DOCS

Was elke serieuze wetenschapper er tot eind vorige eeuw nog van overtuigd dat er in het zonnestelsel buiten de aarde nergens leven kon bestaan, vooral de laatste tijd stapelen de aanwijzingen zich op dat ze het niet bij het rechte eind hadden. Onder het bevroren oppervlak van Europa, een maan van Jupiter, en van Enceladus, een maan van Saturnus, blijken zich enorme oceanen van vloeibaar water op te houden waarin alle condities voor het ontstaan van leven aanwezig zijn. En dit jaar kwam er zelfs nieuws over het bestaan van een brakke oceaan onder de rotsige oppervlak van de miniplaneet Ceres in de planetoïde gordel tussen Mars en Jupiter, en mogelijke bacteriën in de buitenste lagen van de atmosfeer van Venus. Mathijs Deen maakt voor Radio Doc met de Delftse hoogleraar planeet-onderzoek Bert Vermeersen een ruimtetocht door het zonnestelsel, met als einddoel de oceaan van Europa, op zoek naar buitenaards leven. Onderweg brengen ze een eerbetoon aan de mensen aan wie ze schatplichtig zijn: de science fiction schrijver Arthur C Clarck en de bemanning van The Enterprise, het ruimteschip van de oorspronkelijke serie Star Trek.

Het Pad naar Polarisatie Corona, Zwarte Piet en de Boerenprotesten hebben 1 ding gemeen: ze verdelen de maatschappij in groepen die messcherp tegenover elkaar staan. Maar hoe komt dat eigenlijk? En waarom gebeurt dat juist nu overal en op zoveel vlakken? Dit is een tijd van polarisatie. Hoezeer Black Lives Matter, de corona- en boerenprotesten inhoudelijk ook verschillen, het is opvallend dat ze bijna tegelijk spelen. Los van de noodzaak dat dingen veranderen is er voor nuance steeds minder ruimte. De matigende stemmen uit het middenveld klinken zwak. Hoe kan het dat iedereen juist nu tegenover staat en hoe kwam het zover? Zijn daar bruikbare dingen over te zeggen waar je wat aan hebt om weer in gesprek te komen? Wat kun je doen om groepen bij elkaar te brengen? Radiomaker Marten Minkema zoekt naar de dynamiek achter polarisatie en spreekt met experts, waaronder historicus Piet de Rooy, sociaal-psycholoog Naomi Ellemers en erfgoedkundige Wayne Modest. Ook bezoekt hij cabaretier Micha Wertheim, die de vinger legt op de risico's die eraan kleven als je bij een groep hoort. Eindredactie: Ottoline Rijks. Mathijs Deen interviewt Ischa Meijer Eind 1981 of begin 1982 kwam Ischa Meijer samen met Jenny Arean voor een optreden naar het Bouwmeester College in Haaksbergen, de school waar radiomaker Mathijs Deen na een veel te lange schoolcarrière probeerde zijn eindexamen te halen. Ischa speelde met Arean en Bas Odijk het door hemzelf geschreven programma En God zag dat het Goed was. De zaal was matig bezet met scholieren die geen idee hadden wie Ischa Meijer was. Na de voorstelling interviewde Deen hem voor de schoolkrant. Deen was 19 en ook hij had nog nooit van Ischa gehoord. Het interview verliep in het begin rampzalig, en zo had het ook kunnen aflopen. Maar Ischa, die in het verre Haaksbergen een matte avond had moeten meemaken en na de voorstelling ook nog eens zelf de koffiekopjes moest afwassen die hij had gebruikt, deed een poging om die argeloze schoolkrant-redacteur te leren interviewen. In een oude doos vond Deen de cassette terug waarop hij bijna veertig jaar geleden het interview had opgenomen. Pas nu drong het tot hem door hoe waardevol dat ene, korte gesprek was geweest.

