Het Mediaforum

Aan tafel zitten Nadia Moussaid, Angela de Jong en Spraakmaker Ard van der Steur. Er is een opvallende lancering van 'Voor Ons Nederland', een nieuwe actiegroep van Klaas Dijkhoff en campagnestrateeg Bas Erlings. De actiegroep is bedoeld om de 'milde meerderheid' een stem te geven en het populisme in Nederland tegen te gaan. Maar wat willen ze precies bereiken? En is dit de comeback van Dijkhoff in de politiek? Tv-columnist Angela de Jong had bij het lezen van de koppen nog goede hoop. "Hoera, dacht ik. Totdat ik het stuk las en dit dus niet het geval bleek." De Jong is sceptisch over het effect van de groep. "Ze zullen wel reclamespotjes uitzenden, maar of daar echt verandering mee bereikt wordt betwijfel ik. Er is echt meer nodig om mensen te overtuigen om niet op Wilders te stemmen." Nadia Moussaid heeft twijfels over de geloofwaardigheid van het initiatief. "Een initiatief van twee VVD'ers, waarvan er één zijn lidmaatschap heeft opgezegd, maar Dijkhoff is wel alsnog lid. Als je zegt dat je staat voor de 'milde meerderheid', maar je partij intussen samenwerkt met een populistische partij, dan moet je misschien eerst dat gesprek binnen je eigen partij voeren. Ik mis daarin zelfreflectie." Moussaid vraagt zich af of de actie niet vooral bedoeld is als een vorm van 'partijmarketing' onder het mom van maatschappelijk verzet. Ard van der Steur denkt dat het goed is om randvoorwaarden te formuleren voor politieke samenwerking. "Iets op tafel leggen waar politiek mee aan de gang kan lijkt mij wel goed." Tegelijkertijd erkent hij het probleem. "Ik zou bijna zeggen: dit is niet het moment om de VVD te reduceren, maar terugkeren naar de liberale kern en kijken waar we eigenlijk voor staan, is wél belangrijk." Of hij zich bij de actiegroep aansluit, laat hij tot nog toe open. "Wie weet." Tot slot stelt De Jong dat er in Nederland wél een stille meerderheid is, maar dat die er weinig aan heeft invloed heeft zolang links en rechts alleen maar tegenover elkaar blijven schreeuwen. "Ga naar Den Haag en laat het zien. Maak er dan maar een partij van die het echt gaat aanpakken."

In de escalerende oorlog tussen Israël en Iran worden niet alleen raketten ingezet, maar is ook beeldvorming een strijdmiddel. De live uitgezonden aanslag op Iraanse staatstelevisie laat zien hoe tastbaar de oorlog in beeld wordt gebracht. NRC-ombudsman Arjen Fortuin noemt het 'een concreet, behapbaar beeld dat ook waarschuwt.' "Zonder veiligheidsmaatregelen kan er zomaar een bom op je hoofd vallen." Lia van Bekhoven, VK-correspondent, wijst op de nieuwswaarde van het live moment zelf. "Normaliter zien we de resultaten ervan en niet het moment dat het gebeurt." Opvallend is dat het Jeugdjournaal ervoor koos om te communiceren dat de beelden met name uit Israël komen en het proces hoe deze beelden bij hun terecht komen. Adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws Mireille van Ark ziet daarin een trend. "Die transparantie en het uitleggen van keuzes, bronnen en waarom we iets wél of juist niet laten zien, wordt steeds belangrijker. Oók bij het 'grote mensen-nieuws'." "De context is essentieel en dat dient duidelijk gecommuniceerd te worden", stelt Van Bekhoven. Het is nogal een verschil of een ooggetuige of een correspondent aan het woord is en wat voor een politieke kleur een persoon heeft, zodat de nieuwsconsument standpunten kan begrijpen." Toch blijft vertrouwen geen automatisch gevolg van transparantie, zo stelt Fortuin. "Uit onderzoekt blijkt dat uitleggen waarom je iets doet, niet automatisch leidt tot meer vertrouwen."

