Kennisnet-podcast

Scholen kunnen niet langer om privacy heen: 28 januari is de Europese Dag van de Privacy, de Autoriteit Persoonsgegevens start op 29 januari een nieuwe bewustwordingscampagne en in mei treedt strenge privacywetgeving in werking. Wat betekent dit voor scholen? Wat moeten scholen regelen om privacy op orde te krijgen? En hoe helpen Kennisnet en de sectorraden hierbij? In deze podcast vertellen adviseurs Job Vos (Kennisnet), Maurits Huigsloot (PO-Raad) en Anne Goris (VO-raad) alles over de nieuwe privacywetgeving, over wat scholen moeten regelen en welke hulpmiddelen Kennisnet en de sectorraden bieden.

Kijk met verwondering naar het digitale gedrag van leerlingen. Leer leerlingen met verwondering te kijken naar de digitale wereld. Dat is de oproep van Dick van der Wateren, docent op het Eerste Christelijk Lyceum in Haarlem. Van der Wateren is ook praktisch filosoof en auteur van het boek Verwondering. Volgens hem is het nodig leerlingen - meer dan nu gebeurt - een onderzoekende houding bij te brengen. Dat kan door ze te leren creatief en kritisch te denken. In deze podcast legt hij uit hoe je 'mooie vragen' kunt stellen en gaan we in op 'digitale volwassenheid'. Zijn tips brengen we in praktijk door met zijn HAVO-leerlingen over hun digitale leven te praten. Dat levert een interessant gesprek op.   Interviewer: Remco Pijpers van Kennisnet. 

Een robot in de klas kan veel toevoegen aan het onderwijs op je school. Een robot assisteert, is studieobject en leert leerlingen nadenken over het oplossen van een probleem door het in stapjes op te breken: computational thinking. Maar wat betekent dit voor de leraar? En waarom kan een robot relevant zijn voor het onderwijs? Dat én meer bespreken we in deze podcast. Kennismaken met Tobor? Bekijk de videopodcast

Micha de Winter, hoogleraar maatschappelijke opvoedingsvraagstukken, vindt onze kijk op kinderen te 'geproblematiseerd'. Hij pleit voor een meer hoopvol perspectief. Hoe geven we aan leerlingen optimisme door in tijden van digitalisering? Remco Pijpers gaat daar met hem over in gesprek in deze nieuwe aflevering in de reeks 'Onder pedagogen'. 

Digitale geletterdheid vanuit christelijk perspectief: hoe pak je dat aan op school? Volgens Steef de Bruijn, hoofdredacteur van het Reformatorisch dagblad en mede-auteur van het boek 'Pelgrim in medialand', kan het christelijk perspectief op digitale geletterdheid nuttig zijn voor iedereen. Hoe je dit aanpakt, hoor je in deze podcast, een nieuwe aflevering in de reeks 'Onder pedagogen'. Interviewer: Remco Pijpers, strategisch adviseur digitale geletterdheid van Kennisnet. 

Blockchain in het onderwijs heeft potentie Snellere toelating tot vervolgopleidingen met eenvoudigere, veilige administratie, duidelijkheid over het volgen van extra vakken, veilige dossieroverdracht, geen kopietjes meer maken van diploma’s en eenvoudigere en snellere organisatie van stages. Blockchain technologie heeft de potentie om dit mogelijk te maken. In deze podcast hoor je meer over blockchain en wat het kan betekenen voor onderwijs. Wat is blockchain? We gebruiken internet al decennia voor het uitwisselen van informatie. Maar voor het uitwisselen van waarde - zoals valuta, rechten op literatuur of het uitreiken van een certificaat of diploma voor een opleiding - is het internet niet veilig genoeg.Blockchaintechnologie biedt de bouwstenen om ‘digitaal vertrouwen’ vorm te geven. Dit gebeurt op een manier waarbij geen centrale, alles controlerende en vaak vertragende autoriteit nodig is. Gegevens worden op een onveranderbare manier opgeslagen met behulp van encryptie. Blockchain staat bekend als de technologie achter Bitcoin, een digitale valuta waarvoor geen regering of overheid garant staat. Wat maakt blockchain interessant?Het enthousiasme voor blockchain is enorm en neemt met de dag toe. Blockchaintechnologie heeft de financiële sector flink opgeschud. In andere sectoren zoals het onderwijs denkt men steeds meer na over de mogelijke toepassingen. De vraag is wat blockchain zo bijzonder maakt? Duidelijk is dat het vertrouwen in grote, centrale instellingen zoals banken en de overheid onder druk staat. In de digitale wereld werken ze vertragend, rekenen kosten en hun toegevoegde waarde wordt betwijfeld. Bovendien hoor je in het nieuws steeds vaker berichten over fraudezaken, corruptieschandalen en hackpogingen bij banken en creditcardmaatschappijen. We willen graag geloven dat er een goed alternatief is. Blockchain is die belofte voor veel mensen. Het vervangt vertrouwen door sterke encryptie in een samenwerking van ketenpartijen. Die hoeven elkaar niet te vertrouwen, maar moeten wel bereid zijn om hun keten te herbouwen met de blockchaintechnologie. Wat kan het onderwijs met de blockchaintechnologie?De verwachtingen zijn hooggespannen, maar buiten de financiële sector blijft het vooral bij proof-of-concepts, pilots en gedachtenexperimenten. In het onderwijs zien wij een aantal situaties waarin blockchaintechnologie uitkomst kan bieden. Vooral bij de complexere maatwerksituaties in het onderwijs, zoals bij de registratie en verificatie van behaalde resultaten, is snelheid en nauwkeurigheid geboden. Daarbij zal samenwerking tussen verschillende onderwijsorganisaties steeds vaker voorkomen. Blockchaintechnologie kan dit faciliteren zonder de administratieve last in het onderwijs verder te vergroten. Een voorbeeld is de registratie van onderwijsresultaten, zoals examencijfers of diploma’s. Vervalsing van de administratie van een school is dan praktisch onmogelijk, zoals het achteraf wijzigen van resultaten. Daarnaast is het mogelijk om toegang tot deze gegevens te verlenen aan alleen de juiste personen. Eenvoudig en veilig. Moeten schoolbesturen al aan de slag met blockchain? Voor een enkel bestuur of school heeft het niet zoveel zin om concreet aan de slag te gaan. De kracht van deze technologie zit vooral in het bereik ervan: het gaat erom dat je vertrouwen wilt organiseren tussen veel partijen en daarmee administratieve rompslomp voorkomt. Serieuze en wijdverspreide toepassing van blockchain technologie in het onderwijs zal nog minstens 5 tot 10 jaar duren. Het devies is daarom om de technologie goed te volgen, te participeren in pilots waar relevant en daarmee goed voorbereid te zijn op toepassing van deze technologie in de onderwijsketen. Beluister de podcastMeer weten over blockchain? In onze de podcast hoor je meer voorbeelden en gaan we dieper in op het onderwerp.

Onder leerlingen zijn op de basisschool al grote verschillen te merken op het gebied van digitale vaardigheden, vertelt Ewald van Vliet, voorzitter van de Raad van Bestuur van onderwijskoepel Lucas onderwijs in Den Haag. In de nieuwste Kennisnet-podcast gaat hij in op maatschappelijke ongelijkheid en digitalisering in het onderwijs. In de veranderende wereld neemt de kans op ongelijkheid toe, merkt hij. Niet alleen heeft de onderwijsinspectie dit in een rapport cijfermatig onderbouwd; zelf ziet hij ook dat de verschillen tussen wel en niet digitaal vaardige kinderen verder toenemen. "Er zijn kinderen die voor het eerst op school komen en nog nooit een computer hebben gezien." In andere wijken ziet hij leerlingen die op hun vierde in staat zijn zelfstandig een computer te bedienen en zaken kunnen opzoeken op internet. "Die verschillen zijn niet of nauwelijks in te halen,” zegt Van Vliet. "Die nemen eerder toe dan af." Interviewer: Remco Pijpers, strategisch adviseur van Kennisnet. 

