Podkast amerykański

Od lat 80. XX wieku w amerykańskich wyborach występuje tzw. „gender gap”: kobiety chętniej głosują na Demokratów, mężczyźni na Republikanów. Różnice te tylko się pogłębiają – w 2020 roku Bidena poparło aż 57 procent głosujących kobiet, a w tym roku różnica będzie zapewne jeszcze większa: Demokratów reprezentuje kobieta, a jednym z głównych tematów kampanii jest dostęp do aborcji. A co z mężczyznami? Kryzys męskości jest faktem: w szkole chłopcy radzą sobie gorzej, niż dziewczynki; w życiu dorosłym  mężczyźni popełniają samobójstwa prawie czterokrotnie częściej, niż kobiety. Mężczyźni, zwłaszcza młodzi, mają coraz częściej poczucie, że są dyskryminowani ze względu na swoją płeć. Konserwatyści przyjmują takich wyborców z otwartymi ramionami, oferując im reakcyjną wizję i mamiąc nierealną wizją powrotu do tradycyjnych ról płciowych i społecznych. Lewica z kolei długo ignorowała męski elektorat, nie chcąc albo nie potrafiąc zaproponować mu czegoś atrakcyjnego. Tegoroczne wybory oferują jednak dwie radykalnie odmienne wiz męskości. Z jednej strony J. D. Vance, który pomstuje na „bezdzietne kociary”, krytykuje polityków i nauczycieli niemających biologicznych dzieci, chce bronić tradycyjnej męskości rzekomo atakowanej przez radykalną lewicę. Z drugiej Tim Walz – trener, nauczyciel, sojusznik kobiet i osób LGBT, uśmiechnięty tata z Minnesoty, który pokazuje męskość łączącą w sobie tradycję z nowoczesnością. Która z tych wizji spodoba się Amerykanom?

Wracamy po miesięcznej przerwie wakacyjnej, żeby opowiedzieć Wam o tym, co wydarzyło się w kampanii prezydenckiej – zwłaszcza na zakończonej właśnie konwencji Partii Demokratycznej w Chicago, gdzie Kamala Harris i Tim Walz oficjalnie odebrali nominacje swojej partii. Jak pożegnano Joego Bidena? Jakie były główne tematy konwencji? Dlaczego Demokraci wkraczają przy tym na terytorium, które do tej pory zajmowali Republikanie i czy robią to umiejętnie? Kto jest „zwykły”, a kto „dziwny”? Co oznacza „wolność”? A przede wszystkim – jak Walz i Harris zaprezentowali się wyborcom? Porozmawiamy o tym, które przemówienia się nam podobały, a które mniej, na kogo w partii warto zwrócić uwagę, a także których wystąpień dobrze posłuchać sobie na YouTubie samemu. Zastanowimy się także, jak z „Kamalomanią” próbuje sobie radzić Donald Trump i czy aby na pewno nie żałuje wyboru J. D. Vance’a. A na koniec: Robert F. Kennedy Jr. kończy swoją kampanię i popiera Trumpa – czy to zmieni dynamikę wyścigu? Posłuchajcie!

Nie Josh Shapiro, nie Mark Kelly, ale Tim Walz będzie kandydatem Demokratów na stanowisko wiceprezydenta. Dlaczego Kamala Harris wybrała gubernatora Minnesoty, polityka o którym jeszcze parę tygodni temu mało kto słyszał? I dlaczego w partii wszyscy wydają się tym wyborem zachwyceni?

Przed przerwą wakacyjną dokonujemy dla was podsumowania kolejnego niesamowitego tygodnia - po tym, jak Joe Biden ogłosił, że rezygnuje z walki o drugą kadencję, w Partii Demokratycznej zagościło to, czegośmy dawno tam nie widzieli: entuzjazm, energia, wiara w to, że wygrana w listopadzie jest możliwe. Cała partia natychmiast zjednoczyła się wokół Kamali Harris, która z pierwszej wiceprezydentki w historii Stanów Zjednoczonych ma szansę stać się także pierwszą prezydentką. Wpłaty na kampanię biją rekordy, zgłaszają się wolontariusze, a przede wszystkim nowe sondaże pokazują, że kluczowe stany znowu są w grze. Czy to entuzjazm wobec nowej sytuacji i nowej narracji, czy wobec kandydatki? Jak Republikanie próbują sobie poradzić z zupełną zmianą narracji tej kampanii, jak wyglądają ataki na nową kandydatkę - i jak swoją kampanię próbuje ustawić Kamala Harris? Czy to, co jej zaszkodziło w demokratycznych prawyborach cztery lata temu, może jej pomóc w roku 2024? Tłumaczymy Wam też o co chodzi z tymi wszystkimi memami: z kolorem jaskrawozielonym, z kokosami, „kontekstem” i „nieobciążeniem przez to, co było”. Dowiecie się wreszcie dlaczego „Kamala is brat”, a ludzie Trumpa zapewniają, że były prezydent zdecydowanie nie jest „brat”. Do usłyszenia za miesiąc!

Joe Biden zrezygnował z ubiegania się o reelekcję. Prawie równo miesiąc po katastrofalnym występie w debacie, po tygodniach zakulisowych przekonywań, publicznych apeli, fatalnych sondaży i odpływu darczyńców, Biden wreszcie się ugiął i wydał oświadczenie – nie zostanie partyjnym nominatem na sierpniowej konwencji. Kto go zastąpi? Wszystko wskazuje na to, że będzie to wiceprezydentka Kamala Harris – poparł ją Biden, kolejni politycy partii deklarują swoje wsparcie. Cóż to za kampania wyborcza, nie zapomnimy jej nigdy! Posłuchajcie!

Cóż to był za tydzień w amerykańskiej polityce. W sobotę na wiecu w Pensylwanii zamachowiec postrzelił Donalda Trumpa, który, ranny, uniósł w górę zakrwawioną pięść - tak powstało zdjęcie, które już przeszło do historii. Jak obie strony partie - Demokraci i Republikanie - zareagowali na wezwania do „obniżenia temperatury” sporu politycznego? W poniedziałek mianowana przez Trumpa sędzia nieoczekiwanie oddaliła w całości sprawę o ukrywanie przez niego ściśle tajnych dokumentów, dając mu fantastyczny sukces w pierwszym dniu republikańskiej konwencji. Opowiadamy o tym, co wydarzyło się przez cztery dni w Milwaukee, gdzie Partia Republikańska urządziła pokaz jedności - wszyscy, nawet niegdysiejsi przeciwnicy Donalda Trumpa, zapewniali o swojej lojalności i uczestniczyli w jego koronacji, namaszczeniu go na kandydata. Co mówił Trump? Czy tragiczne doświadczenie rzeczywiście go zmieniło? Czy faktycznie będzie teraz kandydatem jedności ponad podziałami?  Na swojego wiceprezydenta wybrał J. D. Vance’a, 40-letniego senatora z Ohio i autora „Elegii dla bidoków”, niegdysiejszego wroga, który stał się jednym z jego najzagorzalszych sojuszników. Zastanawiamy się czy był to dobry wybór i co mówi on o Trumpie, strategii jego kampanii i przyszłości ruchu MAGA.  Wreszcie na koniec zaglądamy do Demokratów, gdzie - jak się wydaje - Joe Biden jest bliżej decyzji o ustąpieniu i nieubieganiu się o drugą kadencję. Posłuchajcie, bo jest o czym!

Dobiegł końca szczyt NATO w Waszyngtonie. Zamiast jednak świętować 75 lat Sojuszu, wszyscy skupiali się na nadchodzących wyborach prezydenckich w USA. Z jednej strony osłabiony Joe Biden, który musi na każdym kroku udowadniać, że będzie zdolny kierować Ameryką - i amerykańską polityką zagraniczną - przez następne cztery lata. Opowiadamy o tym, jak wypadła kluczowa konferencja prasowa Bidena w której miał odpowiadać na pytania dotyczące NATO, ale musiał mierzyć się z pytaniami o swój wiek, sprawność i swój udział w wyborach. Z drugiej strony Donald Trump, który nigdy nie krył swojego sceptycznego nastawienia wobec Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ponieważ jednak jego szanse na powrót do Białego Domu wzrosły, sojusznicy usiłują wybadać co tak naprawdę Trump i jego ludzie uważają na temat NATO i dalszego pomagania Ukrainie. Przyglądamy się temu, co mówią i piszą ludzie, którzy w ewentualnej administracji Trumpa mają odpowiadać za politykę zagraniczną i bezpieczeństwa. I znajdujemy pełne spektrum poglądów: od chęci wyjścia z NATO i porzucenie Ukrainy, przez „uśpione NATO”, po NATO wzmocnione, rozszerzone i sięgające Pacyfiku. Czy coś da się z tego wyczytać? Posłuchajcie!

