Polityka o książkach

W wideokaście „Polityka o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Jakubem Żulczykiem o jego najnowszej powieści „Kandydat” (wyd. Świat Książki), thrillerze politycznym wydanym tuż przed wyborami prezydenckimi. Autor celnie punktuje nie tylko polityków, ale i media, nie popadając przy tym w prostą satyrę. Bohaterowie, choć wzorowani na realnych postaciach życia publicznego, nie są jednowymiarowi. „Kandydat” może być czytany jako ostrzeżenie: to mocna opowieść o manipulacji, bezradności i cynizmie władzy. Jedną z kluczowych kwestii wypowiada Car, w którym łatwo rozpoznać prezesa PiS: „Putin o wszystkim wie, bo wszędzie tutaj są jego cienie. Ale Putin czeka, bo jest przekonany, że to wszystko się znowu rozpadnie, wyłącznie z naszej winy”. Żulczyk pokazuje, że historia lubi się powtarzać, a polityka to nieustanna walka o wpływy i narrację. Czy porażka może być dla polityka lekcją? I dlaczego, mimo brudu politycznego świata, warto głosować? Kandydat to apel o świadome decyzje i obywatelską odpowiedzialność, szczególnie ważny w przeddzień drugiej tury wyborów. (00:00) Fragmenty programu (01:03) Wstęp do rozmowy z Jakubem Żulczykiem (01:48) Różne tożsamości Jakuba Żulczyka, także ta, w której obraził prezydenta (04:20) „Kandydat”, czyli media w książce? (09:56) „Pewne schematy myślenia prowadzą nas donikąd”, czyli o życiu w spolaryzowanej demokracji (13:48) Jakub Żulczyk o polskiej polityce (17:25) Samoświadomość bohaterów „Kandydata” (27:28) Jak wyglądał research Jakuba Żulczyka (36:08) Jeden z ważniejszych momentów w „Kandydacie” (38:58) Co możemy zrobić przed drugą turą wyborów prezydenckich? (51:03) Podsumowanie. Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję standard, kupując ją na stronie sklep.polityka.pl.