Oorlog in Gaza, oplopende spanningen tussen Israël en Iran, een dreigende comeback van Trump, een demissionair kabinet, én tienduizenden demonstranten op het Malieveld. Het wereldnieuws stapelt zich razendsnel op. Maar hoe houd je als nieuwsconsument of journalist nog overzicht in die stortvloed? "Ik volg ook internationale media, dan krijg je vaak meer mee,” vertelt Michelle Salomons, onderzoeksjournalist bij Investico. Salomons merkt daarbij dat sommige verhalen pas echt binnenkomen als ze dichterbij voelen of met vertraging gebracht worden vanuit Nederlandse media. "Wat ook begrijpelijk is, want het juist duiden en checken vergt tijd." Marc Veeningen, hoofdredacteur nieuws bij Talpa, geeft aan dat de kans op nieuwsmijding toeneemt. "Ik snap het wel, het is zoveel. Je vraagt je af of je iets belangrijks mist, terwijl je al zóveel tot je neemt." Tegelijkertijd is er ook de angst dat belangrijke verhalen, zoals die over Gaza, ondergesneeuwd raken. "Ik begrijp die vrees", stelt Veeningen. "Als je alleen de headlines volgt, mis je de onderliggende lijnen: wat het met mensen doet en hoe de situatie lokaal wordt beleefd." Daarom pleit Veeningen voor meer duiding, verdieping en context. "We proberen bij ons juist te laten zien wat het wereldnieuws betekent voor mensen hier", zegt een hoofdredacteur. Salomons vult aan: "Als journalist kun je niet zomaar Iran in, dus is het extra belangrijk dat we zoeken naar verhalen die verder gaan dan alleen strategie en machtsspelletjes." Maar stelt je bent geen journalist. Hoe volg je dan het nieuws op een manier die overzicht biedt, zonder te verdrinken in de stroom? "Ik lees liever achtergrondstukken", zegt epidemioloog en Spraakmaker Alma Tostmann. "Dat helpt me om te begrijpen wat er werkelijk speelt en niet alleen de headlines te zien."

Israël heeft afgelopen nacht grootschalige aanvallen uitgevoerd op Iran. Volgens het Israëlische leger zijn er tweehonderd gevechtsvliegtuigen ingezet. Daarmee lijkt de situatie in het Midden-Oosten een nieuwe, escalerende fase te zijn ingegaan. Hoe bericht je als journalist over een militair conflict dat zich razendsnel ontwikkelt? Hoe beoordeel je de betrouwbaarheid van informatie, en welke rol speelt duiding in een tijd van acute spanningen? "Als hoofdredacteur ga je gelijk aan", zegt Marc Adriani, hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio. "Het is beangstigend nieuws, en je denkt meteen: dit kan wel eens het begin zijn van een ingewikkelde, roerige tijd waarin we als nieuwszender vol aan de bak moeten." Volgens Adriani is het essentieel om informatie van beide kanten te verzamelen, maar dat is volgens hem 'wel lastig'. Hij benadrukt dat je als redactie kritisch moet blijven op alles wat daarbuiten gebeurt. "Al is het vanuit hier bijzonder moeilijk om alles te verifiëren." Journalist en Duitsland-kenner Margriet Brandsma kijkt bij dit soort nieuws direct naar de duiding: 'wat betekent het, en waar kan het naartoe gaan?' Zij voelt zich over het algemeen goed bediend door de Nederlandse media, maar wijst ook op opvallende verschillen met Duitse berichtgeving. "Als het om dit onderwerp gaat, is de positie van Israël in Duitse media heel anders dan in de Nederlandse", zegt Brandsma. "Duitsland ziet het beschermen van Israël bijna als een bestaansreden van het land zelf. Toch zie je daarin nu her en der wat verschuiving ontstaan. Maar zodra je kritiek levert op Israël, word je daar snel weggezet als antisemitisch. Die spagaat zag ik vanochtend duidelijk terug in de berichtgeving."

VVD, NSC en BBB zijn eruit: het ministerie van Asiel en Migratie wordt onder de drie partijen verdeeld. Ministers David van Weel (VVD), Mona Keijzer (BBB) en Eddy van Hijum krijgen ieder een deel van het werk. Volgens oud-staatssecretaris en huidig CdvK van Drenthe, Jetta Klijnsma, wordt dat heel ingewikkeld. 'In een kabinet ben je een team waar ieder bewindspersoon een onderdeel heeft', aldus Klijnsma. 'Als je dat in drieën knipt, moet je steeds met elkaar in conclaaf. Waar haal je die tijd vandaan?' Volgens WNL-presentator Elif Isitman is het allemaal campagne. 'Dit demissionaire kabinet lijkt vooral bezig te zijn met de reputatie van de verschillende partijen en bewindspersonen.' 