Minął tydzień od pierwszej debaty prezydenckiej i nie milkną spekulacje na temat tego, jakie konsekwencje dla Joego Bidena będzie miał ten katastrofalny występ. Wyniki sondaży są jednoznaczne: większość Demokratów chce, żeby się wycofał. Póki co jednak tylko garstka polityków Partii Demokratycznej otwarcie wzywa prezydenta do wycofania się z wyścigu. Politycy wagi ciężkiej wysyłają nieco subtelniejsze sygnały. Media donoszą jednak, że zniecierpliwienie narasta między innymi wśród dużych darczyńców, którzy chcą wprowadzenia „dembargo”, czyli wstrzymania przelewów dla Partii Demokratycznej, jeśli ta nie zmieni kandydata. Sam Biden miał powiedzieć w prywatnej rozmowie, że o jego kandydaturze zdecydują najbliższe dni. Na razie nie robi jednak wiele, by tę kandydaturę uratować. Po nieszczęsnej debacie wystąpił publicznie zaledwie kilkukrotnie i to zwykłe odczytując krótkie, przygotowane wcześniej przemówienia. Trudno w ten sposób uspokoić wyborców. Skoro Trump jest tak niebezpieczny, to czy Demokraci mogą ryzykować wystawienie tak osłabionego kandydata? Czy rzeczywiście zmiana na tym stanowisku byłaby większym ryzykiem, niż próba nowego otwarcia? Tym bardziej, że Sąd Najwyższy - otworzywszy drzwi na oścież do imperialnej prezydentury - właśnie sprawił, że ewentualny powrót Trumpa do Białego Domu będzie jeszcze większym zagrożeniem dla amerykańskiej demokracji.

Wbrew temu, co może się wydawać, debaty prezydenckie nie są aż tak starą i uświęconą tradycją. Nie one też decydowały o tym, który kandydat ostatecznie zasiadł w Białym Domu. Ani podkrążone oczy Nixona w słynnej debacie z Kennedym w roku 1960, ani riposty Reagana, ani spoglądanie na zegarek przez Busha seniora, ani głośne wzdychanie Ala Gore’a – żadna z tych rzeczy nie była kluczowa dla ostatecznego rezultatu głosowania. Tym razem jednak mieliśmy chyba do czynienia z debatą, która wywrze kolosalny wpływ na całą kampanię. Oba sztaby obeszły Komisję Debat Prezydenckich i dogadały się same – zorganizowawszy najwcześniejszą debatę w historii, jeszcze zanim Trump i Biden zostali oficjalnie kandydatami swoich partii. Po raz pierwszy od 64 lat debata odbyła się bez udziału publiczności i z wyciszaniem mikrofonu osoby, która w danej chwili nie mówi. Wydawało się, że będzie to korzystne raczej dla Bidena, któremu Trump nie będzie mógł przerywać i który będzie mógł bardzo wcześnie zaprezentować się Amerykanom jako człowiek trzymający rękę na pulsie, krzepki i ogarnięty. A jak wyszło? Siedliśmy do rozmowy tuż po debacie i dzielimy się przemyśleniami na gorąco, tuż po tym, jak Joe Biden wypadł naprawdę fatalnie, gorzej, niż to wszyscy podejrzewali – włącznie z Republikanami, którzy przecież zawiesili poprzeczkę naprawdę nisko. Zastanawiamy się co teraz – czy Demokraci mogą jeszcze coś zrobić?

W dzisiejszym odcinku kończymy temat ruchu na rzecz praw obywatelskich Afroamerykanów. Opowiemy co się wydarzyło po tym, jak w 1964 roku Lyndon Johnson podpisał przełomową ustawę, która zdelegalizowała segregację - dlaczego napięcia społeczne się nie zmniejszyły, a Afroamerykanie wciąż protestowali. Dowiecie się dlaczego to właśnie w Selmie, w Alabamie, odbyły się trzy pokojowe marsze? Co się wydarzyło w „krwawą niedzielę”, a co w „zawrotny wtorek”? Co takiego powiedział w swoim orędziu Johnson i co przewidywała ustawa o prawach wyborczych, którą podpisał w sierpniu 1965 roku? I dlaczego tydzień później w Los Angeles wybuchły ogromne protesty czarnych mieszkańców miasta? Głównym bohaterem dzisiejszego odcinka jest jednak Martin Luther King, pastor baptystów i jeden z głównych liderów ruchu na rzecz praw obywatelskich, bohater wielkiej - i znakomitej - biografii autorstwa Jonathana Eiga, która właśnie ukazała się po polsku („King. Biografia”, Wydawnictwo Znak Horyzont, tłum. Tomasz Markiewka). King: pełen sprzeczności, dla niektórych zbyt radykalny, dla innych zbyt umiarkowany; partner Johnsona i jego nieprzyjaciel; nagrodzony pokojową nagrodą Nobla, znienawidzony przez szefa FBI, który usiłował go zniszczyć i skompromitować; człowiek ogromnie niedoskonały, a jednak doskonały lider na swoje czasy.