Het Spel & De Macht

Aflevering 4 | Seizoen 2 | Over lokale partijen in gemeentepolitiek Verkiezing na verkiezing worden ze populairder: de lokale partijen. Bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen behaalden lokale partijen samen bijna 30% van de stemmen, meer dan twee keer zoveel als de grootste landelijke partij. Zijn lokale partijen echt anders dan de lokale afdelingen van landelijke partijen, en wat maakt deze partijen zo aantrekkelijk voor kiezers? Hoe komen lokale partijen aan hun geld als zij geen aanspraak kunnen maken op subsidie vanuit de rijksoverheid? Willen lokale partijen eigenlijk wel besturen, en worden zij door landelijke partijen gezien als acceptabele coalitiepartners? Gasten: ·  Julien van Ostaaijen, universitair docent Bestuurskunde aan Tilburg University en lector Recht en Veiligheid aan de Avans Hogeschool ·  Simon Otjes, universitair docent Nederlandse Politiek aan de Universiteit Leiden ·  "In ’t veld": Richard de Mos, voormalig wethouder en lijsttrekker voor Hart voor Den Haag In deze aflevering spreken we over lokale partijen in gemeentepolitiek met Julien van Ostaaijen, universitair docent Bestuurskunde aan Tilburg University en lector Recht en Veiligheid aan de Avans Hogeschool, die vorig jaar een rapport publiceerde over het functioneren van lokale partijen in Nederlandse gemeenten. Daarnaast spreken we Simon Otjes, universitair docent Nederlandse Politiek aan de Universiteit Leiden, die kwantitatief onderzoek doet naar motivaties van kiezers om op lokale partijen te stemmen, de manieren waarop lokale partijen zich profileren in hun verkiezingsprogramma’s en de motivaties van lokale partijen om al dan niet deel uit te maken van het lokale bestuur. De bijdrage uit het veld komt deze keer van Richard de Mos, voormalig wethouder en lijsttrekker voor de lokale Haagse partij Hart voor Den Haag. Van hem horen we meer over de praktische verschillen tussen lokale en landelijke partijen, en we vragen hem naar de zogenaamde ‘ombudspolitiek’ waarmee zijn partij direct iets voor kiezers wil betekenen.

Aflevering 3 | Seizoen 2 | Over lokale journalistiek De lokale journalistiek speelt een cruciale rol bij het controleren van de lokale politiek en het informeren van burgers over politieke kwesties in de gemeente. Maar nog meer dan de landelijke journalistiek staat de lokale journalistiek onder druk door de vrije toegankelijkheid van informatie op internet, het dalend aantal vaste abonnees, en de afhankelijkheid van externe geldschieters. Wat betekent dit voor het vermogen van lokale journalisten om effectief verslag te doen van de gemeentepolitiek? Gasten: Willem Koetsenruijter, universitair docent aan het Leiden University Centre for Linguistics Chris Aalberts, docent en onderzoeker politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit en onafhankelijk journalist “In het veld”: Chris de Waard, hoofdredacteur van de Leidse omroep Sleutelstad In deze aflevering spreken we hierover met Willem Koetsenruijter, universitair docent aan het Leiden University Centre for Linguistics, die twee rapporten schreef over de vitaliteit en ondersteuning van de lokale journalistiek in Leiden. Daarnaast spreken we Chris Aalberts, docent en onderzoeker politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit, die als onafhankelijk journalist en columnist politiek in verschillende gemeenten, provincies en waterschappen van dichtbij volgt en beschrijft. De bijdrage uit het veld komt deze keer van Chris de Waard, hoofdredacteur van de Leidse omroep Sleutelstad. Met hem bespreken we hoe het dagelijks leven van een lokale journalist eruitziet, wat de gevolgen zijn van korte lijntjes met lokale politici, en hoe de lokale journalistiek levensvatbaar kan blijven (vanaf 15:41 min).