De afgelopen dagen domineerden berichten uit Los Angeles het nieuws. Protesten, een avondklok, de nationale garde: de onrust vanwege het immigratiebeleid van president Trump en de botsing met de gouverneur van Californië en burgemeester van LA houdt ook hier de gemoederen bezig.Is het feitelijk verslaan van de gebeurtenissen voldoende of is er meer nodig om duidelijk te maken wat er aan de hand is in Amerika?  "Geen chocolade meer van te maken", zegt Laurens Vreekamp, journalist en AI-expert. Volgens hem lijkt het erop dat een van de dichts en rijkst bevolkte staten het aan de stok heeft met de federale staat. Maar de vraag is hoe het zit en of dat ook mag. "Een lastig conflict om te ontrafelen." Ward Wijndelts, voormalig hoofdredacteur Vrij Nederland, vindt het belangrijk dat de nieuwsconsument veel context geboden krijgt bij dit soort complexe verhalen. "De verstandhouding tussen de federale overheid en rechten van de staat is belangrijk, evenals te weten waar de grenzen liggen van dit soort interventies." David Cocheret, filmregisseur en Spraakmaker, stelt dat hij veel in Amerika komt en zijn vader er al lange tijd woont. "Ook ik snap nog steeds niet hoe het mogelijk is om op lokaal niveau iets totaal anders te doen dan op landelijk niveau. Het is belangrijk om te weten hoe het systeem van Amerika verschilt met het onze." Cocheret denkt dat Trump zelf al niet eens meer weet wat er allemaal precies aan de hand is. 

Meerendeel van de kranten, nieuws-sites en andere nieuwsmedia brachten het: Yesilgöz en de VVD sluiten dan tóch een mogelijke volgende samenwerking met de PVV uit. De VVD wist na een week lang diep na te denken een mediamoment hiervoor te creëren. Volgens Hugo Logtenberg, onderzoeksjournalist bij NRC, was de timing geen verassing. 'Vandaag begint de Tweede Kamer en zou Yesilgöz weer die vraag voorgeschoteld krijgen, dus het moest nu echt komen.' Zelf had hij verwacht dat Yesilgöz niet met Wilders zou willen samen werken in plaats van het volledig over een partij te trekken. Elger van der Wel, specialist in digitale ontwikkelingen in journalistiek en media, ziet het moment als groot nieuws. 'We willen toch weten hoe de VVD erin staat. En de vraag blijft gesteld worden totdat er antwoord komt.' Jeroen van Gool, directeur van de wethoudersvereniging en Spraakmaker, ziet dat het bij politiek-nieuws steeds vaker over de poppetjes gaat en minder over inhoud. 'Terwijl je toch die inhoud zou willen. Er wordt nu al voorgesorteerd op verkiezingsuitkomst, maar kan nog alle kanten op gaan.' Van Gool stelt dat strategisch stemmen in de hand wordt gewerkt en daar wordt het niet duidelijker door voor de kiezer' De Mediaforumleden zijn het erover eens dat dit moment zorgt ervoor dat het speculeren over 'wie gaat met wie' nu echt begonnen is. Volgens Logtenberg dienen media terughoudend te zijn in de berichtgeving hierover.

Ajax-speler Brian Brobbey blijkt lange tijd te zijn afgeperst. Er gingen explosieven af, zijn moeder werd bedreigd en een vriend van hem werd neergeschoten. Dit meldt het Parool. De krant schreef al eerder over de zaak, maar noemde toen de naam van Brobbey niet. Nu besloot de krant om toch man en paard te noemen, inclusief de reden waarom. Brobbey reageerde dit weekend in de Telegraaf met het bericht dat hij niet blij is dat de situatie weer wordt opgerakeld en zegt: "Wat privé is, hoort privé te blijven. Dit verhaal is voor mij een gesloten boek. Achteruit kijken leidt tot niks. Ik concentreer mij op de toekomst." Programmamaker Ajoud el Miloudi is niet verbaasd door het nieuws. Wel was hij geschokt over het feit dat Brobbey zo jong was toen de zaak zich afspeelde. "Toen ik het verhaal eerder in november las heb ik me wel afgevraagd wie het zou zijn, maar ik dacht 'ik kom daar nog wel achter'." El Miloudi stelt dat hij best begrijpt dat Brobbey stelt het niet nodig te vinden om de zaak weer op te rakelen, "maar zo'n jongen kan op die leeftijd helemaal niet overzien wat er speelt en met name wat er in de toekomst zou kunnen spelen." Niki van der Naald, adjunct- hoofdredacteur De Gelderlander, begrijpt de afweging van het Parool wel, om de naam nu wel te publiceren. "Destijds hebben zij het niet gedaan gezien de speler midden in het seizoen zat. Een maatschappelijke misstand over afpersing van jonge spelers is wel degelijk belangrijk te vermelden." De advocaat van Brobbey heeft Paul Vugts gevraagd de naam niet te noemen, ook die van Ajax niet. Dat ging Vugts te ver. 'Een verzoek van een advocaat is op zichzelf nooit reden iets niet te publiceren.' Hans Faber, mede-oprichter van Namens de Familie en Spraakmaker, stelt dat het vaker voorkomt dat er afwegingen worden gemaakt of een naam wel of niet wordt genoemd. "Maar bij maatschappelijk overstijgend belang kan je die naam wel noemen." 

Aan tafel zitten Daan Bonenkamp, Kamran Ullah en Spraakmaker Machteld van Barchjansen. Kiki Schippers van het Taalteam sluit mediaforum af. Mediaforum met Daan Bonenkamp en Kamran UllahSpraakmaker vandaag is Machteld van Barchjansen. In het Mediaforum zijn Daan Bonenkamp en Kamran Ullah te gast. We beginnen met de stelling bij Stand.nl: 'Het hele land platleggen voor een hoger loon gaat te ver.' Verder hebben we het over een nieuw project van 113 voor zelfmoordpreventie en over Jong Oranje: wie zijn de talenten van nu?  De meermaals genoemde 'bromance' tussen Elon Musk en Donald Trump is definitief voorbij. Waar ze vorige week nog elkaars beste vrienden leken, escaleerde de ruzie gisteren in sneltreinvaart en was deze live te volgen via X en Truth Social. In de media werd gesproken over 'figuurlijke raketten' die over en weer werden afgevuurd. Daan Bonenkamp, hoofdredacteur van Tubantia, zag het met stijgende verbazing gebeuren: "Ik zou liegen als ik niet zou zeggen dat ik er niet van heb gesmuld." Tegelijk waarschuwt hij voor te veel sensatie: "Je doet de lading tekort als je het alleen maar een soap noemt. Het gaat hier over de rijkste en machtigste man ter wereld, die elkaar voor rotte vis uitmaken voor het oog van de hele wereld." Volgens Kamran Ullah, hoofdredacteur van De Telegraaf, is er ook iets positiefs aan de zichtbaarheid van de ruzie: "Dit is nou de ultieme transparantie waar we op zitten te wachten. Alles wordt meteen gedeeld." Toch ziet hij ook de valkuil: "Het was voor de media onmogelijk om direct te duiden, waardoor elke nieuwe tweet het verhaal weer volledig veranderde." De twee hoofdredacteuren pleiten ervoor dat media op zo’n moment hun rol serieus nemen. "Wij hadden vanochtend bijna niks erover in de krant staan", zegt Bonenkamp. "Het was simpelweg nog te vers. Dan moet je de feiten scheiden van het spektakel." "Dit is zo raar en ongekend", stelt Spraakmaker en psycholoog Machteld van Barchjansen. "We moeten hier ook collectief even van bijkomen en gaan kijken wat dit daadwerkelijk betekent. Al zat dit er natuurlijk wel aan te komen." Met suggesties over Trump in de Jeffrey Epstein-files, dreigementen over SpaceX-contracten, en miljardenbelangen op het spel, concluderen zowel Bonenkamp als Ullah de dat de ruzie niet alleen entertainment is, maar 'serious shit'. 

Na de val van het kabinet vliegen de profielschetsen over Geert Wilders je in de media om de oren. In het Mediaforum wordt gekeken naar hoe alleen Wilders komt te staan. 'Mensen die voorheen een 'vriend' waren van Wilders, zijn dat nu ook niet meer', ziet Henrike van Gelder (hoofdredacteur Kidsweek). Volgens Paul Römer (voormalig Talpa-directeur) zien we met deze kabinetsval het einde van het tijdperk Wilders. 'Wat hem in de staart gebeten heeft is zijn eenmanspartij. Hij heeft geen kader van andere goede mensen die zijn gedachtegoed kunnen omzetten in wetgeving. Hij is in zijn eentje, zelfs met 37 zetels.'Aan tafel zitten Paul Römer, Henrike van Gelder en Spraakmaker Jessica Villerius.