Het Filosofisch Kwintet

In de laatste aflevering van het tiende seizoen van Het Filosofisch Kwintet onderzoekt presentator Clairy Polak met haar vier gasten hoe manipulatie ons persoonlijke leven binnendringt en of we ons nog aan deze manipulatie kunnen onttrekken. Zelfs zonder gebruik te maken van sociale media of online zoekmachines laten we talloze digitale kruimels achter. Techreuzen kennen ons beter dan wij onszelf, zeggen sommigen, en de data die wij vrijwillig afstaan worden gebruikt op manieren waar we geen zicht op hebben. Ook door de overheid. Dat beïnvloedt ons gedrag, en maakt ons metaforisch allemaal slaven, stelt filosoof Bart van der Sloot. Kunnen we ons daar nog tegen teweer stellen? Is er nog een domein waar we niet bespied worden? En welke rol moet die overheid spelen om ons juist te beschermen?

In aflevering vier van Het Filosofisch Kwintet onderzoekt presentator Clairy Polak de rol van de wetenschap in een wereld vol manipulatie. Wordt de wetenschap gemanipuleerd door overheid en bedrijfsleven of manipuleert de wetenschap zelf? Of is de wetenschap juist de onafhankelijke keurmeester die ons behoedt voor manipulatie?

In de derde aflevering van het tiende seizoen van Het Filosofisch Kwintet onderzoeken we hoe manipulatie door commerciële bedrijven ons leven beïnvloedt. Wie manipuleert, en met welk doel? Moeten we ons beschermen tegen de datahonger van bedrijven? Wat is het gevolg van het inspelen op psychologische kwetsbaarheden door bedrijven? En is commerciële manipulatie problematischer dan sturing door een overheid?

In de tweede aflevering van het tiende seizoen van Het Filosofisch Kwintet, onderzoeken we manipulatie in de politiek. Kun je wel politiek bedrijven zonder vuile handen te maken? Heiligt het doel de middelen? Wie heeft eigenlijk macht, de kiezer of de politicus? Samen met haar vier gasten spreekt presentator Clairy Polak over leugens en bedrog, de rol van media binnen de politiek, en hoe digitale technologie de politiek verandert.

Is het verdedigbaar om burgers in corona-tijd alert te houden door ze bang te maken? In één van de vele denktanks waar Daan Roovers, Denker des Vaderlands, aan deelneemt, werd deze gedachte geopperd. Het brengt het gesprek in de eerste aflevering van Het Filosofisch Kwintet van Human op vragen als: wanneer verandert een duwtje in de goede richting in kwaadwillige manipulatie? Maakt het uit wie er manipuleert? Maakt het uit welke bedoelingen de manipulator heeft? Wat doet manipulatie met ons vertrouwen in media, politiek en rechtsstaat?Te gast: gedragswetenschapper Reint Jan Renes, filosoof Fleur Jongepier, filosoof Herman de Regt en filosoof Daan Roovers.

Van gele hesjes tot wereldwijde klimaatmarsen: we leven in een tijd waarin de wereld weer de straat op gaat. Maar wanneer is er sprake van idealisme? Horen idealen altijd positief te zijn, of kun je als ideaal ook ergens tegen zijn? Of is ook dat weer een vraagteken, zoals anti-abortus of pro-life twee synoniemen met hetzelfde doel zijn: een verbod op zwangerschapsafbreking? En: hoe maak je idealen waar? Met kleine stapjes of met grote sprongen? Te gast zijn filosofen Kwame Anthony Appiah, Marli Huijer en Stijn Sieckelinck. Stamgast is historicus Philipp Blom. Het gesprek wordt gevoerd in het Engels.

Veel bedrijven en instellingen streven tegenwoordig naar diversiteit. Maar wat betekent dat woord nu echt? Gaat het alleen om selecteren op uiterlijke kenmerken, of gaat het om het omarmen van onderlinge verschillen? En hoe komen we tot diversiteit?

Een authentieke dorpsstraat, authentieke Parmaham, of een authentieke Fransman. We hunkeren naar authenticiteit en we willen origineel zijn, maar tegelijkertijd willen we ook ergens bij horen. Gaat dat wel samen? Hoe bepaal je wat authentiek is? En wat is de zin van de zoektocht?

‘De elite’: noodzakelijke voorhoede van de samenleving, of vijand van ‘het volk’? Op dit moment is moeilijk een negatiever bijvoeglijk naamwoord te bedenken dan elitair. Het lijkt een marketingterm te zijn geworden voor iedere politicus of bestuurder die namens ‘het volk’ zegt te spreken. Maar bestaat ‘de elite’, en zo ja, wie maakt er dan deel van uit? En wat is dan ‘het volk’, en wie maakt daar dan deel van uit?

'Alle mensen worden broeders.' Er is moeilijk een positiever begrip te bedenken dan verbinding. Toch lijkt het een marketingterm geworden, een politieke dooddoener in een tijd waarin polarisatie en segregatie toenemen. Maar wat is verbinding precies? Waarmee voelen we ons verbonden en waardoor zijn we dat kwijtgeraakt? En heeft verbinding ook een keerzijde?