Aflevering 2 | Seizoen 2 | Over de bezigheden van gemeenteraadsleden Hoewel de functie van gemeenteraadslid slechts parttime is, wordt er veel van onze raadsleden gevraagd. Ze moeten stukken lezen, vergaderen, met kiezers praten, werkbezoeken brengen, en actief zijn op sociale media. Hoe combineren raadsleden al die verschillende taken in de beperkte tijd die ze hebben? En wat betekent dat voor het vermogen van de gemeenteraad om haar democratische rol uit te oefenen? Gasten: Klaartje Peters, bijzonder hoogleraar Lokaal en regionaal bestuur bij Universiteit Maastricht Lianne van Kalken, wetenschappelijk docent staats- en bestuursrecht bij de Erasmus Universiteit Rotterdam “In het veld”: Alyssa Voorwald, gemeenteraadslid voor de VVD in Leiden In deze aflevering spreken we over de taken, verantwoordelijkheden en gewoontes van gemeenteraadsleden met Klaartje Peters, die een uitgebreid rapport schreef over het functioneren van raadsleden (vanaf 01:40 min). In het bijzonder staan we stil bij de verschillende tussen oppositie- en coalitieleden in de gemeenteraad. Daarnaast spreken we met Lianne van Kalken over haar onderzoek naar zogenaamde ‘raadsbrede akkoorden’, waarbij alle partijen die in de gemeenteraad gekozen zijn betrokken worden (vanaf 22:50 min). De bijdrage uit het veld komt deze keer van Alyssa Voorwald, gemeenteraadslid voor de VVD in Leiden. We bespreken met haar hoe zij het werk als gemeenteraadslid ervaart en hoe ze aankijkt tegen het functioneren van de Leidse gemeenteraad (vanaf 17:45 min).

Aflevering 1 | Seizoen 2 | Over gedecentraliseerde gemeentepolitiek   Door een groot aantal decentralisaties hebben gemeenten de afgelopen decennia veel meer te zeggen gekregen. Maar hoe gaan gemeenten in de praktijk om met dat uitgebreide takenpakket, en kunnen ze al die nieuwe taken eigenlijk wel aan? En wat betekent de toegenomen macht van gemeenten voor de democratische positie van burgers? Gasten: Geerten Boogaard, Bijzonder Hoogleraar Decentrale Overheden bij de Rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden Lisanne de Blok, Universitair Docent bij het Department Bestuurs en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht “In het veld”: Els Boers, interim-griffier bij verschillende Nederlandse gemeenten en oprichter van de Stichting Krachtig Lokaal Bestuur In deze aflevering laat Geerten Boogaard, Bijzonder Hoogleraar Decentrale Overheden bij de Universiteit Leiden zijn licht schijnen op de democratische effecten van decentralisering (vanaf 01:40 min). Hij gaat daarbij ook in op het feit dat gemeenten door het verzwaarde takenpakket veel meer met elkaar zijn gaan samenwerken. Met Lisanne Blok, Universitair Docent bij het Department Bestuurs en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht, bespreken we vervolgens wat dit betekent voor de democratische positie van burgers (vanaf 25:40 min). In het veld spreken we deze keer Els Boers, die als interim-griffier werkzaam is geweest bij verschillende gemeenten, een aantal boeken heeft geschreven over de gemeentepolitiek, en de oprichter is van de Stichting Krachtig Lokaal Bestuur. Zij vertelt vanuit haar uitgebreide ervaring hoe decentralisering in de praktijk heeft uitgepakt (vanaf 20:15 min). Redactie & productie: Femke van de Griendt, Simon Otjes, Wouter Veenendaal en Arend Viëtor | Muziek: Vadim Bakker

De dag na de Tweede Kamerverkiezingen organiseerde het Centrum voor Nederlandse Politiek en Bestuur (CNPB) van de Universiteit Leiden een paneldiscussie tussen wetenschapers. Caelesta Braun, Arco Timmermans, Joop van Holsteyn en Henk te Velde  presenteerden hun inzichten over de uitslag en de aankomende formatie. Daarna beantwoordden zij vragen van het publiek. De discussie stond onder leiding van Bastiaan Rijpkema. Beeld door Melchior Stikkelman. Muziek afkomstig van Dexter Britain (Late Mornings) 3lJUoO3Wy4GruGB9VhFF

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen organiseerde het Centrum voor Nederlandse Politiek en Bestuur (CNPB) van de Universiteit Leiden een paneldiscussie tussen wetenschapers. Jaap de Jong, Wimar Bolhuis, Maartje Janse, Marijn Nagtzaam en Simon Otjes presenteerden hun inzichten over de campagne, partijen, verkiezingsprogramma’s, protest & politiek, voorkeursstemmen en dimensies in de Nederlandse politiek. Daarna beantwoordden zij vragen van het publiek. De discussie stond onder leiding van Tom Louwerse. Beeld door Melchior Stikkelman. Muziek afkomstig van Dexter Britain (Late Mornings) 

Normaal delen kandidaat-kamerleden tijdens campagnes rozen en flyers uit aan kiezers. Of gaan kandidaten en vrijwilligers huis-aan-huis langs bij mensen om hun verhaal te vertellen. Maar deze verkiezingen kan dat niet en verloopt de campagne vooral via de media. Cruciaal in zo’n campagne zijn de televisiedebatten. En daar richten we ons vandaag op met onze twee gasten: • Jaap de Jong, hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media bij het Leiden University Centre for Linguistics. Hij werkt onder meer aan een overzichtsbundel van Nederlandse politieke speeches. • Annemarie Walter, als onderzoeker werkzaam bij de Saxion Hogeschool en als universitair docent bij de University of Nottingham. Zij deed onder andere onderzoek naar Nederlandse lijsttrekkersdebatten. Beeld door Melchior Stikkelman. Muziek afkomstig van Dexter Britain (Late Mornings)

Al bijna 100 jaar houden we in Nederland democratische verkiezingen om onze vertegenwoordigers te kiezen. Het lijkt erop dat het democratische proces van verkiezingen dus onaantastbaar is. Maar hoe duurzaam is ons democratische proces? En hoe houden we het weerbaar? Daarover gaan we vandaag spreken met onze twee gasten: Bastiaan Rijpkema, Universitair Hoofdocent bij de Leidse rechtenfaculteit, die onder meer onderzoek doet naar de weerbare democratie. Peter Castenmiller, als docent bij het instituut politieke wetenschap, als adviseur werkzaam in het publieke domein en voor ons vandaag belangrijk: lid van de Kiesraad. Beeld door Melchior Stikkelman. Muziek afkomstig van Dexter Britain (Late Mornings)

De komende verkiezingen vinden plaats in een van de grootste crisissen van de afgelopen 50 jaar. Wat maakt politiek ten tijde van een crisis anders dan politiek buiten crisistijd? Daarover gaan we vandaag spreken met onze twee gasten: Arjen Boin, Hoogleraar Publieke Instituties en Governance bij de Universiteit Leiden, hij doet veel onderzoek naar crisissen en hoe de politiek daarop reageert. Peter Bootsma, zelfstandig politiek-historicus die tal van boeken heeft geschreven over de naoorlogse Nederlandse politieke geschiedenis. Relevant voor ons gesprek hier is dat hij meerdere boeken heeft geschreven over de politiek in de jaren ‘70 zoals een boek over de Molukse acties en de politieke reactie op die crisis. Beeld door Melchior Stikkelman. Muziek afkomstig van Dexter Britain (Late Mornings)

In dit gesprek vertellen Anne Heyer en Tom Theuns over de fascinerende geschiedenis van verkiezingen en democratie. Anne legt uit hoe conservatieven kiesrecht gebruikten voor stabiliteit en kijkt naar sociale democratie en het belang van participatie. Tom behandelt de filosofische onderbouwing van democratie, inclusief vrijheid en gelijkheid. Ze bespreken ook de twijfels over algemeen kiesrecht in de 19e eeuw en de huidige spanningen rondom legitimiteit en populisme. Samen schetsen ze een intrigerende ontwikkeling naar vertrouwen in het volk.