Bureau Buitenland

Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn de afgelopen dagen meer dan 1300 doden gevallen bij geweld tegen de Alewieten, de minderheid waartoe de afgezette dictator Assad behoort. Wat begon als een opstand van loyalisten van het Assad-regime ontspoorde in wraakacties tegen de burgerbevolking. Wat is er gaande en wat betekent dit voor de transitie van het land? We spreken erover met Midden-Oosten correspondent Jenne Jan Holtland. (10:43) Het einde van de Amerikaanse goodwill  Eén van de eerste aankondigingen van de nieuwe regering Trump veroorzaakte een schokgolf over de hele wereld: het voornemen om USAID te sluiten. Programma’s voor HIV bestrijding in Kenya, voedselhulp voor vluchtelingen, of onderwijs voor meisjes, moeten acuut stoppen. Aan de gedachte dat Amerika, als machtigste land ter wereld ook "a force for good" moet zijn, lijkt met het lamleggen van USAID een einde gekomen. Wat zijn de gevolgen en wat betekent dit, ook voor ons in Europa? We vragen het James Kennedy, historicus aan de Universiteit Utrecht. Presentatie: Sophie Derkzen

Zes mensen zijn in Roemenië gearresteerd vanwege hun betrokkenheid bij het beramen van een staatsgreep. De groep zou steun hebben ontvangen van Rusland, en twee diplomaten van de Russische ambassade zijn het land uitgezet. Călin Georgescu, de uiterst-rechtste en pro-Russische kandidaat die eind vorig jaar onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen won, zou banden met deze groep hebben, wat grote zorgen oproept over de stabiliteit van Roemenië. We spreken met Roemenië-kenner Stefan Popa over deze arrestaties en de implicaties voor het land. (10:03) Onder Trump is zelfverrijking heel gewoon Techmiljardairs zijn blij met het aantreden van Trump: nadat ze zijn campagne hebben gesteund, voert de president nu veranderingen door die hen goed uitkomen. Het roept vragen op: is hier sprake van belangenverstrengeling? Tegelijkertijd zijn er zorgen over het opschorten van het internationale anti-corruptieprogramma. Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International, legt uit waarom dit zo problematisch is. (22:09) Europa Draait Door: breuk tussen de VS en Europa Er is weer een aflevering van onze podcast Europa Draait Door. Europa-correspondent Kysia Hekster is te gast over de relatie tussen Europa en de VS. En het valt haar op hoeveel moeite Europese landen hebben om zich écht af te zetten van de Amerikanen. Presentatie: Chris Kijne

(01:15) Boze liederen, protest bij de Amerikaanse ambassade en een weerzin tegen producten uit de VS: in Canada laat men van zich horen, sinds het buurland fikse importheffingen instelde. Scheidend premier Justin Trudeau weet die Canadese strijdlust woorden te geven, en ziet zijn partij daardoor stevig in populariteit toenemen. Maar, geeft hij toe, dit gaat een zware tijd worden voor het land. Welke gevolgen zal de handelsoorlog hebben voor beide landen? Daarover Canada-correspondent Tom Bijvoet en senior VS-strateeg bij de Rabobank Philip Marey. (14:53) De treinen rijden op tijd in Oekraïne De Russische invasie van Oekraïne is inmiddels zijn vierde jaar ingegaan, reden voor journalist Jelle Brandt Corstius om eens dieper in te gaan op de vraag: wie zijn dat nu eigenlijk, dé Oekraïners? En kun je eigenlijk wel spreken van dé Oekraïners? In deel 3 van de VPRO-serie Van Moskou tot Maidan ziet hij hoe belangrijk de spoorwegen zijn voor de strijd tegen de Russen. Presentatie: Chris Kijne

Na aanvang van de tweede termijn van president Trump zijn de geopolitieke verhoudingen in razend tempo aan het veranderen. Het Westen zoals dat sinds de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd, lijkt op te lossen. In onze nieuwe serie: 'De oplossing van het Westen: Putin, Xi en Trump' in strijd met Europa vragen wij ons af wat het betekent als Amerika zich tegen Europa keert.In aflevering één doen we dat met Bob Deen, Oost-Europadeskundige aan Instituut Clingendael. Met hem kijken we vooruit naar de ingelaste EU-top van morgen, waar zal worden besproken hoe Europa zijn defensie kan opschalen en Oekraïne ook zonder de VS kan blijven steunen. Is de urgentie van de zaak nu tot de Europese leiders doorgedrongen?   (14:55) Het leven van een Palestijnse oorlogsjournalist Hoe is het om als journalist in Gaza te werken, terwijl je twee kleine kinderen thuis hebt zitten? De Palestijnse journaliste Amal Helles ging dagelijks de straat op, en moest haar kinderen achterlaten bij familie en vrienden. Tot zij vorig jaar naar Egypte wist te vluchten met haar twee kinderen. Via Cairo kwam ze uiteindelijk in Amsterdam terecht. Hier werkt ze als onderzoeker bij het NIAS en richt ze zich op de rol van vrouwelijke journalisten in Gaza. Collega Max Smedes sprak met haar. Presentatie: Chris Kijne Volg ons op: Instagram, Linkedin en Bluesky. 

