Podkast amerykański

Po dwudziestu latach w Partii Demokratycznej doszło do prawdziwej rewolucji pokoleniowej: 82-letnia Nancy Pelosi odchodzi na emeryturę, w roli lidera partii w Izbie Reprezentantów zastąpi ją 52 letni Hakeem Jeffries. Całe trzyosobowe kierownictwo klubu, złożone dotychczas z polityków 80+, zastąpią politycy młodsi o średnio 30 lat. Średni wiek Amerykanina to 38 lat, ale tylko 5 procent kongresmenów ma tyle lub mniej. Przed czterdziestką jest tylko jeden senator, a rekordziści dobiegają dziewięćdziesiątki i niekoniecznie wybierają się na emeryturę. Mówimy o tym, czy Amerykanom to przeszkadza i czy są jakieś pomysły zmian, które mogłyby zmienić ten stan rzeczy. Czy skoro istnieje dolna granica wieku, który pozwala ubiegać się o rozmaite stanowiska (25 lat dla członka Izby Reprezentantów, 30 lat dla senatora i 35 dla prezydenta) nie powinna istnieć też granica górna? A może rozwiązaniem są limity kadencji? Czym jest zasada starszeństwa, która premiuje wiek, a nie umiejętności? Dlaczego dla Kalifornii lepsza jest niedomagająca senatorka z trzydziestoletnim stażem, niż młodsza, ale dopiero co wybrana do Senatu? Zastanawiamy się też nad tym, czy Joe Biden, najstarszy prezydent w historii, powinien ubiegać się reelekcję w 2024 roku – i czy jest ktoś, kto mógłby go zastąpić. Bo może rację mają ci, którzy twierdzą, że skoro społeczeństwo się starzeje, to musi starzeć się także Kongres? I że w polityce doświadczenie jest cenniejsze niż młodość. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Urzędujący senator Demokatów, Raphael Warnock, pokonał kandydata Republikanów, Herschela Walkera. Dlaczego na ten wyścig senacki obie partie wydały w sumie ponad 420 milionów dolarów? Jakim kandydatem był Walker, jakim Warnock i co jego wygrana oznacza dla Demokratów? Czy Joe Manchin przestanie być wreszcie panem i władcą Senatu? Opowiemy wam o tym jak doszło do tego, że bezpiecznie republikańska Georgia ma teraz dwóch demokratycznych senatorów i zastanowimy się nad tym, jakie znaczenie będzie miała teraz w przyszłych wyborach prezydenckich. Potem podsumujemy zły, bardzo niedobry miesiąc Donalda Trumpa, którego klęska Walkera w Georgii była tylko ukoronowaniem. Wyjaśnimy wam dlaczego u Republikanów krytykowanie Trumpa nagle zrobiło się łatwiejsze i na przykładach Mike'a Pence'a, Mitcha McConnella i Kevina McCarthy'ego pokażemy wam jak taka krytyka  (lub „krytyka”) wygląda. Spróbujemy też wyjaśnić o co chodzi w aferze „Twitter Files”: co tak naprawdę pokazały maile, które  przez Matta Taibbiego ujawnił Elon Musk: czy rzeczywiście Partia Demokratyczna kontrolowała to, co się pojawiało na Twitterze? A na końcu: Tętno pulsu powraca, historia dzieje się w trakcie nagrywania podkastu. ;) Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Prawie wszyscy są zgodni, że największym wygranym listopadowych wyborów jest Ron DeSantis, gubernator Florydy. Kiedy wygrał wyścig o reelekcję – o imponujące 20 pkt procentowych – jego zwolennicy skandowali „Jeszcze dwa lata!”. Nie cztery, ile wynosi kadencja gubernatora, ale dwa – czyli do wyborów prezydenckich w roku 2024. W dzisiejszym odcinku opowiadamy o nowej nadziei Partii Republikańskiej. W jaki sposób niewyróżniający się kongresmen został gubernatorem trzeciego największego stanu w kraju? Czy rzeczywiście jest „rozsądnym centrystą”, jak twierdzi Elon Musk, który już zapowiedział, że poprze go w wyborach? Opowiemy o walce DeSantisa z „ideologią woke”, ustawie „Don't say gay” i konflikcie z Disneyem, o policji wyborczej oraz polityce antycovidowej. Zastanawiamy się czy jego rządy na Florydzie to faktycznie „triumf konserwatywnego przywództwa”, jak twierdzą antytrumpowi Republikanie, czy może, jak obrusza się Trump, „Ron Świętoszkowaty” to „zupełnie przeciętny gubernator”, który „gra w gierki” i który niczego by bez wsparcia Trumpa nie osiągnął? Czy ewentualna wygrana DeSantisa w partyjnych prawyborach będzie oznaczała zerwanie z trumpizmem i powrót do dawnej Partii Republikańskiej, czy przeciwnie, nową, mądrzejszą, a przez to groźniejszą odsłonę trumpizmu, amerykańską wersję orbanizmu: prowadzenie wojen kulturowych przy użyciu aparatu państwowego? Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