W nowym odcinku podkastu „Polityka o książkach” i pierwszym w formie wideo Justyna Sobolewska rozmawia ze znaną psycholożką i terapeutką uzależnień Ewą Woydyłło o jej najnowszej książce „Szczęścia można się nauczyć” (rozmowa z Agnieszką Radomską, wyd. Zwierciadło). Wszyscy się martwimy, mamy mnóstwo powodów: wybory, wojna, Ameryka, niepewna przyszłość. Martwimy się o dzieci, o rodziców, o zdrowie i o tysiąc spraw życia codziennego. Tymczasem, jak mówi Ewa Woydyłło, martwienie się nic nie zmienia, nie zapobiega, nie poprawia w świecie. Powracającym refrenem tej rozmowy jest zadbanie o siebie samego, wiara w swoje możliwości, którą często blokujemy pesymizmem, przewidując wszystko, co złe. Żeby cokolwiek móc robić dla świata, trzeba być dobrym dla siebie. I tego można się uczyć w każdym wieku. Ewa Woydyłło przypomina o kategorii „dobromyślności”, którą warto wcielić w życie. A czego możemy nauczyć się od Konopnickiej? Jak radzić sobie z nawykami i uzależnieniami? Rozmawiamy też o tym, co czytamy i dlaczego. Zapraszamy do oglądania i słuchania. (00:00) Fragmenty rozmowy (01:20) Wstęp i zaproszenie do rozmowy z Ewą Woydyłło (02:01) Wszyscy się strasznie martwimy: jak sobie z tym radzić? (05:20) Dlaczego zamartwianie się jest mało efektywne? (08:13) Szczęścia można się nauczyć: jaki jest na to przepis? (11:00) Tradycja pesymizmu i ćwiczenia się w nim; o pesymistach i osobach wierzących w siebie (15:11) O tym, jak nawyki wpływają na nasze życie (17:51) Czy w Polsce lubimy nasz smutek? (20:55) Jak psychologia i terapia uzależnień pojawiła się w życiu Ewy Woydyłło (25:37) O systemie mechanizmów obronnych w terapii uzależnień (29:38) Nauczyciele z ekranu, którzy mówią jak żyć: to pomaga czy szkodzi? (33:07) Odbiór książek i obecności medialnej Ewy Woydyłło (34:33) Czym jest uczenie według Ewy Woydyłło? (37:50) Jaki związek ma Konopnicka z dbaniem o siebie? (40:06) Podsumowanie. Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W tym odcinku Justyna Sobolewska rozmawia z Piotrem Pazińskim o Robercie Walserze, pisarzu osobnym, owianym legendą, którego znaczenie wciąż rośnie. Ukazała się właśnie książka „Coś w rodzaju opowiadania” w przekładzie Małgorzaty Łukasiewicz (PIW). Walser, zmarły w 1956 r., był twórcą nieuchwytnym: pisał obsesyjnie, żył skromnie, przez ostatnie 30 lat życia milczał, przebywając w zakładach psychiatrycznych. Był człowiekiem do wszystkiego, pracował jako urzędnik, a nawet lokaj w zamku w Dąbrowie Niemodlińskiej. Pisał na biletach tramwajowych, miniaturyzował litery, aż sam nie mógł ich odczytać. Zostawił po sobie zagadkowe mikrogramy, z których udało się odczytać m.in. powieść „Zbój”. Czekają nas wkrótce nowe publikacje i ekranizacja „Człowieka do wszystkiego” w reż. Wilhelma Sasnala. Niektórzy nazwali 2025 rokiem Walsera i nie ma przeszkód, żebyśmy go wszyscy świętowali. (00:00) Najciekawsze momenty rozmowy (01:24) Wprowadzenie do tematu i sylwetki Roberta Walsera (02:43) Obecność Walsera w kanonie literackim, recepcja jego twórczości (04:13) Biograficzne wątki z życia Walsera (09:54) O technice mikrogramów i miniaturyzacji pisma (13:13) Refleksje o powieściach i krótkich formach Walsera (19:22) Zabawa językiem i stylistyczne osobliwości jego pisarstwa (22:05) W.G. Sebald i jego relacje z Walserem (28:52) Walser: między pisarską płodnością a osobistymi trudnościami (32:54) Mroczne wątki: fantazje o charakterze sadomasochistycznym (35:10) Humor i obyczajowe obserwacje w twórczości Walsera (38:56) 2025 jako rok Roberta Walsera: nowe inicjatywy i ekranizacja (39:48) Podsumowanie rozmowy. Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W tym odcinku „Polityki o książkach” rozmawiamy o „Jamesie” – odważnym retellingu „Przygód Hucka Finna” – autorstwa Percivala Everetta (wyd. Marginesy). Z tłumaczką Kają Gucio i krytykiem literackim Wojciechem Szotem przyglądamy się, jak Everett przepisuje klasykę amerykańskiej literatury z perspektywy Jamesa – czarnoskórego niewolnika. Jakie znaczenie ma język w tej opowieści? Jakie wybory musiała podjąć tłumaczka? Porównujemy „Jamesa” z „Demonem Copperheadem” Barbary Kingsolver i wspólnie zastanawiamy się, na czym polega fenomen retellingu – i dlaczego w Polsce wciąż jest niszowy. Podrzucamy też pomysły na nowe wersje polskich klasyków: może „Lalka” z perspektywy Łęckiej? Albo „Krzyżacy” z punktu widzenia dwóch nagich mieczy? (00:13) Wstęp (00:32) Rozmowa o Jamesie Percivala Everetta (01:56) „Ale to się dobrze czyta” – powieść pełna magii dla wielu czytelników (03:30) Jak tłumaczka Kaja Gucio stworzyła sztuczny język na potrzeby książki? (08:30) Czy kolejne tytuły Everetta ukażą się na polskim rynku? (09:25) Literackie i historyczne nawiązania – książka wielowarstwowa, ale przystępna także bez znajomości kontekstów (11:25) Dialog Everetta z Twainem – powieść nie jest pisana z pozycji oskarżyciela (16:05) Gorzkie akcenty w Jamesie i powroty do dawnych lektur (19:18) Retelling – dlaczego nie mamy polskiego odpowiednika tego terminu? (22:24) Na czym polega retelling w języku angielskim? (24:47) Reimagining – nowo-obrazowanie. Dlaczego ważne jest ponowne opowiadanie historii z innej perspektywy? (26:00) Które polskie klasyki można by opowiedzieć na nowo? (32:28) „Sztuka ma nam pozwolić być kimś innym” (33:47) Jakie retellingi mogłyby powstać? – marzenia gości podcastu (38:30) Podsumowanie Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

Czy przyroda może istnieć w sercu miasta? Co można znaleźć na dachu budynku, w brudnej wodzie czy pod pomnikiem kołchoźnicy? W najnowszym odcinku podkastu „Polityka o książkach” Stanisław Łubieński opowiada o swojej książce „Drugie życie Czarnego Kota” – o przyrodzie, życiu i pożegnaniach. Jak Warszawa łączy miasto z naturą? Jakie tajemnice kryje Zakole Wawerskie i co łączy dąb Mieszko z historią stolicy? Wspominamy też psa Fuksa i mówimy o pożegnaniach z bliskimi. Zapraszamy do odkrywania natury, która nie zna sentymentów, ale potrafi trwać przez wieki. (00:00) Najlepsze fragmenty (00:55) Wstęp (01:10) O czym jest książka „Drugie życie Czarnego Kota” Stanisława Łubieńskiego (05:07) „Przyroda miasta” Elżbiety Kozłowskiej jako źródło inspiracji dla Stanisława Łubieńskiego (07:59) „Patelnia” w centrum Warszawy jako przestrzeń do obserwacji ptaków (11:00) „Przyroda stwarza miasta”: refleksja nad współistnieniem natury i urbanizacji (13:50) Ekspedycje na obrzeża Warszawy: doświadczenia przyrodnicze (20:04) Historie opowiadane przez drzewa: świadkowie długiej historii miasta (26:08) Rozważania na temat przemijania i pożegnań (30:31) Lokalizacja dębu Mieszko, jednego z najstarszych drzew w Polsce (w Warszawie!) (33:50) Historia budynku Czarny kot z końca lat 90. (38:46) Podsumowanie. Chcesz dowiedzieć się więcej? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów o kulturze, psychologii, edukacji i polityce. Skorzystaj z kodu KSIAZKA30, aby otrzymać 30% zniżki na subskrypcję.

W „Polityce o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Julem Łyskawą, laureatem Paszportu POLITYKI w kategorii Książka za powieść „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, o życiu po Paszporcie i o historiach z warszawskiej Ochoty. Gdzie całował się w podstawówce i dlaczego przyjeżdzała do niego policja? A także o tym, jak dziadek Tosiek przyprowadził zimą wnuka w kapciach ze szkoły i jak ta historia trafiła do powieści o fikcyjnym, amerykańskim miasteczku. Rozmawiamy też o upadku amerykańskiego mitu i o tym, czy literatura ma siłę zmieniania świata. (00:17) Wstęp (00:45) O tournée Jula Łyskawy z jego książką (02:00) O spotkaniach literackich w więzieniu (02:44) Czy żółty kolor paznokci przynosi szczęście? (05:09) Autobiograficzne wątki w książce „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców” (07:50) O micie Ameryki, która jest ulepiona z wyobrażeń (09:50) Ameryka, która pożera wszystko: o „Postkolonialnym wierszu miłosnym” Natalii Diaz (11:44) Wielka literatura a niewłaściwe zachowania autorów: jak się do tego ustosunkować? (18:17) Czy literatura może jeszcze zmieniać rzeczywistość? (23:20) O „Wampirzym cesarstwie” Jaya Kristoffa i inspiracjach w fantasy (29:55) O żegnaniu literatury gatunkowej: czy to już czas? (31:10) Czy Jul Łyskawa wyje? (32:25) Czy Jul Łyskawa teraz pracuje nad nowymi rzeczami? (34:02) Dlaczego Justyna Sobolewska jest bohaterką krótkiego opowiadania? (36:03) Rytuał czytania przed snem? (40:56) Podsumowanie

W najnowszym odcinku podkastu Justyna Sobolewska rozmawia ze Szczepanem Twardochem o jego nowej powieści „Null” (wyd. Marginesy), która powstała pod wpływem jego podróży do Donbasu. Rozmawiają o popsutym języku, o tym, czy z dystansu widać więcej i dlaczego walczący nie chcą mówić o końcu wojny. Czy nadzieja pomaga, czy wręcz przeciwnie? I co nam o dzisiejszym świecie może powiedzieć „Wojna peloponeska” Tukidydesa. (00:13) Wstęp (01:10) Najnowsza książka Twardocha: czy była pisana inaczej? (03:25) Dlaczego wojna w Ukrainie stała się tematem książki? (06:08) O splocie fikcji i rzeczywistości w powieści (08:15) Niezmienność ludzkiej natury (10:50) O bohaterze głównym powieści, gniewie i odkupieniu (16:00) Jakie lektury towarzyszyły Twardochowi przy pisaniu powieści? (19:00) O języku „Null”, niepoprawnej polszczyźnie i językach słowiańskich (23:33) „Wojna jest obcym światem” (24:25) Czy będzie przekład ukraiński? (25:30) O Ukraińcach, walce i dystansie Twardocha w pisaniu (28:10) O statusie pisarzy w Ukrainie (29:06) Lęk przed Rosją w polskiej pamięci (35:13) Dekady, w których nie dzieje się nic, i tygodnie, w których dzieją się dekady (36:30) Dlaczego Ukraińcy nie wierzą, że wojna się skończy? (41:55) „Nadzieja jest złudną doradczynią dla tych, którzy są w wielkim niebezpieczeństwie” (44:25) Podsumowanie