Naar Istanbul De zoektocht van een broer en een zus naar contact met hun vader die in een psychose verdwaalde in de straten van Istanbul. Op 21 november 2017 vertrekt de vader van Michael en Amber naar Istanbul. Een paar weken later worden broer en zus gebeld door het Ministerie van Buitenlandse Zaken met de mededeling: ‘Jullie vader is alles, inclusief zichzelf, kwijtgeraakt in de straten van Istanbul. Waar hij nu is weten we niet.’ Acteur Michaël Bloos en cultuursocioloog Amber Bloos maken, samen met radiomaker Wederik De Backer en muzikant Marc Alberto, de radiodocumentaire Naar Istanbul over de zoektocht naar hun vader. Via Whatsapp-audioberichten met clues en to do’s volg je de zoektocht van broer en zus naar hun vader. Niet alleen daar in Istanbul maar ook hier in Nederland zoeken ze naar contact met hun vader en naar hun eigen geschiedenis. Naar Istanbul wordt op 25 oktober om 21.00u uitgezonden op NTR Radio 1 en is daarna terug te vinden in je favoriete podcast app. Regisseur en acteur Michaël Bloos bouwt aan een ‘Universum van de Waanzin.’ Dit meerjarige project van Stichting Nieuwe Helden vormt een zoektocht naar de zin van de waan via theatervoorstellingen, een radiodocumentaire en Waanzinnige Avonden (de laatste twee in coproductie met deBuren.) De komende periode barst het Universum los met op 25 oktober de uitzending van de radiodocumentaire Naar Istanbul op NPO Radio 1 en op 28 oktober de première van Istanbul, bericht van de andere kant in Frascati Theater. Deze radiodocumentaire is tot stand gekomen met steun van het Vlaams-Nederlands Huis voor Cultuur en Debat: deBuren. Virus Verhalen #8 - Dien Je zult nu maar een geliefde verliezen en moeten begraven; daar sta je dan, met een klein clubje, op anderhalve meter afstand van elkaar verspreid over het kerkhof. Geen arm om elkaars schouder en geen goed glas wijn om bij te huilen achteraf. Het is voor velen een schrikbeeld. Dien sterft midden in deze rare tijd. Ze is 99 jaar. Je zou verwachten dat er dan niet veel vrienden en kennissen meer zijn om je naar je graf te brengen. Ook al omdat van de overgebleven oude vrienden er weinigen meer de deur uit durven. Maar in Diens geval ligt dat allemaal anders.

Een documentaire over pensionado's in Amerika, de noodzaak van langer doorwerken en de lessen die we hiervan kunnen leren. Kaartjes afgeven vanachter het loket op de tolweg, een Sunny side up serveren in een diner, op een steiger werken in de bouw - een Europeaan die door de VS reist ziet tot zijn verbazing overal oudere mensen werken die hier al lang met pensioen zouden zijn. In de VS is de pensioenleeftijd slechts voor enkele beroepen verplicht. Driekwart van de bevolking gaat ervanuit na het 65-ste jaar door te werken. Europeanen worden langzaam klaargestoomd op ditzelfde pad. Wat kunnen we leren van de VS? Hoe ervaren mensen dat doorwerken? Zijn arbeiders lichamelijk niet kapot na 40 jaar werken? Is doorwerken noodzaak of zegen? Djoeke Veeninga (50+, programmamaker te Nederland) en Freke Vuijst (50+, correspondent geworteld in de Amerikaanse samenleving) reizen door Florida, de staat vol oude mensen, en kijken vanuit hun eigen persoonlijke situatie naar Oud Amerika. Eerder uitgezonden in oktober 2010. Freke Vuijst (1952-2020) was correspondent van Vrij Nederland in Amerika. Sinds 1976 werkte zij als correspondent voor onder meer de IKON, de VPRO en Netwerk. Zij schreef de non-fictieboeken The Half Jewish Book, met Daniel Klein (2000), XTC-smokkel (2002) en Dood Spoor (2006), de laatste twee met VN-collega Marian Husken. Daarbij regisseerde en produceerde zij tal van bekroonde documentaires over Amerikaanse jeugdcultuur en religie voor haar eigen productiemaatschappij Green Room Productions. Haar meest recente documentaire Poet of Poverty, is gebaseerd op brieven van een katholieke priester in Camden, New Jersey, de armste stad in Amerika.