Jean-Jacques Rousseau, de Zwitserse Verlichtingsfilosoof uit de 18e eeuw, heeft grote invloed gehad op hoe er tegen het opvoeden van kinderen wordt aangekeken. Hij is vooral bekend met zijn boek 'Emile’, dat nog steeds wordt gelezen. Wat kunnen we van Rousseau leren over de leerling in de digitale samenleving? We stelden de vraag aan filosoof Daan Roovers.  "We denken vandaag de dag dat kinderen heel veel aan kunnen", zegt ze. "Dat ze vroeg mondig en vroeg wijs zijn. Maar komt bepaalde informatie niet te vroeg voor ze? Wat kinderen bijvoorbeeld in het Jeugdjournaal zien, kunnen ze totaal niet relateren aan de wereld waarin ze leven. Als ouder of leraar hoef je niet alles bij kinderen weg te houden, maar we kunnen daar wel voorzichtiger in zijn.” 

  Digitale geletterdheid is belangrijk voor Leerlingen van Openbaar Onderwijs Groningen (O2G2). Leerlingen werken 4 uur in de week aan hun digitale vaardigheden. Dat geldt voor kleuters maar ook voor leerlingen in 6 vwo.   Hoe dit eruit ziet in de praktijk? Beluister de nieuwste Kennisnet-podcast. In deze Kennisnet-podcast interviewen we bestuurder Theo Douma, die een jaar geleden begn met de ontwikkeling van een leerlijn digitale geletterdheid. Voor deze podcast bezochten wij ook een van zijn scholen. Pilots lessen digitale geletterdheid O2G2 zet stevig in op digitale geletterdheid. In het schooljaar 2016-2017 zijn op 8 scholen verschillende pilots gestart op 8 scholen met lessen in digitale geletterdheid. gestart. Het toekomstbeeld: een leerlijn die start bij de kleuters en doorloopt tot aan de laatste klas van het vwo. O2G2 benadert digitale geletterdheid als een het geheel van digitale kennis en vaardigheden, die bestaand uit 4 vier componenten: ict-basisvaardigheden, informatievaardigheden, mediawijsheid en computational thinking. “Deze vaardigheden vormen de basis voor van onze leerlijn, waar ook SLO en FutureNL aan meewerken. Je kunt het zien als onze ‘digitale geletterdheid-grondwet’. Het is aan de scholen zelf om te bepalen op welke manier deze componenten in de lessen worden aangeboden.”, zegt Douma. Geef personeel de ruimte Wat doet Douma anders dan andere bestuurders? Hij geeft zijn personeel ruimte. “Wat wij niet doen is alles van A tot Z doordenken. Met een plan van aanpak, en het opstellen van teveel doelen, uitgevoerd door schoolleiders en leraren zodat alles over drie jaar alles is geregeld. Die illusie moet je niet hebben. We hebben een doel en een globaal plan, maar we leggen niet teveel vast”. “Bij de een startbijeenkomst hebben we dan ook gezegd: ‘Je mag fouten maken, echt waar. Sterker nog, als je geen fouten hebt gemaakt, ben je niet tot het uiterste gegaan’. Het is goed om out-of-the-box te denken. Als het goed is voor de leerling, mag je best wat risico’s nemen.” Ruimte voor creativiteit Leerkracht Koen Buiter - ook te horen in de podcast - is door Douma aangesteld als ‘deelprojectleider digitale geletterdheid’. Een dag in de week zet hij pilots op bij scholen die bijdragen aan de leerlijn digitale geletterdheid. Buiter heeft de tijd van zijn leven. “Er ontstaan teams van mensen van verschillende scholen. Het bestuur geeft ons veel ruimte voor creativiteit. Dat is erg inspirerend. Ik heb nog nooit zo’n leuke baan gehad.”

