Bernard Hammelburg | BNR

De Russische president Poetin eist maatregelen na de aanval op de Russische Krimbrug van gisteren. Daarnaast hebben de Russen de graandeal tot nader orde opgeschort. We bespreken deze kwesties en de actuele situatie met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle NAVO-landen kwamen deze week samen in Vilnius. Op de agenda stond onder andere de versterking van de Oostflank. Waarom is dat eigenlijk nodig als Rusland nog niet eens van Oekraïne kan winnen? Te gast is defensiespecialist bij Instituut Clingendael, Dick Zandee. Lees ook | NAVO gaat oostflank grondgebied verder versterken Turks Jawoord De Turkse president Erdogan stribbelde lang tegen, maar trekt nu toch zijn veto tegen de toetreding van Zweden in. Desondanks moet het nog wel goed gekeurd worden door het Turkse parlement. Maken de Zweden zich daar nog zorgen over? De in Zweden wonende oud-diplomaat Pieter Feith praat ons bij. Luister ook |  'NAVO-lidmaatschap van Zweden niet uitgesloten' Rondje langs de NAVO-leiders | Europa Update Europaverslaggever Geert Jan Hahn was bij de NAVO-top in Vilnius. Het was een top waar veel besproken werd. Van een mogelijk lidmaatschap voor Oekraïne tot aan de eigen verdediging. Maar waarom bleef de levering van clustermunitie onbesproken?  'What the hell is a blizzard?'| Postma in Amerika Terwijl de hele wereld bezig was met de NAVO-top hadden ze in Amerika een discussie over ijs. Hoe speelt dit een rol in de campagne voor de verkiezingen van volgend jaar? Correspondent Jan Postma legt het ons uit.  Luister ook | #187 Bidens worstelingSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO-top is weer voorbij en er waren veel blije gezichten. Tijd om de balans op te maken met onze buitenlandcommentator Bernard Hammelburg in Amsterdam en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn vanuit Vilnius.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Zweden uiteindelijk het NAVO-lidmaatschap zou binnenhalen was geen verrassing, maar dat de Turkse president Erdogan op deze top al door de knieën zou gaan was dat beslist wél. In de categorie politiek manipuleren is en blijft hij een grootmeester. Hij is nu even de held, de vriend en de bondgenoot die voor rede vatbaar is. En even niet de megalomane autocraat die een klopjacht uitvoert op tegenstanders, de oppositie en de vrije pers.  Zijn verzet tegen Zweedse toetreding heeft hem geen windeieren gelegd. Biden paaide hem met de levering van F16’s. Dat verzoek liep al lang, en had hier volgens Erdogan niets mee te maken. Ammehoela. Toen eiste Erdogan hervatting van de procedure voor Turks EU-lidmaatschap. Dat heeft niets met de NAVO te maken, maar Zweden pakte het heel handig op door te beloven zich daarvoor in te gaan zetten. Niemand had het over waarom de aanvraag ook al weer was opgeschort: als reactie op Erdogans meedogenloze optreden na de mislukte staatsgreep van 2016 en de onttakeling van de democratie en de rechtsstaat. Daar is helemaal niets aan veranderd. Dat Erdogan in Vilnius zo’n beetje als held op het schild werd gehesen is op z’n zachtst gezegd navrant.  Tenzij Turkije terugkeert naar een democratie met een duidelijke scheiding der machten, volledige vrijheid  van meningsuiting, en de vrijlating van politieke gevangenen is toetreding tot de EU uitgesloten, dus de Zweedse poging om de onderhandelingen hervat te krijgen is een slag in de lucht. Hoewel de NAVO en EU niet hetzelfde zijn, is ook de NAVO een alliantie van democratieën. Turkije is het op een na grootste NAVO-lid, maar als het geen lid was en het zou willen worden, zou het kansloos zijn. Het is het enige NAVO-lid dat modern afweergeschut heeft gekocht van Rusland. Daar hoor je niemand meer over.  Je kunt dus niet anders dan bewondering hebben voor het politieke talent van Erdogan. Hij heeft de regie, hij krijgt wat hij wil, de NAVO eet uit zijn hand, hij verkoopt drones aan Oekraïne en speelt zonder scrupules mooi weer met Rusland. De Houdini van Constantinopel heeft een mooie week.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Secretaris-Generaal Jens Stoltenberg kondigde het vrij plotseling aan: Turkije is akkoord met een toetreding van Zweden tot de NAVO. Dit kwam naar buiten voor de start van de grote NAVO-top in Vilnius. Op de top wordt niet alleen het mogelijke NAVO-lidmaatschap van Oekraïne besproken, ook gaat er gepraat worden over de levering van clusterbommen aan Oekraïne, de uitbreiding van de flitsmacht en de versterking van de Oostflank. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Turkije blijft dwarsliggen bij de toetreding van Zweden tot de NAVO. Zweden, Turkije én Finland zitten er nog over om tafel. Mag Zweden op de top, volgende week in Vilnius, als lid aanschuiven? Als het aan president Biden ligt wel, hij geeft zelfs toe het met veel spanning in de gaten te houden. Te gast is Marjanne de Kwaasteniet, oud-ambassadeur in Turkije.  Luister ook | Wagner ondermijnt Poetin als alwetende 'Good cop' Yellen  Met de nieuwe exportbeperkingen van China woedt er een heus sanctiegevecht tussen China en het Westen. De Amerikaanse minister van financiën, Janet Yellen, is vier dagen in Peking. Kan zij de gemoederen een beetje sussen? Te gast is sinoloog Boudewijn Poldermans. Luister ook | Realist Yellen naar Peking Waar is Prigozjin? | Europa UpdateEuropa-verslaggever Geert Jan Hahn is in Den Haag, op de REKA-conferentie. Daar hebben ze het over ontwikkelingen in Oost-Europa. Over de oorlog in Oekraïne, maar ook over de NAVO-top van volgende week. En waar is Prigozjin nou?  Luister ook | #186 Wat ritselt daar? Narcos Witte Huis | Postma in Amerika  Het Witte Huis is in rep en roer, want er is namelijk cocaïne gevonden. Niet de eerste keer, maar wie heeft het daar gebracht? Fox News heeft wel een vermoeden. En, is Barbie een communist? Correspondent Jan Postma legt het ons uit. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tussen de openlijke spanningen met China – zeg maar rustig slaande ruzie – over chips, Taiwan, de Zuid-Chinese Zee en de diefstal van intellectueel eigendom, en de economische werkelijkheid ligt een wereld van verschil. President Biden en EU-leiders vallen over elkaar heen met aansporingen tot ontkoppeling van de economieën. Dat is een illusie. Dat vindt ook Janet Yellen, de Amerikaanse minister van financiën en een realist. Deze week gaat ze op bezoek in Peking, en dat is goed nieuws.  Niet dat zij aan die slaande ruzie een eind kan maken, maar ze is een van de weinige westerse politici die het streven naar economische ontkoppeling ‘desastreus’ noemt en vindt dat de twee grootmachten ‘de weg kunnen en moeten vinden om met elkaar te leven.’ Yellen kijkt in de eerste plaats naar de cijfers. Amerika exporteerde vorig jaar voor 154 miljard dollar aan producten naar China. En het importeerde voor 536 miljard dollar uit China. Daarmee is Amerika de grootste Chinese afzetmarkt. Ontkoppelen? Dat is simpelweg onmogelijk. Maar wel eens kijken of er iets is te doen aan de lage koers van de yuan, die de Chinese export omhoog duwt. En aan de schuld van Afrikaanse landen aan China, die omlaag moet.  Ze zal weinig tijd besteden aan het praten over een spionageballon of het uitmaken van Xi Jinping voor dictator, maar wel aan het vertrouwen dat nodig is om de chipoorlog te beteugelen. Al is het alleen al omdat Amerika de belangrijkste chipleverancier van China is. De Chinese woede over het blokkeren van de eigen fabricage van hoogwaardige chips, door beperkingen op te leggen aan het type chipmachines dat ASML mag leveren, is enorm. De wraak, een rem op de levering van Chinese geheugenkaarten aan de VS, en het beperken van de verkoop van de mineralen gallium en germanium, bedreigt de westerse hightech- en batterij-industrie. In dat alles zit een denkfout. Het kan even duren, maar ook zonder westerse steun zal China er uiteindelijk in slagen zelf hoogwaardige chips te produceren. En gallium en germanium zijn ook te koop in andere landen, al is het tegen gigantisch hoge prijzen. Sancties zijn een soort chantage, waaronder de gedupeerde partij zich altijd uit weet te wurmen.  In conflictsituaties is het vaak verstandiger om ministers van financiën te laten onderhandelen dan ministers van buitenlandse zaken. De economieën van de supermachten zijn totaal verstrengeld. Dat is de échte wereld, waarin Janet Yellen als geen ander de weg weet – de wereld van het geld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Oekraïense leger heeft gisteren zijn tegenoffensief uitgevoerd op tenminste vier plekken aan het front. Dat meldt Denktank Institute for the Study of War in een dagelijkse update over de oorlog. In het oosten van het land, ten zuidwesten van Bachmoet, zou Oekraïne 9 vierkante kilometer aan terreinwinst hebben geboekt.Volgens de Oekraïense viceminister van Defensie, Hanna Maljar, heeft het Oekraïense leger ook in de grensregio tussen Donetsk en Zaporizja tegenaanvallen uitgevoerd en in het westen van de regio Zaporizja. Daar heeft Kiev volgens Russische militaire bloggers kleine successen geboekt.De Oekraïne buitenlandminister Koeleba heeft gewaarschuwd voor een nieuwe aanval bij de kerncentrale van Zaporizja. Boedanov en Zelensky waarschuwden hier eerder ook al voor.Op de komende NAVO-top in Vilnius zullen gedetailleerde regionale plannen over de verdediging van het grondgebied van de NAVO worden besproken en goedgekeurd. Dat heeft Rob Bauer, de voorzitter van het NAVO Militair Comité, gezegd. Hierbij zou de NAVO een verhoogde staat van paraatheid aannemen. Bauer waarschuwde tegen het onderschatten van Rusland en hij stelde dat Rusland een serieuze militaire dreiging voor de NAVO blijft.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De muiterij van de Wagnergroep heeft Poetin overleefd. Toch lijkt de rust in het Kremlin nog niet te zijn teruggekeerd. Hoe sterk staat Poetin nog in zijn schoenen? Historicus en Ruslandkenner Hubert Smeets laat zijn licht schijnen op de stand van zaken in Rusland.  Europese koppen bij elkaar In Brussel bespreken de leiders van de EU de situatie in Oekraïne. Een van de vragen die op tafel ligt is hoe Europa nog meer kan samenwerken op het gebied van defensie. En ook China komt weer om de hoek kijken want hoe moet de EU daar nou mee om gaan. Dat bespreekt Bernard Hammelburg met oud-ambassadeur in onder meer China en Rusland, Ron Keller.  Luister ook | Rusland en Amerika praten over Oekraïne, Europa betaalt De Trump Tapes  | Postma in Amerika Deze week kwamen er vertrouwelijke opnames naar buiten waarin oud-president Trump spreekt over geheime documenten die hij na zijn presidentschap heeft meegenomen. Hoe reageerde Trump op de publicatie van deze opnames?  Luister ook | Hunter de stunterSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Wees maar eerlijk, we zaten ons allemaal een beetje te verkneukelen toen Jevgeni Prigozjin met zijn Wagner-knokploeg tot 200 kilometer van Moskou stond. Natuurlijk moest deze bloeddorstige roverhoofdman geen opvolger worden van Poetin, maar we speculeerden dat het een lieve lust was over een dreigende burgeroorlog, de totale afgang van Poetin en het zoveelste bewijs dat Rusland een chaotische puinhoop is.  Zoals gebruikelijk bij tegenslagen voor Rusland gaat ons westerse wensdenken in overdrive. We sommen de blunders van Poetin weer allemaal op, en hebben, met deze mislukte coup, weer een mooi voorbeeld om aan ons lijstje toe te voegen. Dat is allemaal voorbarig, al is het alleen al omdat hij in Azië en Afrika nog steeds alle steun heeft. Toch is dit een goed moment voor de NAVO en de EU om zich voor te bereiden op de mogelijkheid van het ineenstorten van het Russische politieke bouwwerk. Zoals de Britse oud-premier en nu kamerlid Liz Truss terecht zei: ‘Wij, en onze bondgenoten, moeten een plan gereed hebben voor het geval Rusland implodeert.’ Natuurlijk is de vraag wie president van Rusland is een interne Russische aangelegenheid. Maar de Russische Federatie telt meer dan honderd nationaliteiten en etnische groepen, verdeeld over 85 gebiedsdelen, waarvan 22 republieken. De republieken in de Kaukasus, zoals Dagestan en Tsjetsjenië, vormen, met hun andere cultuur, andere godsdienst en nationalisme een voortdurende bedreiging voor het Kremlin. De mislukte couppoging van Prigozjin, is een herinnering aan de krachten in de Russische Federatie die een implosie kunnen veroorzaken. En daarmee is wat er in Rusland gebeurt weldegelijk een kwestie van zorg voor zowel NAVO als EU. Die zorg gaat in de eerste plaats over kernwapens. Poetin komt af en toe met dreigementen, en het plaatsen van atoomwapens in Belarus is geen goed nieuws, maar niemand neem dat echt serieus. Omdat Poetin weet dat zo’n aanval suïcidaal zou zijn. Maar als er wél een staatsgreep komt? Of als hij de verkiezingen van komend voorjaar verliest? Het is de vraag of we daarop moeten hopen, ook al verkneukelen we ons nog zo om zijn afgang. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.