W najnowszym odcinku „Polityki o książkach” Justyna Sobolewska rozmawia z Sylwią Chwedorczuk o miłosnej korespondencji: „Maria Dąbrowska i Anna Kowalska. Listy, tom I, 1940–1945”. Rozmawiają o tym, co sprawia, że te listy to sprawa bez precedensu i dlaczego Maria Dąbrowska zastrzegła je na kolejnych kilkadziesiąt lat? „Wiesz, musisz wiedzieć, że ginę z miłości, że sobie poradzić nie umiem z tym uczuciem, a raczej z całym światem najróżniejszych uczuć, pasji, gniewów, żałości”, pisze Kowalska. „Każda chwila bez ciebie wydaje mi się tak okropnie zmarnowaną i straconą”, odpowiada Dąbrowska. Listy oddają wysoką temperaturę tej relacji – zapalnym momentem jest ciąża Anny. Dąbrowska nie może jej tego darować. Pisze: „Miłość jest ponad ludzkie siły, miłość to wieczna rozpacz”. (00:13) Wstęp (01:16) O najnowszej książce Sylwii Chwedorczuk - listy Kowalskiej i Dąbrowskiej. (01:52) 2400 listów między kobietami - wyjątkowy zapis intymnej znajomości (05:33) "Powieść w listach" - o zapisie reportażowym uczucia (07:33) Jaka jest dynamika związku Kowalskiej i Dąbrowskiej? (11:15) Konflikty i problemy wokół tematu fizyczności - ciąża Kowalskiej (15:45) Małżeństwo Anny Kowalskiej z Jerzym (17:50) O budowaniu osobowości Anny Kowalskiej i Marii Dąbrowskiej przez czytelników (21:33) Prace nad biografią Marii Dąbrowskiej (24:25) O analizującej postawie Marii Dąbrowskiej (28:13) Lwów lat czterdziestych XX wieku (31:55) Kiedy zostaną opublikowane kolejne tomy listów Kowalskiej i Dąbrowskiej? (33:26) Kiedy zostanie opublikowana biografia Marii Dąbrowskiej? (34:02) Podsumowanie

Pierwszy odcinek podkastu „Polityka o książkach” Justyna Sobolewska otwiera rozmową z Katarzyną Sobczuk, filozofką, artystką i autorką eseju „Mała empiria” (wyd. Dowody). To książka o „wieku środka” – czasie, gdy wzruszamy się przy starych piosenkach, rozmawiamy sami ze sobą i żyjemy pomiędzy – jako dzieci starzejących się rodziców i rodzice dorastających dzieci. Sobczuk bada codzienność przez pryzmat filozoficznych pojęć: gier, które prowadzimy sami ze sobą, dialektyki obcości i bliskości czy idei „przeszłości wiecznie otwartej”. Z dystansem i cierpkim humorem wydobywa to, co ukryte – kruchość, samotność, świadomość końca, ale i chwile euforycznego uwolnienia. „Mała empiria” to książka, która nie tylko opisuje codzienne niedopasowania, lecz także pozwala je nazwać i zrozumieć. (01:17) Jak powstawała „Mała empiria”? (03:12) Jak odróżnić małą empirię od dużej? (04:19) O momentach wyczulonej obserwacji (06:45) Związek między pracami plastycznymi a filozofią u Katarzyny Sobczuk (09:02) Czy humor w „Małej empirii” był zamierzony? (10:32) Jaki jest jeszcze przekaz „Małej empirii”? (16:02) Co to „przeszłość wiecznie otwarta”? (18:44) Jak gramy sami ze sobą na co dzień? (21:30) O rozbrajaniu banałów w książce Katarzyny Sobczuk (26:10) Pojęcie dialektyki obcości i bliskości w codziennych sytuacjach (31:24) Czy Katarzyna Sobczuk myślała o reakcjach czytelniczek i czytelników?