Touché

Volgens velen is Frans de Waal de meest invloedrijke primatoloog ter wereld. Zijn hele carrière lang bestudeerde hij het gedrag van mensapen: van empathie tot conflictbeheersing. En hij stelde vast dat we daar ontzettend veel kunnen van leren. In zijn nieuwste boek ‘Anders’ onderzoekt hij hoe primaten omgaan met genderverschillen. Maar hoe moet het verder? Kunnen we onze aangeleerde normaliteit nog terug draaien? Wat vindt hij van de Amerikaanse wapenpolitiek? En wat te doen met zijn pensioen?

Al meer dan vijfentwintig jaar lang loopt bioloog Hans Van Dyck met een netje achter vlinders aan. Een nuttige bezigheid, want vlinders leren ons heel veel over biodiversiteit en klimaatverandering. Zijn onderzoek gaat altijd gepaard met creativiteit. Geen wetenschap zonder kunst. Maar hoe moet het verder? Wat betekent vriendschap en broederschap voor hem? En kan je ‘rewilden’ met een voedselallergie?

Paralympiër Gitte Haenen raakte twaalf jaar geleden geblesseerd aan haar knie tijdens het thaiboksen. De pijn ging van kwaad naar erger, tot ze zelf besliste om haar been te laten amputeren. Sindsdien stapelen de medailles zich weer op. Ook al is de sport haar redding, en heeft ze haar beperking omarmd, toch gaat het leven niet altijd over rozen.

Schrijver Joris Luyendijk omschrijft zichzelf in zijn nieuwste boek als een ‘zevenvinker’: Een witte heteroman, zoon van Nederlandse ouders, met een universitair diploma op zak. Daardoor kreeg hij meer kansen dan hem procentueel toegemeten zijn. Hij studeerde in Amerika, schreef bestsellers en werd een intellectuele mastodont. Maar is hij dat wel? Hoe komt het dat mannen zoals hij de baas spelen? Hoe moeilijk is neutrale journalistiek? En welke leider kan als voorbeeld dienen?

Radio- en tv-maker Peter Van de Veire omschrijft zichzelf als de rusteloze directeur van zijn eigen Circus van Chaos. Nu hij vijftig is geworden en een punt heeft gezet achter dertien jaar bij radiozender MNM, zoekt hij rust aan zee en bij zijn zoontje. Maar hoe moet het verder? Wat heeft hij geleerd uit zijn jonge vaderschap? Wat heeft hij met standbeelden? En hoe klinkt zijn ‘ernstige kant’?

Dendroklimatoloog Valerie Trouet gebruikt de ringen in bomen om het klimaat van de afgelopen 2000 jaar te bestuderen. Zo was ze één van de ontdekkers van de oudste nog levende boom van Europa en stelde ze vast dat de permanente sneeuwlaag in de Sierra Nevada haar laagste peil in 500 jaar heeft bereikt. Maar hoe moet het verder? Hoe is het leven en werken in Amerika? Is Tuscon ook werkelijk de mooiste plek op aarde? En kunnen we met al onze wetenschappelijke voorkennis het tij nog keren?

Friedl’ Lesage sprak destijds met Jeroen Brouwers. Hij was toen 74 en zijn boek ‘Het Hout’ was net uit. Ze zocht hem op in zijn huis in Zutendaal. Een huis dat ook al de actualiteit haalde, want het was gebouwd zonder vergunning en zou later afgebroken worden. Het werd een gesprek over misbruik in de Kerk, jongenspensionaten en, natuurlijk, grandiose Nederlandse literatuur. Een tijdsdocument.

Ruimtevaartingenieur Stijn Ilsen omschrijft zichzelf als een techno-optimist. Statistieken en feitenkennis bewijzen dat de wereld er ondanks alle onheil veel minder erg aan toe is dan we denken. Dit helpt hem te aanvaarden dat zijn biologische vader hem in de steek liet en dat één van zijn kinderen niet levensvatbaar bleek. Maar hoe moet het verder? Wat is de waarde van broederschap? Hoe kunnen we conflicten vermijden? En zullen zijn kinderen naar de ruimte kunnen reizen?

Acht jaar geleden deed Lisa Weeda de deportatiereis van haar oma over. Van het Duitse Griesheim tot het Oekraïense Loegansk. Een reis die haar inspireerde voor haar familieroman ‘Aleksandra'. Lisa omschrijft zichzelf als enthousiast, monter en serieus. Soms iets té prestatiegedreven waarmee ze haar gezondheid al in de problemen bracht. Maar hoe moet het verder? Hoe kijkt zij als millennial tegen de wereld aan? Is praten over mentale gezondheid een hype? En keert ze ooit nog terug naar Oekraïne?

In februari 2022 gaf Arno zijn laatste interview aan Friedl’ Lesage in zijn favoriete café, de Archiduc in Brussel. Als eerbetoon aan de grootmeester van de Belgische muziek luisteren zijn vrienden van weleer, de Hombres Complicados, mee naar dit gesprek. Ze reageren, elk op hun eigen manier: Filmmaker Dominique Deruddere, theatermaker Jan Decorte, journalist Marc Didden en acteur Josse De Pauw. Wat nu? Hoe moeten deze ‘four’ nu ‘fab’ blijven?