Goede Gesprekken

In de aanloop naar de Europese Verkiezingen van 6 juni spreek ik met een aantal experts over de belangrijkste dossiers in Brussel. Na Veiligheid is dat deze keer de Rechtspraak. Is de rechtspraak in Europa zo georganiseerd dat de belangen van de burgers en de mensenrechten gewaarborgd zijn (en blijven) in het grote politieke spel? Vier jaar geleden sprak ik met rechter Kees Sterk over de ondermijning van de rechtsstaat in Polen. Hij maakte zich ernstig zorgen omdat het de eenheid van Europa aantast. Sterk heeft allerlei functies bekleed in Europees verband. Hij is o.a. lid geweest van de Hoge raad, en tegenwoordig is hij ook Hoogleraar Europese rechtspleging in Maastricht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de aanloop naar de Europese Verkiezingen van 6 juni 2024 praat ik met experts over een aantal van de essentiele dossiers in Brussel. Vandaag de eerste aflevering: over veiligheid. Volgens Caroline de Gruyter is dat inmiddels het belangrijkste thema geworden in de EU. Op alle mogelijke manieren zullen wij ons moeten leren verdedigen. De Gruyter (Zwolle 1963) geldt als vooraanstaand Europa-expert, en schrijft wekelijks een column voor de NRC over politiek en Europa. Zij verwacht ook bij de komende verkiezingen een verschuiving naar rechts.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bart Brandsma is geschoold als filosoof en journalist. Hij geldt tegenwoordig als dé expert op het gebied van polarisatie, oftewel wij-zij denken. Als polarisatie uit de hand loopt, kan het leiden tot gewelddadigheid en zelfs burgeroorlog. Tijd dus om na te denken over de juiste strategie om ermee om te gaan. Brandsma biedt een heldere analyse.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds Pim Fortuyn is de Nederlandse Politiek in de greep van een obsessie met communicatie. Politici moeten zeggen waar het op staat en duidelijke taal spreken. Niemand heeft zich afgevraagd wat het effect daarvan is op het democratische proces. Tom-Jan Meeus (Made, 1961) doet dat wel in zijn zeer verhelderende essay Duidelijkheid, geschreven voor de Maand van de Filosofie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De berichtgeving over de oorlog in Oekraïne richt zich in hoofdzaak op het front: wie heeft militair de overhand, is er genoeg munitie. Intussen ontwikkelt de rest van het grote land zich in razendsnel tempo. Er is een civil society aan het ontstaan, er is veel innovatie en een nieuw soort eigenaarschap bij de burgers. Noodgedwongen, maar met een nieuw elan. Op allerlei gebieden maakt het land een transitie door. Julia Soldatiuk-Westerveld, research fellow bij het Clingendael Instituut voor Internationale Betrekkingen, schetst een beeld van binnenuit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De presidentsverkiezingen in Rusland zullen worden gewonnen door Poetin, dat staat vast. Er is steeds minder vrijheid, de staat schuift op in de richting van het totalitaire. Waarom zijn er dan überhaupt nog verkiezingen, wat staat er op het spel? Pjotr Sauer (1992), journalist van The Guardian, over de stand van zaken in het land waar hij geboren en getogen is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wie in Amsterdam Zuid-Oost geboren wordt staat met 3-0 achter. Stelt Prof. Soortkill (Amsterdam 1993), schrijver van het boek Smibologie. Je komt bijna onherroepelijk in de greep van een negatieve manier van denken over jezelf, dat is de erfenis van de slavernij die doorwerkt in de hoofden van jonge zwarte mensen. In zijn boek breekt hij die verkeerde denkbeelden af. Hij herschrijft op een inspirerende manier de geschiedenis, en schrijft een geschiedenis van de hip hop als revolutionaire beweging met emancipatoire potentie. Daaruit destilleert hij een programma van elf punten om de baas te zijn over je eigen leven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amsterdam heeft 900.000 inwoners en een begroting van 6 miljard euro. De stad kent zogeheten wicked problems, van over-toerisme tot georganiseerde misdaad. Er is armoede en segregatie. De vermarkting van de woningmarkt drijft minder bedeelden de stad uit. Hoe bestuur je dat allemaal? Wat vermag je als burgemeester? Femke Halsema noemt het een kwestie van bijsturen, maar koestert haar idealen. Ze begint in de zomer aan haar tweede termijn van zes jaar als burgemeester en is duidelijk gegroeid in haar rol. En in charismaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Bijna alle debatten die op het ogenblik de gemoederen heftig bezighouden in de maatschappij, zijn terug te voeren op onze moraal. Hanno Sauer (1983) schreef een imposante studie over de ontwikkeling van onze moraal, waarin hij 5 miljoen jaar terug gaat. 'Moraal. Goed en kwaad van prehistorie tot polarisatie'. Centrale stelling: de mens is zo succesvol als soort, juist vanwege onze moraal die ons in staat stelt om samen te werken in kleine groepen. Het boek werpt verhelderend licht op de vraag wat ons desondanks zo sterk verdeelt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

John Morijn (Dordrecht 1977), Bijzonder hoogleraar Recht & Politiek in Internationale Betrekkingen in Groningen, doet onderzoek naar de ontwikkelingen in Polen en Hongarije. Vrijheid, democratie en rechtsstaat staan daar ernstig onder druk. Hij trekt een vergelijking met de plannen van de PVV en ziet duidelijke parallellen. Hij is zeer verontrust, want hier is sprake van een draaiboek: weg van de democratie, in de richting van een autocratie.See omnystudio.com/listener for privacy information.