Het Internet of Things en het onderwijs "Het Internet of Things, het gebruik maken van internet door alledaagse objecten, heeft veel potentie in het onderwijs en veiligheid is het belangrijkste aandachtspunt hierbij". Deze conclusie trekken Els Booij, Wietse van Bruggen en Michael van Wetering na hun bezoek aan de SXSW Interactive conferentie in Austin, Texas. In de nieuwe Kennisnet podcast vertellen zij over de laatste ontwikkelingen op  dit gebied. Els Booij, Wietse van Bruggen en Michael van Wetering,  experts bij Kennisnet, houden zich onder andere bezig met het verkennen, analyseren en duiden van nieuwe technologietrends. Ze kijken vooral kritisch naar de toegevoegde waarde van technologie voor (de organisatie van) onderwijs. Op de SXSW Interactive conferentie  bezochten zij sessies over het Internet of Things. Welke inzichten leverde dit op? De mens als onderdeel van het Internet of Things “Bij het Internet of Things denk je misschien aan  mogelijkheden om via sensoren het licht te  bedienen, of aan apparaten die energiegebruik in een gebouw  optimaliseren. Als mens kun je ook onderdeel zijn van het Internet of Things: bijvoorbeeld door het dragen van een zogenaamde ‘wearable’, een stuk draagbare technologie op  het lichaam” zegt Van Bruggen. “Ook is het mogelijk om door middel van deze technologieën emoties te herkennen, feedback te geven aan de drager of software meer te personaliseren. Ook makers van onderwijsproducten oriënteren zich op het gebruik van emotieherkenning. Een spannend gebied waarin het ook van belang is om over ethische grenzen te praten,” stelt Van Bruggen. Superpowers ‘Wearables’ kunnen ook gebruikt worden om veel informatie te geven.  Booij bezocht een sessie waarin  andere toepassingen van ‘wearables’ gepresenteerd werden. “Deze wearables kunnen je als het ware superpowers geven. Middels Google Glass kunnen brandweermannen bijvoorbeeld informatie ontvangen  van een gebouw dat ze moeten betreden. Door het dragen van handschoenen die zogenaamde haptische feedback (gevoelsmatig en tastbaar) geven aan spieren,  kun je een pianostuk leren spelen.  Deze toepassing wordt ook gebruikt bij  een herstelproces om spieren weer in beweging te brengen, en daarmee  het proces van herstel versnellen”, aldus Booij. “Veiligheid is een probleem bij het Internet of Things” Het Internet of Things heeft veel potentie voor toepassing in het onderwijs,  het onderwijsproces en de ondersteunende fysieke infrastructuur. Veiligheid is wel het grootste aandachtspunt. Van Wetering en Van Bruggen bezochten een sessie met Vint Cerf: een vice-president bij Google. Hij wordt ook wel de vader van het Internet genoemd.“Hij maakt zich grote zorgen over de veiligheid van het Internet of Things. Volgens hem is het Internet of Things de grootste ontwikkeling van het internet en is het van groot belang dat we het veiligheidsissue oplossen zodat Internet of Things een succes wordt”, zegt Van Wetering. Gebruik schoolgebouw beheersenConcrete mogelijkheden voor het onderwijs zijn het gebruik van deze technologie om het gebruik van een gebouw te optimaliseren. Denk hierbij aan het verminderen van het energieverbruik, het optimaliseren van het gebruik van de ruimte in het gebouw en het bewaken en optimaliseren van het interne klimaat (zuurstof en temperatuur).   Beluister de podcast met de Kennisnetexperts Beluister hieronder de Kennisnet podcast of abonneer je via iTunes op de podcasts van Kennisnet. Op kn.nu/kennisnetpodcast vind je een overzicht van eerdere podcasts.