W ostatnich odcinkach dużo było o bieżącej polityce, więc obecnie sięgamy do historii i to sięgamy głęboko, bo do początków nie tylko Stanów Zjednoczonych, lecz także mitów założycielskich narodu amerykańskiego. Wszystkim, którzy choćby w minimalnym stopniu interesują się USA, doroczne Święto Dziękczynienia kojarzy się z indykiem na talerzu, rodziną przy stole, meczem futbolu amerykańskiego w telewizji, paradami na ulicach i dość kuriozalną ceremonią „ułaskawienia” indyka przez prezydenta. Jak wszystkie tradycje, tak i te wydają się odwieczne i niezmienne, choć w rzeczywistości mają swoją burzliwą historię – zaskakująco długą albo przeciwnie, zaskakująco krótką. Dowiecie się, na przykład, który prezydent jako pierwszy darował życie indykowi i czy inne gatunki zwierząt także miały takie szczęście. W jaki sposób Święto Dziękczynienia stało się świętem ogólnonarodowym, co w tej sprawie zrobił Abraham Lincoln, a co Franklin D. Roosevelt. Przede wszystkim jednak opowiemy wam jak brzmi oficjalna narracja o początkach Święta Dziękczynienia – statku „Mayflower”, Pielgrzymach i Ousamequinie, wodzu Wampanoagów. A następnie spróbujemy tę opowieść nieco zdekonstruować, pokazać istniejące w niej przekłamania i konfabulacje. Dowiecie się dlaczego „oficjalna” wersja początków najsłynniejszego amerykańskiego święta opiera się na zmitologizowanej wersji przeszłości, upraszcza lub pomija rolę rdzennych mieszkańców Ameryki. I dlaczego część społeczności Indian, zamiast obchodzić Święto Dziękczynienia woli upamiętniać „Dzień Żałoby”. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Republikanie przejęli kontrolę nad Izbą Reprezentantów, to już pewne. Dlaczego jednak ich przewaga będzie tak skromna? Dlaczego wielkie zwycięstwo Republikanów się nie zmaterializowało? Próbujemy odpowiedzieć na te pytania przyglądając się wynikom exit polls, a także odwiedzając dwa miejsca na mapie wyborczej Stanów Zjednoczonych: Arizonę, gdzie przegrała Republikanka Kari Lake, oraz Scranton w Pensylwanii, gdzie w głosującym na Trumpa okręgu po raz kolejny zwyciężył Demokrata. Rozmawiamy z Borysem Krawczeniukiem, wieloletnim dziennikarzem lokalnej gazety „Scranton Times Tribune”. Amerykanie w wyborach odrzucili wielu kandydatów popieranych przez Trumpa i powtarzających jego kłamstwa o sfałszowanych wyborach sprzed dwóch lat. Ale to nie znaczy, że Trump schodzi ze sceny. Zgodnie z przewidywaniami oficjalne zapowiedział, że będzie ubiegał się o prezydenturę w 2024 roku. Dlaczego ogłosił tę decyzję tak wcześnie, bo aż dwa lata przed wyborami? Jak zareagowała Partia Republikańska i którzy politycy uświetnili ten wieczór swoją obecnością? Co zrobiły prawicowe media? Czy to oznaka siły, czy słabości Trumpa? I wreszcie – dlaczego wyborcy, którzy odrzucili radykalizm, dostaną w styczniu bardziej radykalny Kongres, niż kiedykolwiek wcześniej. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Liczenie głosów po wtorkowych wyborach jeszcze trwa, ale i tak sporo już wiemy. Chociaż okoliczności były dla Republikanów wymarzone – wysoka inflacja, nisko oceniany prezydent, rosnąca przestępczość – nadzieje na wielki sukces spełzły na niczym. Większość w Izbie Reprezentantów zapewne uda się im uzyskać, ale nawet jeśli tak się stanie, przewaga będzie niewielka. A to oznacza kłopoty dla nowego spikera Izby Reprezentantów, który będzie uzależniony od głosów najbardziej radykalnych członków republikańskiego klubu. Część nowo wybranych kongresmanów już powiedziała, że Kevin McCarthy nie może liczyć na ich bezwarunkowe poparcie. Oto pierwszy paradoks tych wyborów – mimo że Amerykanie odrzucili najbardziej radykalnych prawicowych kandydatów, to niewielka przewaga Republikanów w Kongresie sprawi, że wrosną wpływy tych radykałów, którzy swoje wybory wygrali. Niemal wszelkie historyczne analogie i przedwyborcze przewidywania okazały się chybione. I znów dlatego, że ogromną rolę w kampanii odgrywał Donald Trump. Tym razem jednak wielu Republikanów nie ma wątpliwości, że była to rola negatywna. W partii zaczęło się szukanie winnych, a były prezydent jest na szczycie listy. Media Ruperta Murdocha, z Fox News na czele, oraz rozliczni konsultanci namawiają Republikanów do zmiany przywództwa, a nowym liderem już obwołują gubernatora Florydy, Rona DeSantisa. Co z tego wszystkiego wyniknie? W odcinku omawiamy procedury wyborcze, wyjaśniamy dlaczego tak długo trzeba czekać na ostateczne rezultaty, komentujemy już znane wyniki wyborów gubernatorskich, do Senatu i do Izby Reprezentantów, ale także – na co mało kto zwraca uwagę – do legislatur stanowych i tłumaczymy, dlaczego mają tak duże znaczenie. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Dziś zapraszamy was na odcinek wyjątkowy – i to nie tylko dlatego, że publikujemy go w poniedziałek. W sobotę spędziliśmy łącznie ponad 6 godzin na płycie lokalnego lotniska w Latrobe, w zachodniej Pensylwanii, gdzie odbył się wiec poparcia dla republikańskich kandydatów z tego stanu: Douga Mastriano i Mehmeta Oza. Główną atrakcją był jednak – nie ma co do tego wątpliwości – eksprezydent Donald Trump, który przyleciał do Latrobe swoim „Trump Force One”. W tym odcinku opowiemy wam cośmy na wiecu widzieli, cośmy słyszeli, jak zorganizowane jest takie wydarzenie, co nas zaskoczyło, a co rozbawiło. Jeśli chcecie wiedzieć jak to jest słuchać Donalda Trumpa przez bite dwie godziny, posłuchajcie naszego odcinka specjalnego, w przeddzień wyborów, prosto z Pensylwanii! Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Podkast amerykański jest jednym z patronów medialnych 13. edycji American Film Festival, która od 8 do 13 listopada tego roku odbędzie się we Wrocławiu, zaś w wersji online od 8 do 20 listopada. Z tej okazji w dzisiejszym odcinku omawiamy kilka filmów dokumentalnych, które możecie obejrzeć na festiwalu, a także dwa filmy Roberta Altmana z pierwszej części retrospektywy tego reżysera, zaplanowanej na tę i przyszłoroczną edycję AFF. Opowiadamy o „Buntowniczce Rosie Parks” (reż. Johanna Hamilton, Yoruba Richen) i próbie odczarowania mitu tej ikonicznej postaci ruchu na rzecz praw obywatelskich. Czy twórcom udało się  spojrzeć na Rosę Parks nie tylko jak na ikonę, ale na pełnowymiarową, złożoną postać? Nieco spieramy się o esej filmowy „Riotsville, USA” (reż. Sierra Pettengill) na temat niepokojów lat 60. i siłowych metodach tłumienia zamieszek społecznych. Zachwycamy się filmem „Węgiel diabli nadali” (reż. Lucas Sabean, Peter Hutchison) o tragicznym uzależnieniu Wirginii Zachodniej od węgla, który w teorii jest bogactwem tego stanu, a w praktyce jego przekleństwem. Wreszcie mówimy o „Polu walki” (reż. Cynthia Lowen), kolejnym filmie na temat sporu wokół prawa Amerykanek do przerywania ciąży. Na koniec dwa filmy Altmana: Łukasz opowiada o anarchistycznym „MASH” (1970), pierwszym zauważonym filmie tego reżysera, a Piotr o wspaniałym „Nashville” (1975). Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Dziś podsumowanie przedwyborcze z którego dowiecie się o co toczy się rywalizacja, które wyścigi są kluczowe, jak wyglądają strategie obu partii, jacy są najważniejsi, najciekawsi (ale i najdziwniejsi) kandydaci do fotela gubernatora czy sekretarza stanu, do Izby Reprezentantów i do Senatu. Zapraszamy was na przegląd kraju: przechodzimy z zachodu na wschód, od Alaski po Wisconsin. Dowiecie się dlaczego w zdawałoby się bezpiecznych „niebieskich” stanach –Oregonie, Waszyngtonie i Kalifornii – sfrustrowani Demokratami wyborcy mogą nieoczekiwanie wybrać republikańskich polityków. Dlaczego w konserwatywnym, mormońskim Utah może przegrać urzędujący konserwatywny senator. Opowiemy wam o Arizonie, gdzie wschodzi nowa republikańska gwiazda, i o Teksasie i Florydzie, gdzie demokratyczne gwiazdy rozbłysły na chwilę, ale – jak się wydaje - nie dadzą rady Republikanom. W Georgii posłuchacie o remake'u wyścigu gubernatorskiego sprzed czterech lat i przedziwnych wyborach do Senatu, gdzie realne szanse na wygraną ma kandydat, który na zdrowy rozsądek w ogóle nie powinien mieć żadnych szans. W Ohio opowiemy o kandydacie Demokratów, który chwali się tym, że nie zgadza się z Demokratami, a w Pensylwanii o  niezwykłym kandydacie, którego Republikanie próbują zdyskredytować problemami zdrowotnymi. A na końcu zastanowimy się, co oznaczać mogą te wybory: co zmieni się w amerykańskiej polityce, jeśli Demokraci stracą Izbę Reprezentantów, a co jeśli stracą także Senat. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Polityka zagraniczna zwykle nie odgrywa w wyborach tak ważnej roli jak sprawy wewnętrzne. W przypadku nadchodzących wyborów w USA sprawy zaangażowania w świecie przebijają się jednak do kampanii. A jako że mowa o wciąż najpotężniejszym militarnie państwie globu, to także my powinniśmy się tym dyskusjom przysłuchiwać. I tak Kevin McCarthy – lider Republikanów w Izbie Reprezentantów – postawił dalszą pomoc dla Ukrainy pod znakiem zapytania. Stwierdził, że jeśli jego partia odzyska kontrolę nad Izbą, dalsze wsparcie nie będzie już przekazywane na zasadzie czeku in blanco. Słowa partyjnego kolegi skrytykował m.in. były wiceprezydent Mike Pence, mówiąc, że w ruchu konserwatywnym nie ma miejsca dla apologetów Putina, a jedynie dla obrońców wolności. O dalszym wsparciu zapewniali także inni wpływowi Republikanie. Problem w tym, że wypowiedź McCarthy’ego odzwierciadla realne wpływy frakcji izolacjonistycznej w partii, które naszym zdaniem wzrosną po wyborach. Politycy GOP doskonale o tym wiedzą – niektórzy jednak łudzą się, że uda im się te frakcję zdominować. Nie mamy takiej pewności. I nie ma jej chyba administracja Bidena. Do tej pory USA zatwierdziły około 60 mld dolarów pomocy. Pojawiają się jednak plotki, że jeszcze w tym roku Kongres uchwali nowy pakiet właśnie po to, żeby nie mogła go zablokować nowa republikańska większość. Ale prezydent i jego ludzie niezmiennie podkreślają, że to nie Rosja, lecz Chiny są dla USA największym wyzwaniem. Kilka tygodni temu Waszyngton wprowadził potężne sankcje, które mogą bardzo spowolnić rozwój technologiczny konkurenta. Tłumaczymy na czym polegają i jakie mogą mieć skutki. Opowiadamy też o innych ważnych wydarzeniach, w tym decyzji o przekształceniu Tajwanu w „jeżozwierza” i załamaniu w relacjach z Arabią Saudyjską, która – m.in. przy udziale Rosji – zdecydowała o ograniczeniu wydobycia ropy. Krok podjęto wbrew wyraźnym prośbom Bidena, a skutek jest oczywisty – ceny benzyny w USA już wzrosły. To tylko wzmocni i tak nasilające się w USA nastroje izolacjonistyczne. A taka zmiana, będzie miała konsekwencje także dla nas. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski