Axel Ruger (Van Gogh Museum) en Simon Reinink (Het Concertgebouw) over cultureel ondernemerschap

[Dit interview is gemaakt in samenwerking met Van Lanschot]‘De artistieke relevantie van het instituut telt’De wereld van kunst en cultuur versus de wereld van ondernemerschap en geld: hoe passen deze werelden bij elkaar? Ronnie Overgoor (Oprichter 7DTV) in gesprek met Axel Ruger (Directeur Van Gogh Museum) en Simon Reinink (Directeur Het Concertgebouw) over cultureel ondernemerschap.Balans tussen zakelijke en artistieke doelstellingenHet spanningsveld tussen zakelijke en artistieke doelstellingen: hoe vind je de balans? Simon: ‘De artistieke relevantie van je instituut is uiteindelijk wat telt. Dat mensen van je houden en naar je toe willen komen: geld is niet het doel, maar een middel. Natuurlijk maak je wel zakelijke afwegingen, maar per saldo telt altijd de vraag: is het relevante kunst die je aanbiedt?’Axel: ‘Die spanning is er zeker binnen onze organisatie, maar dat is ook gezond. Wrijving geeft glans. (…) Wij zijn naast het instituut, ook een commerciële organisatie in de vorm van een bedrijf met een winstoogmerk. Je hebt de winkel en dat is big business. Onze beide organisaties opereren op een enorm hoog niveau. Simon heeft te maken met wereldsterren die over de vloer komen en van Gogh is een van de bekendste kunstenaars op deze aarde. Daardoor ontstaan er ook veel kansen die ook financiële consequenties hebben.’Verdienmodel: nu en in de toekomstHoe ziet het verdienmodel van de organisatie eruit: nu en in de toekomst? Simon: ‘Het is een complex verhaal, maar wel mooi gespreid. Een van de taartpunten is natuurlijk de kaartverkoop, dat is goed voor éénderde. Een kwart is ongeveer uit zaalverhuur. De helft van de concerten die wij organiseren, programmeren we zelf: eigen rekening, eigen risico. De andere helft verhuren wij aan concertorganisatoren. Sponsering en fondsenwerving levert ongeveer twintig procent op. Daarnaast hebben we nog diverse andere inkomsten, bijvoorbeeld de subsidie van de gemeente.’Axel: ‘Bij ons is de kaartverkoop goed voor zestig procent. Dat is echt uitzonderlijk en heel erg veel. Een heel groot component is ook de commerciële activiteiten: merchandise, winkel en wholesale. Daar zijn we ook zeker nog aan het kijken hoe we die business kunnen uitbreiden. In de laatste plaats zijn ook sponsoring en fondsenwerving aan de orde.’Simon: ‘Ik denk dat ons verdienmodel inmiddels mooi gespreid is. Onze strategie richt zich in de toekomst op het opzetten van een stevig Endowment Fonds. Daar zijn we al in 2012 al mee gestart. Dat is een soort stamvermogen dat je heel voorzichtig en conservatief gaat beleggen. Daar kun je dan je vaste kosten mee gaan dekken in de toekomst. Je wilt het instituut toch in veiligheid brengen.’Technische innovatie: wat is het belang voor jullie?De wereld verandert ook op het gebied van technologie. Is dat ook relevant voor de cultuursector? Axel: ‘Wij onderzoeken hoe we nieuwe media inzetten. De collectie is niet grenzeloos belastbaar en hoogst kwetsbaar. Je kunt de werken niet naar alle hoeken van de wereld sturen. Dus kijken we hoe we andere manieren kunnen verzinnen om de collectie ook toegankelijk te maken voor mensen die nooit naar Amsterdam kunnen komen. Maar je moet de kracht van het origineel niet vergeten, de magie van de originele beleving is toch anders dan op een scherm iets te bekijken.’Simon: ‘Op alle niveaus zie je dat die ontwikkeling doorsijpelt in onze organisatie. Op het niveau van techniek, marketing en educatie.’