In reactie op Trumps plan om de Gaza-strook etnisch te zuiveren, komen de landen van de Arabische Liga vandaag in een spoedoverleg bijeen om gezamenlijk een alternatief toekomstplan voor Gaza te formuleren. Een toekomst waarin de Gazanen in het gebied kunnen blijven, is het uitgangspunt. Intussen oogt het wapenstilstand tussen Israël en Hamas uiterst fragiel, nadat Israël een nieuwe blokkade heeft ingesteld die alle humanitaire hulp tegenhoudt. Over de situatie in Gaza en de kansen van de Arabische landen om tegenwicht te bieden aan Trump spreken we met Midden-Oosten-correspondent Ruth Vandewalle en met onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, Peter Malcontent.  (16:17) Mexico vreest Amerikaanse interventie De VS heft vanaf vandaag 25 procent extra belasting op alle importen uit Mexico. De reden is dat het land volgens Donald Trump te weinig doet tegen de smokkel van fentanyl. De Mexicaanse autoriteiten zijn op hun beurt bezig met een grote klopjacht op de drugskartels. Kan dat voor een keerpunt zorgen in de strijd tegen de drugs? We vragen het Mexico-correspondent Jan-Albert Hootsen.  Presentatie: Sophie Derkzen.

Hubert Smeets, Rusland-deskundige, en Michelle Haas, defensiebeleid-onderzoeker, bespreken het nieuwe Europese vredesplan voor Oekraïne. De recente ontmoeting tussen Zelensky en Trump heeft Europese landen wakker geschud. Ze verkennen de uitdagingen van afnemende Amerikaanse steun en de mogelijkheden voor Europese samenwerking. Kan er een wapenstilstand komen, en hoe verandert de dynamiek tussen Rusland en de VS? De gasten benadrukken de noodzaak voor Europa om zelfvoorzienend te worden in zijn steun aan Oekraïne.

Komt er vrede met PKK in Turkije? De Koerdische PKK moet de wapens neerleggen én zichzelf als organisatie opheffen. Met deze historische boodschap wil PKK-leider Öcalan een einde brengen aan een decennialang durende gewapende strijd tegen de Turkse staat. Maar gaat er nu ook echt vrede komen? Daarover collega en Turkijekenner Cevahir Varan. (10:56) Persvrijheid in geding in Hongarije Met zijn wet op ‘buitenlandse agenten’ maakt Vladimir Poetin al jaren het leven zuur van journalisten en activisten in Rusland. Onlangs werd die wet gekopieerd door Georgië, wat leidde tot grote protesten. Maar dat ook de Hongaars premier Orbán al jaren met zo'n zelfde soort wet bezig, is minder bekend. Wat kan Brussel doen, nu een EU-land de vrije pers steeds verder terugdrijft. Krisztina Lajosi, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en Europarlementariër Tineke Strik zijn te gast. (22:07) Europa Draait Door Na de Russische bezetting van de Krim en Oost-Oekraïne in 2014 begon op 24 februari 2022 de grootschalige invasie van Oekraïne. Trump beweert dat hij de oorlog ‘binnen weken’ kan stoppen. Is dat realistisch? In een nieuwe aflevering zijn te gast Julia Soldatiuk-Westerveld van Instituut Clingendael en journalist Jelle Brandt Corstius. Presentatie: Sophie Derkzen

Guy Hoeks, correspondent in Berlijn, duikt in de ambities van Friedrich Merz, die na zijn verkiezingsoverwinning niet stilzit. Hij bespreekt Merz' plannen om de Duits-Franse samenwerking te herstellen en de uitdagingen rond defensiefinanciering. Ook komt de impact van de oorlog in Oekraïne aan bod, met aangrijpende persoonlijke verhalen uit de regio Gerson. Daarnaast worden de strategische onderhandelingen tussen Zelensky en Trump belicht, met vragen over wat Oekraïne terugkrijgt voor hun samenwerking.

Israël voert luchtaanvallen uit op militaire doelen in het zuiden van Syrië. Tel Aviv eist dat de nieuwe machthebbers in Damascus alle militairen uit de grensstreek verwijderen. Nadat Syrische rebellen de regering van Assad omverwierpen, breidde Israël al zijn aanwezigheid in dit gebied verder uit. Onder Syriërs groeit de vrees dat Israël grote delen van hun land zal annexeren. Daarover arabist Leo Kwarten. (08:19) Geen sancties voor Rwanda Ondanks een oproep van het Europees Parlement, komen er voorlopig geen sancties tegen Rwanda wegens het steunen van rebellengroep M23 in Oost-Congo. Intussen begint de macht in hoofdstad Kinshasa te wankelen. Is de internationale gemeenschap afgeleid, of spelen er ook andere belangen? We bespreken het met correspondent Elien Spillebeen en onderzoeker aan het Deense Instituut voor Internationaal Onderzoek Peer Schouten. Presentatie: Eva Koreman

Maria van der Heijden, hoofd EU-beleid bij ShareAction, geeft uiteenlopende kritieken op de versoepeling van groene regels door de Europese Commissie. Ze waarschuwt dat deze veranderingen de duurzame doelen ondermijnen. Ook wordt de impact van deze besluiten op bedrijven en mensenrechten besproken. Daarnaast laat correspondent Edwin Koopman reacties horen van Palestijnen die terugkeren naar Gaza en ontdekken dat hun huizen verwoest zijn. Hun verhalen onthullen de emotionele tol van het conflict en de schrijnende realiteit die hen wacht.