Donna's droom Donna heeft een droom: een eigen koor waar iedereen welkom is. Zo ontstaat het Stutkoor, een bont gezelschap van mensen die vaak met één been buiten de samenleving staan. Een documentaire van Misha Koole. Donna startte het Stutkoor 13 jaar geleden, geïnspireerd door de Zweedse film As it is in Heaven. Al zoekende naar een manier om de koorleden boven zichzelf uit te laten stijgen, stuit Donna op heel wat obstakels: een gebrek aan ervaring en discipline, botsende ambities, pesterijen en meer valse noten dan haar lief is. En dan zijn er ook nog de bijzondere, maar vaak pijnlijke levensverhalen die de koorleden met zich meedragen. Samen met pianist Bam besluit ze om die verhalen om te zetten in persoonlijke liederen en ze verzint creatieve trucs om de zangers te laten schitteren, ongehinderd door gebrek aan talent. Zo wordt het Stutkoor een eiland waar iedereen zich veilig voelt. Maar is daar nog wel ruimte voor in een maatschappij die steeds meer draait om prestaties en succes? Het moderne leven - deel 3 Mensen zijn net als haringen, paarden en mieren: dieren. Het lichaam dat wij nu hebben is perfect aangepast op het leven van tienduizenden jaren geleden. Maar de wereld waarin wij nu leven lijkt totaal niet meer op de rustige savanne waar onze voorouders besjes plukten en hertjes slachtten. Onze lichamen voelen zich heerlijk in een actief leven waarin schaarste de norm is. En wat doen wij? We zitten acht uur per dag achter onze computers en eten onze buik vol met suiker en vet. Het is dan ook niet raar dat ons lichaam en geest na verloop van tijd begint te steigeren. We willen niet terug naar de tijd van vochtige grotten en berenvellen. Maar hoe kunnen we toch een leven leiden dat beter bij onze lichamen past? Aflevering 3: Leef als een beest Dit onderwerp is zo groot, we zouden wel gek zijn om het in 10 minuten te willen oplossen. Toch is het tijd voor tips van onze professionals om een leven te leiden dat beter bij onze lichamen past. In deze aflevering hoor je denker en schrijver Wilma de Rek, fysioloog prof. Maria Hopman en bioloog en hoofd educatie bij Burgers Zoo Constanze Mager.

Making an opera – Na corona Op 7 oktober presenteert De Nationale Opera de wereldpremière van de opera Ritratto van Willem Jeths. Tenminste, dat hopen we. De vorige première werd op het allerlaatste moment afgelast vanwege Corona. Radiomaker Stef Visjager heeft de makers en zangers van Ritratto anderhalf jaar achter de schermen gevolgd voor haar podcast “Making an Opera". Ze ontdekte dat het maken van een opera vaak net zo dramatisch is als de opera zelf, maar dat het zó dramatisch zou worden had niemand voorzien. Na maandenlang zes dagen per week samen repeteren, zitten de jonge zangers -komend van over de hele wereld- opeens alleen op hun Amsterdamse kamer. Hun veelbelovende carrières stonden abrupt stil en intussen is de wereld radicaal veranderd. Hoe nu verder, met hen, met de opera? Het moderne leven - deel 2 Mensen zijn net als haringen, paarden en mieren: dieren. Het lichaam dat wij nu hebben is perfect aangepast op het leven van tienduizenden jaren geleden. Maar de wereld waarin wij nu leven lijkt totaal niet meer op de rustige savanne waar onze voorouders besjes plukten en hertjes slachtten. Onze lichamen voelen zich heerlijk in een actief leven waarin schaarste de norm is. En wat doen wij? We zitten acht uur per dag achter onze computers en eten onze buik vol met suiker en vet. Het is dan ook niet raar dat ons lichaam en geest na verloop van tijd begint te steigeren. We willen niet terug naar de tijd van vochtige grotten en berenvellen. Maar hoe kunnen we toch een leven leiden dat beter bij onze lichamen past? Aflevering 2: Stressvis De mens is als een nieuwe auto gemaakt van oude onderdelen. We hebben dan misschien wel het denkvermogen van een mens, maar de stressreacties van een vis. Tot welke problemen leidt dat? In deze aflevering hoor je denker en schrijver Wilma de Rek, fysioloog prof. Maria Hopman en bioloog en hoofd educatie bij Burgers Zoo Constanze Mager.

Ischa Solo Een documentaire van Tom Rooduijn over het toneelwerk van journalist en schrijver Ischa Meijer (1943-1995): als Izzy M., als acteur en als chansonnier. Met gesprekken met Hans van Manen, Thijs Ritsema, Olga Zuiderhoek, Jenny Arean en Jan Robijns en fragmenten uit optredens. Uitzending vindt plaats ter gelegenheid van de première deze week, tijdens het Nederlands Filmfestival, van I.M., een dramaserie over de vurige liefde tussen schrijver Connie Palmen en Ischa Meijer, een bewerking van Palmens bestseller I.M. Het moderne leven - deel 1 Mensen zijn net als haringen, paarden en mieren: dieren. Het lichaam dat wij nu hebben is perfect aangepast op het leven van tienduizenden jaren geleden. Maar de wereld waarin wij nu leven lijkt totaal niet meer op de rustige savanne waar onze voorouders besjes plukten en hertjes slachtten. Onze lichamen voelen zich heerlijk in een actief leven waarin schaarste de norm is. En wat doen wij? We zitten acht uur per dag achter onze computers en eten onze buik vol met suiker en vet. Het is dan ook niet raar dat ons lichaam en geest na verloop van tijd begint te steigeren. We willen niet terug naar de tijd van vochtige grotten en berenvellen. Maar hoe kunnen we toch een leven leiden dat beter bij onze lichamen past? Aflevering 1: Van schaarste naar overvloed Het moge duidelijk zijn: ons dagelijkse bestaan lijkt in de verste verte niet meer op het leven van onze voorouders, duizenden jaren geleden. Maar is dat zo erg? In deze aflevering hoor je denker en schrijver Wilma de Rek, fysioloog prof. Maria Hopman en bioloog en hoofd educatie bij Burgers Zoo Constanze Mager.

In de stadstuinen van Leiden ontmoet Tijs Huys de 100-jarige Toos, hun ontmoeting groeit uit tot een hechte vriendschap. En een bijzondere aflevering van de prijswinnende serie Virus Verhalen: Wachten. Toos en Tijs In de stadstuinen van Leiden ontmoet Tijs Huys de 100-jarige Toos, hun ontmoeting groeit uit tot een hechte vriendschap. Uit de eindeloze stroom herinneringen van Toos sprokkelt Tijs een eeuw aan verhalen bij elkaar. Maar dan slaat het noodlot toe. Niet bij Toos maar bij Tijs. Hij lijdt aan een hartziekte die zowel fysiek als mentaal een uitputtingsslag worden. Als de twee eindelijk weer bij elkaar kunnen zijn om het leven te vieren, breekt corona uit. Tijs belt Toos regelmatig tijdens de lockdown, en na enige tijd kunnen ze elkaar weer live zien. Maar dan slaat het noodlot opnieuw toe. Een documentaire over vriendschap en afscheid nemen. Virus Verhalen - Wachten Het verhaal van iemand die noodgedwongen heel goed geworden is in wachten. Bas heeft van wachten een kunst gemaakt. Hij wacht op een nieuw hart en is bijna aan de beurt, maar dan slaat corona toe... ‘Wachten’ is een verhaal uit de podcast Virus verhalen die aan het begin van de coronacrisis –van maart tot juni- werd gemaakt en de Zilveren Reissmicrofoon won.

Het dorp en de dokter Op een najaarsochtend in 2015 nemen inwoners van het Limburgse grensplaatsje Susteren afscheid van hun geliefde dorpsdokter, de 94-jarige Abe Jan Koldijk. Geïntrigeerd door de wonderlijke verhalen die na de dood van de dokter in het dorp rondgaan, besluit journalist Mathijs de Groot op onderzoek uit te gaan. Wie was deze dokter? Hoe kwam hij in Susteren terecht? Beetje bij beetje ontrafelt De Groot een omstreden verleden, waar het dorp maar moeilijk raad mee weet.Programmamaker De Groot: “Een jaar of vier geleden hoorde ik voor het eerst over Koldijk. Hij was het jaar daarvoor overleden. Ik ben zelf opgegroeid in een dorp vlakbij Susteren, en kende een aantal mensen die er wonen. Maar van deze dokter had ik niet eerder gehoord. Toch wist ik meteen: over deze man wil ik meer weten. Ik kon me toen nog geen voorstelling maken van wat ik allemaal over hem te weten zou komen.” We kennen allemaal de verhalen over de grote Nazi-kopstukken die na de oorlog werden opgespoord. Maar die ene buurman, over wie het verhaal gaat dat hij ook met de Duitsers zou hebben samengewerkt; daarover weten we vaak veel minder. Het dorp en de dokter gaat over zo’n soort buurman. Het dorp en de dokter kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. Alles is tijd - deel 3 Nee, niet die van de klok. Maar die van binnen, diep in onszelf: de tijd zoals we die ervaren. En dat doen we allemaal anders. Voor de één is vandaag omgevlogen, voor de ander kropen de uren langzaam als slakken. Maar achteraf is al die tijd toch weer hetzelfde: namelijk harstikke voorbij. Maakt niet uit hoe je het moment probeert vast te houden: door overal foto's van te maken, of door steeds weer opnieuw dezelfde verhalen op te halen aan tafel, of - zoals radiomaker Marten Minkema doet - al zijn oude werkbandjes met geluiden en stemmen bewaren. Niet dat Marten al die ruwe opnamen van interviews en sferen zo graag terugluistert; alsjeblieft zeg: dan houdt hij geen tijd meer over! Maar... weggooien kan hij ze óók niet. Waarom eigenlijk niet? Hoe moet je omgaan met herinneringen zonder erin te verdrinken? Misschien weet schrijver en 'tijd-filosoof' Joke Hermsen raad. Luister naar de laatste aflevering van 'Alles is Tijd'.

Nu het nog kan In deze 5-delige podcastserie praten kleinkinderen met hun grootouders over hun ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Vijfenzeventig jaar na de bevrijding. Nu het nog kan. In de eerste aflevering praat Erik met zijn grootmoeder Marie over haar rol in het studentenverzet. Alle afleveringen vind je op de site van Vrij Nederland. DJUNA KRAMER, zelfstandig podcastmaker "Nu het nog kan", aflevering 1 (20'00) Danny | Jenny Een spoken-word hoorspel waarin een jongen en een meisje elkaar ontmoeten tijdens een nachtje stappen. Niet het typische boy-meets-girl maar een schimmige zedenschets die zijn dieptepunt vindt in een duister tafereel. Actueel in een tijd waarin vrouwen en mannen opnieuw hun onderlinge verhouding moeten bepalen. ISCHA DEN BLANKEN, BASTIAAN BENJAMIN EN MAX LIGTENBERG, zelfstandig podcastmakers "Danny | Jenny" (8'43)