De Dag

Pantservoertuigen in de straten, tienduizenden manschappen, gevechtsvliegtuigen die bombardementen uitvoeren. Het is oorlog in Sudan en miljoenen burgers kunnen geen kant op. Sudan is een land zo groot en zo complex, zegt correspondent Koert Lindijer in deze podcast, dat besturen er altijd moeilijk is geweest. Hij kent Sudan goed en schetst de historische context van het huidige conflict, dat volgens hem een giftige erfenis is van oud-dictator Omar al-Bashir. Het Internationaal Strafhof in Den Haag wil Bashir berechten voor genocide in de regio Darfur en het zijn zijn strijdmakkers van weleer, die nu in gevecht zijn. En om het nog extra complex te maken: zij worden geholpen door de Russische Wagner-groep. Die ingewikkelde belangenstrijd zal burgers een zorg wezen, vertelt Afrika-correspondent Elles van Gelder, want zij zitten totaal onvoorbereid thuis en vrezen voor hun leven. Elles laat telefoongesprekken horen met Sudanese burgers, die radeloos en murw geslagen zijn. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Haatreacties uit rechts-extremistische hoek, we zagen ze dit weekend bij een demonstratie tegen een voorleesmiddag van dragqueens en vorige week waren er ook fysieke aanvallen op de LHBTI-gemeenschap. Ook haat richting andere groepen neemt toe. Vandaag blijkt uit onderzoek van NOS Stories dat het bereik van extreemrechtse groepen onder jongeren steeds groter wordt en ook de AIVD waarschuwt in een nieuw rapport voor extremisme dat zich in Nederland wijder verbreidt. Dat is niet voor het eerst. Al een paar jaar dringt het besef door dat dit een urgent probleem is. Redacteur Joost Schellevis van NOS Stories deed onderzoek in tientallen rechts-extremistische online kanalen en vertelt in deze podcast hoe jongeren vaak via grappige plaatjes en 'memes' in die kanalen terechtkomen en wat ze daar dan te zien en horen krijgen. Jongeren die er gevoelig voor zijn belanden al snel in een fuik, zegt hij, en twee van hen doen - anoniem - hun verhaal.  Terrorisme-expert Jelle van Buuren doet aan de Universiteit Leiden onderzoek naar de aanpak van radicalisering. Hij maakt zich er zorgen over dat rechts-extreem gedachtengoed steeds meer 'mainstream' wordt en vertelt hoe je dit het beste tegen kunt gaan. Het begint, zegt hij, met praten. Niet in de media, maar thuis aan tafel of op school.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Een doorbraak gisteravond, na een nachtmerrie-week voor de Amerikaanse inlichtingendiensten: een 21-jarige man die op een legerbasis werkte is opgepakt op verdenking van het publiceren van staatsgeheimen over de oorlog in Oekraïne. Afgelopen week kwamen er iedere dag onthullingen uit de gelekte Pentagon-papieren, variërend van Westerse troepen die in Oekraïne op de grond actief zouden zijn (onder wie naar verluid ook een Nederlander), tot berichten over munitie die opraakt en details over het Oekraïense voorjaarsoffensief. In deze podcast zet oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif op een rij wat we nu weten over het Pentagon-lek. Hij heeft de documenten tot in detail uitgeplozen en vindt veel van wat hij leest ongeloofwaardig. Is dit lek wel zo onbedoeld als het lijkt? Reageren? Mail dedag@radio1.nl Oproep: Op 14 mei maakt het team van De Dag op het NPO Podcast Event in TivoliVredenburg in Utrecht voor één keer een LIVE aflevering van podcast De Dag. Wil je daar bij zijn? Tickets zijn te koop via podcastevent.npo.nl. 

De Amerikaanse president Joe Biden bezoekt Noord-Ierland en Ierland om stil te staan bij het 25-jarig jubileum van het Goede Vrijdagakkoord. Daarmee kwam er vrede na een bloedige gewelddadige strijd, de Troubles. Rond het bezoek van Biden is gewaarschuwd voor nieuw geweld. Geweld is nooit ver weg in Noord-Ierland, weet correspondent Arjen van der Horst. Hij zag het land de afgelopen 20 jaar veranderen, maar weet maar al te goed hoe klein de vonkjes hoeven te zijn voor geweld weer opkomt. De waarschuwingen voor de New IRA van de laatste tijd zijn daar een voorbeeld van. Hij vertelt in podcast de Dag hoe Noord-Ieren daar zelf naar kijken, 25 jaar na de handtekeningen onder dat akkoord. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Van homofobe spreekkoren tot klappen voor de deur van een homokroeg. Volgens belangenorganisatie COC is er een opleving van anti-homogeweld. Hatelijke woorden leiden steeds vaker tot daden. Het COC roept na de reeks incidenten van afgelopen weekend op om zaterdag de regenboogvlag te hijsen. De tendens van nu doet Looi van Kessel denken aan de jaren '70. Hij is docent gender- en seksualiteitsstudies aan de Universiteit Leiden. In die jaren kwam de anti-homo-lobby sterk op in de VS en die werd uiteindelijk succesvol weggedrukt. In podcast de Dag vertelt van Kessel hoe activisme een antwoord zou kunnen zijn op de anti homo geluiden nu. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Net terug van een staatsbezoek in China, is de Franse president Macon doorgereisd naar Nederland voor het volgende staatsbezoek. Hij kan hier rekenen op een warm welkom, want de banden tussen Frankrijk en Nederland zijn de laatste jaren sterk verbeterd. Dat heeft deels met de persoonlijke band tussen Macron en premier Rutte te maken, maar er speelt meer, vertelt Frankrijk-correspondent Frank Renout in deze podcast. Macron profileert zich als 'monsieur Europe' met een duidelijke visie over de toekomst van de EU en vindt daarin in Nederland een medestander, vooral als gevolg van de geopolitieke verschuivingen van de afgelopen jaren. Frankrijk en Nederland houden zich in feite noodgedwongen aan elkaar vast, zegt Frank. Rutte en Macron zijn daarnaast ook gelijkgestemden die in eigen land met vergelijkbare problemen, onvrede en protesten te maken hebben. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is misschien wel de vrolijkste meezinger aller tijden: het eindlied van Monty Python's Life of Brian - de film waarin de onbekende jood Brian, door een misverstand wordt aangezien voor de Messias en eindigt aan het kruis. Hij probeert er daar samen met de andere gekruisigden maar het positieve van in te zien en zingt 'always look at the bright side of life.' De film is een persiflage op het leven en de kruisiging van Jezus, het paasverhaal waar deze dagen bij stilgestaan wordt. En juist dit weekend keert The life of Brian voor even terug in de bioscoop, in het VK en ook in Nederland. In deze podcast brengen cabaretier Ronald Snijders en filmkenner Dan Hassler-Forest een ode aan The Life of Brian en ook aan het overige werk van Monty Python, dat volgens hen door het sterk anti-autoritaire en absurde karakter relevant en het bekijken waard blijft. Of de humor met de ogen van nu nog houdbaar is? Deze twee liefhebbers vinden van wel, en leggen aan de hand van hun favoriete fragmenten uit waarom. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het kabinet Rutte IV is er nog na het debat van gisteren, constateerde premier Rutte nuchter. Maar wat is er van over na het urenlange debat? Het CDA wil heronderhandelen over de stikstofplannen. En tegelijkertijd gaat het kabinet de stikstofplannen versnellen. En die twee dingen samen kon de oppositie in de Tweede Kamer niet rijmen. 59 Kamerleden steunden een motie van wantrouwen, 76 niet. Volgens Janka Stoker koopt premier Rutte tijd. Stoker is hoogleraar Leiderschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. We spraken haar ook in podcast de Dag na dat beruchte 1 april debat over functie elders voor Pieter Omtzigt. Wat is er sindsdien veranderd voor premier Rutte? En wat kan hij nog doen om het onbestuurbare weer bestuurbaar te maken? Of is Rutte IV dat station al voorbij?  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Oekraïense president Zelensky bezoekt z'n Poolse collega Duda. Voor het eerst maakt hij een diplomatieke reis over de grens samen met z'n vrouw. Het is een duidelijk signaal naar buurland Polen. Zelensky bedankt hen voor de steun. Polen is één van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne in de oorlog. Beide landen kennen de dreiging vanuit het oosten en zien het westen nu meebewegen. Polen wordt na jaren van neerkijken en negeren nu gerespecteerd, stelt cultuurhistoricus aan de Erasmus Universiteit Iwona Gusc in podcast de Dag. Wat betekent dat voor de toekomst van Europa? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Na het crisisoverleg van vorige week en het volgens velen onbegrijpelijke coalitieakkoord van vrijdagavond, wacht het kabinet Rutte-IV een loodzwaar debat. Een debat dat - zo is vanmiddag op het allerlaatste moment bekend gemaakt -  uitgesteld is tot morgen, omdat premier Rutte iets verkeerds heeft gegeten. Maar de regeringspartijen zullen dan morgen een compromis moeten verdedigen dat onhoudbaar lijkt. Ze spraken af dat ze voorlopig doorgaan met regeren, maar dat het CDA waarschijnlijk tegen de zomer wil heronderhandelen over stikstofdoelen, waar D66 juist niet aan wil tornen. Een uitgestelde kabinetscrisis, wordt het al genoemd, of de val van het kabinet in slow motion. In deze podcast een poging van NOS-verslaggevers Ewoud Kieviet en Thomas Spekschoor om zowel dit broze coalitie-akkoord als het Landbouwakkoord uit te leggen. Want het CDA heeft gezegd op dát akkoord te wachten, voordat de partij het regeerakkoord openbreekt. Maar, vertelt Thomas Spekschoor, veel boeren wachten nu juist op wat er in Den Haag gebeurt en zo lijkt er een situatie te ontstaan waarin iedereen op de ander wacht en de spanningen alleen maar verder oplopen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl