Podkast amerykański

Słyszeliście kiedyś o Kevinie Phillipsie? Pewnie nie, a był to jeden z ludzi odpowiedzialnych za dzisiejszy kształt Partii Republikańskiej, twórca tzw. strategii południowej”, tzn. planu przeciągnięcia na stronę GOP konserwatywnych Południowców, którzy z dziada pradziada głosowali na Partię Demokratyczną. Dlaczego co najmniej trzy razy mówiono Phillipsowi, że się pomylił i skompromitował, ale ostatecznie okazało się, że to on miał rację? Mówimy o konkurencyjnych wizjach w łonie Republikanów, o tym, jak o elektorat na Południu chcieli zabiegać umiarkowani politycy tej partii, a jak konserwatyści. O tym, gdzie chciał polować Barry Goldwater i co z tego wynikło; o tym, jak o Południowców zabiegał Richard Nixon, a jak Ronald Reagan. Czym jest „dogwhistling” i dlaczego pozornie neutralne komunikaty – jak „zrównoważony budżet” czy „prawa stanów” – mogą być komunikatem rasistowskim, a także jak ważny jest kontekst – w tym i miejsce wygłoszenia jakiejś przemowy. Zapraszamy na odcinek o „południowej strategii” i o tym, jak dawna partia Lincolna zdominowała stany dawnej Konfederacji.

I oto o urząd prezydenta ubiega się kolejny przedstawiciel rodziny Kennedych – tym razem Robert F. Kennedy Junior, syn zamordowanego senatora, bratanek zamordowanego prezydenta oraz jeszcze innego senatora, krewny wielu innych wpływowych ludzi w amerykańskiej polityce. Kennedy początkowo starał się o nominację Partii Demokratycznej, chciał rzucić w prawyborach wyzwanie prezydentowi Bidenowi, ale 9 października w Filadelfii ogłosił swoją „deklarację niepodległości” i stwierdził, że będzie jednak kandydatem niezależnym. Na prezydenturę szans nie ma - sondaże dają mu ok. 15 procent poparcia - ale może zaszkodzić innym. Komu? No właśnie to nie jest pewne. Jako członek słynnej rodziny polityk Demokratów jest na pewno wyzwaniem dla Bidena. Z drugiej strony poglądami RFK Juniorowi bliżej do wyborców republikańskich. Ten prawnik przez lata zajmujący się ochroną środowiska jest dziś zagorzałym antyszczepionkowcem, przekonuje, że w czasie pandemii panowała w USA gorsza tyrania niż w nazistowskich Niemczech, sążniste artykuły na ten temat publikował w prestiżowych magazynach, które potem musiały się z nich wycofywać z powodu zawartych w nich błędów. Twierdzi też, że leki antydepresyjne zwiększają liczbę strzelanin, wifi wywołuje choroby mózgu, a transpłciowość to efekt chemikaliów w wodzie. No i z tym 11 września to też nie do końca wiadomo jak było. Całość podlewa solidną dawką antysemityzmu. Klan Kennedych się od niego odcina (nie po raz pierwszy zresztą), ale ma wielu sympatyków, w tym tych bardzo zamożnych, którzy chętnie łożą na jego kandydaturę. Kandydat protestu, pomstujący na elity i wielki biznes, bez wcześniejszego doświadczenia w polityce - za to wywodzący się z elit i zblatowany z wielkim biznesem... Tak, tego jeszcze w amerykańskiej polityce nie było. Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Kevin McCarthy stracił stanowisko spikera Izby Reprezentantów, kiedy jego radykalni koledzy postanowili go ukarać za dogadanie się z Demokratami. Teraz Izba jest sparaliżowana, bo żeby cokolwiek przegłosować, trzeba najpierw wybrać spikera – a Republikanie nie są w stanie dojść do porozumienia sami ze sobą. Do walki zgłosiło się dwóch kandydatów: Steve Scalise z Luizjany, obecnie numer dwa w klubie, i Jim Jordan z Ohio, szef komisji sprawiedliwości. Czy faktycznie jeden z nich jest przedstawicielem establishmentu, a drugi radykałów? A może różnią się tak naprawdę tylko trupami, jakie chowają w szafie? Opowiemy o przeplatających się karierach McCarthy'ego, Scalise'a i Jordana, a przy okazji o tym, jak w ostatnich latach zmieniła się Partia Republikańska i dlaczego chaos wydaje się być w tej partii stanem naturalnym. Mówimy też o wyciągniętej ręce Demokratów – i dlaczego nie zostanie ona przyjęta. Nowego spikera możemy nie poznać jeszcze całkiem długo. Jakie skutki będzie miał przedłużający się paraliż Izby? Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

W drugim odcinku poświęconym kryzysowi opioidowemu w Stanach, skupiamy się na fazie drugiej, heroinowej, i trzeciej, fentanylowej, które nastały po tym, jak ograniczono sprzedaż oxycontinu i innych opioidów na receptę. Oczywiście nie jest tak, że heroina stała się problemem dopiero wtedy: opowiadamy o historii heroiny w USA, o „cudownym leku” producentów aspiryny, jego delegalizacji, „francuskim łączniku” oraz wojnie w Wietnamie, która łączy się z „wojną z narkotykami” bardziej bezpośrednio, niż to się może wydawać. Tłumaczymy dlaczego w XXI uzależnieni zaczęli sięgać najpierw po heroinę, a potem po tani, ale niezwykle potężny fentanyl - i jaką rolę w jego upowszechnieniu odegrał przemysł farmaceutyczny, korzystający ze ścieżki wytyczonej przez Sacklerów. Mówimy o tym dlaczego fentanyl jest tak śmiertelnie niebezpieczny i zabija tak wielu Amerykanów; czym jest „tranq”, najnowszy narkotyk-zombie, ogłoszony przez administrację ogromnym zagrożeniem; jaką rolę w kryzysie fentanylowym odgrywają Chiny, a jaką Meksyk; ale też dlaczego samo ograniczanie podaży opioidów nie jest wystarczające, jeśli w ślad za nim nie idzie ograniczanie popytu. Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Zabieramy się wreszcie za temat, o który prosiliście od dawna: kryzys opioidowy. Z powodu przedawkowania opioidów – oksykodonu, heroiny czy fentanylu – co roku umiera w Stanach więcej ludzi, niż ginie od broni palnej albo w wypadkach samochodowych. Szacuje się, że w ciągu dwóch ostatnich dekad umarły z tego powodu setki tysięcy Amerykanów – znacznie więcej, niż straciło życie w czasie wojny w Wietnamie. W pierwszym z dwóch odcinków opowiemy wam o początku i pierwszej fali epidemii, tzn. upowszechnieniu się opioidowych leków na receptę, przede wszystkim OxyContinu. Jak doszło do tego, że „heroina w pigułce” stała się najpopularniejszym lekiem w USA, a jej sprzedaż prześcignęła sprzedaż Viagry? Dlaczego Agencja Żywności i Leków dopuściła na rynek coś tak niebezpiecznego – i aż tak uzależniającego? Czym były „fabryki prochów”, a czym tzw. „pseudouzależnienie” i ile szkody może wywołać sformułowanie „wydaje się”. Posłuchajcie o producencie OxyContinu, firmie Purdue Pharma, lobbingu przemysłu farmaceutycznego, pozwach, rekordowych ugodach oraz nietykalności potężnej rodziny Sacklerów, która wciąż nie poniosła konsekwencji zrzucenia na Stany Zjednoczone „farmaceutycznej bomby o katastrofalnych skutkach”. Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Pilna wiadomość! Joe Biden jest stary, a będzie jeszcze starszy. Niby wszyscy o tym wiedzą i wiedzieli już trzy lata temu, kiedy zostawał najstarszym w historii prezydentem, a mimo to kwestia wieku głowy amerykańskiego państwa raz po raz powraca w sondażach i mediach. Większość Amerykanów, w tym wielu Demokratów nie chce, aby ubiegał się o reelekcję. Czy powinien zrezygnować? Co by się stało, gdyby kandydat na jakimś etapie nie był w stanie prowadzić kampanii? Kto mógłby go zastąpić? Odpowiadamy. Wiek nie jest jednak jedynym problemem Bidena-kandydata. Kolejnym są zarzuty postawione jego synowi, Hunterowi, i nadchodzący proces, który zapewne przyciągnie uwagę opinii publicznej, zaś dla Republikanów może być „politycznym złotem”. A i na tym nie koniec, bowiem ostatnio rozpoczęły się strajki związkowców z fabryk samochodowych. Niektórzy strajkujący to właśnie „związkowego Joe” obwiniają za stan swoich portfeli. Czy to wyczerpuje listę problemów Bidena? Ależ skąd! Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

11 września 1973 roku chilijskie siły zbrojne pod wodzą generała Augusto Pinocheta obaliły socjalistycznego prezydenta Salvadora Allende. Chile, „spokojny, demokratyczny kraj o silnych instytucjach” (cytując raport amerykańskiej ambasady), na 17 lat przeszło pod brutalne rządy wojskowej junty. Zamordowano (lub „zniknięto”) co najmniej 3 tysiące ludzi, torturowano kilkadziesiąt tysięcy, jeszcze więcej wyjechało lub zostało do wyjazdu zmuszonych. „Mówisz o zbrodniach i torturach reżimu Pinocheta – stajesz się obrońcą komunizmu. Mówisz o słabościach rządu Allende – stajesz się adwokatem krwawych represji”, pisał Artur Domosławski. My opowiemy i o jednym, i o drugim. Ale przede wszystkim o tym, jaką rolę w chilijskiej polityce odegrały Stany Zjednoczone. Pokażemy wam jak wyglądała w praktyce realizacja „doktryny powstrzymywania” i do czego były gotowe posunąć się USA, byle tylko nie dopuścić do powstania „drugiej Kuby”, jak straszył Henry Kissinger, który nadzorował amerykańską politykę wobec Chile, przekonany, że „sprawa jest zbyt istotna, by pozwolić chilijskim wyborcom decydować o sobie”. I spróbujemy odpowiedzieć na najważniejsze pytanie: czy to faktycznie Amerykanie obalili Allendego? Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

Podkast amerykański wraca po wakacjach! Na początek: w telegraficznym skrócie garść wiadomości o tym, co się wydarzyło w Stanach w ostatnim miesiącu. Problemy Mitcha McConnella i Huntera Bidena, wyroki skazujące na Proud Boysów i katastrofy naturalne: pożary na Hawajach i huragan na Florydzie. Przede wszystkim jednak opowiemy Wam o zarzutach, jakie prokuratura w Georgii postawiła Donaldowi Trumpowi i jego totumfackim. Dowiecie się czym jest „racketeering” i dlaczego próba podważenia wyniku wyborów prezydenckich będzie traktowana jak działalność mafijna; kiedy należy się spodziewać procesu i co by się stało, gdyby Trump faktycznie został skazany. Czy faktycznie blokowałoby mu drogę do Białego Domu Oglądamy też – żebyście wy nie musieli – zorganizowaną przez Fox News debatę republikańskich kandydatów na prezydenta, która odbyła się w Wisconsin. Ośmioro polityków na scenie, ale najważniejszego z nich – Trumpa – nie było wśród nich i wielu kandydatów nie wiedziało co z tym faktem począć. Jeden wszakże wiedział doskonale: Vivek Ramaswamy. Kim jest najnowsza gwiazda Republikanów, jakie ma poglądy, co mówi i na czym opiera swoją kampanię. I o co, tak naprawdę, mu chodzi. A na koniec Piotr Tarczyński jako Tucker Carlson i Łukasz Pawłowski jako Donald Trump w inscenizacji pewnego kuriozalnego wywiadu, który pojawił się niedawno na platformie znanej niegdyś jako Twitter. Zapraszamy! Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski

#płatnawspółpraca z Wydawnictwem Czarne Kolejny sezon „Podkastu amerykańskiego” dobiega końca i w ostatnim przedwakacyjnym odcinku tradycyjnie już opowiemy o tym, co ostatnio czytaliśmy i zasugerujemy jakie książki Państwo mogą zabrać ze sobą na wakacje. Tym razem łącznie aż sześć propozycji, z których jedne podobały nam się bardzo, a inne troszkę mniej. Do tej pierwszej kategorii zalicza się z pewnością „Imperium bólu. Baronowie przemysłu farmaceutycznego” – obszerny reportaż na temat rodziny Sacklerów i źródeł ich majątku, który napisał Patrick Radden Keefe (przeł. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Czarne, 2023). Fascynująca lektura o trzech braciach, którzy zgromadzili pokaźny majątek, a następnie wywindowali go na niebotyczne poziomy dzięki innowacyjnemu środkowi przeciwbólowemu Oxycontin i niezwykle agresywnemu marketingowi, a kosztem życia i zdrowia setek tysięcy Amerykanów. Fascynująca saga rodzina i opowieść o licznych patologiach amerykańskiego kapitalizmu. Gorzej jest z kolejną książką, którą sam Radden Keefe poleca, a która nam do gustu specjalnie nie przypadła. To „The Storm Is Here” Luke’a Mogelsona (Penguin Press, 2022). Korespondent wojenny „New Yorkera” rusza w podróż po Ameryce żeby wysłuchać jej wściekłych obywateli. Kłopot w tym, że po lekturze czytelnik ma wrażenie, że niewiele mu z niej zostało. To, co nie udało się Mogelsonowi, wyszło znacznie lepiej innemu dziennikarzowi „New Yorkera”, Evanowi Osnosowi. Jego „Wildland. A Journey Through a Divided Country” (Bloomsbury, 2022) to wyprawa po USA śladami życia samego Osnosa wracającego do miejsc, w których żył i pracował, ale przede wszystkim przegląd szerokiego spektrum problemów USA, o których i my Państwu opowiadamy w podkaście – od przemian na rynku medialnym, przez skutki dostępu do broni, radykalizację polityczną, dewastację środowiska, czy nieuczciwe kariery rekinów finansjery. Książki kolejnego autora po prostu nie mogliśmy przegapić, bo to Mathew Desmond, słynny socjolog z Uniwersytetu Princeton i autor absolutnie genialnej książki „Eksmitowani”. Opublikowana niedawno „Poverty, by America” (Allen Lane, 2023) to nie tyle reportaż, co manifest, ale ciekawych danych i perspektyw na przyczyny ubóstwa w niej nie brakuje. Na koniec książka historyczna: „Realigners: Partisan Hacks, Political Visionaries, and the Struggle to Rule American Democracy” Timothy’ego Shenka (Farrar, Straus and Giroux, 2022). Szereg opowieści o wybitnych postaciach amerykańskiej polityki, które od początku istnienia kraju starały się – z lepszym lub gorszym skutkiem – doprowadzić do całkowitego przemodelowania sceny politycznej w swojej epoce. I wreszcie na koniec szczypta klasyki amerykańskiej literatury pięknej, do publikacji której walnie przyczynił się kolega Tarczyński: „Światłość w sierpniu” Williama Faulknera.  Życzymy udanych wakacji, z nowymi odcinkami wracamy we wrześniu!

Mija 55 lat od jednych z najciekawszych wyborów prezydenckich w historii Stanów Zjednoczonych – w dodatku wieńczących rok, który pod względem intensywności nie miał sobie równych: wojna w Wietnamie, ogromne protesty i zamieszki, a do tego zabójstwa polityczne pastora Martina Luthera Kinga i senatora Roberta Kennedy'ego. Wydawało się, że w 1968 roku Ameryka znalazła się na krawędzi. Opowiadamy o partyjnych prawyborach w których jedna niespodzianka goniła drugą; o tragicznych wydarzeniach w hotelu Ambassador w Los Angeles; o „Czechago”, czyli brutalnie stłumionych protesatch na konwencji Demokratów w Chicago i o tym, dlaczego kandydat Partii Demokratycznej, kiedy zdobył nominację, wrócił do swojego pokoju hotelowego i się rozpłakał. Będzie o roli telewizji w tej kampanii i znakomitych, psychodelicznych klipach Richarda Nixona zapowiadającego „prawo i porządek”; o walczącej z „pseudointelektualistami” Amerykańskiej Partii Niezależnej rasistowskiego gubernatora Alabamy, George'a Wallace'a, który pod niektórymi względami utorował drogę Donaldowi Trumpowi. A w tle „Doktor Strangelove” Stanleya Kubricka, „Parallax View” Alana Pakuli i wiele, wiele więcej. Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski