om de CO2-uitstoot aan te pakken en hoe gemeenschapsinitiatieven een rol kunnen spelen in deze duurzame transitie.

Maarten Steinbuch, hoogleraar aan de TU Eindhoven, onthult de fascinerende ontdekking van witte waterstof in Frankrijk. Deze koolstofvrije energiebron, die uit de ondergrond komt zonder menselijke tussenkomst, biedt potentieel voor een fossielvrije toekomst. Steinbuch bespreekt zowel de voordelen als de technische uitdagingen van deze innovatieve brandstof. Zijn zorg over de onzekerheden en de rol van oliemaatschappijen in de ontwikkeling van witte waterstof maakt de discussie nog prikkelender. Is dit de sleutel tot duurzame energie?