Btw en onderwijs: de oppositie heeft de touwtjes in handen
Dec 14, 2024
auto_awesome
Claudia Kammer is onderwijsredacteur bij NRC en volgt nauwlettend de Haagse politiek. Marko de Haan, expert op financieel gebied, zorgt voor scherpe inzichten, terwijl Petra de Koning de politieke dynamiek in kaart brengt. Ze bespreken de recente politieke strubbelingen rondom de onderwijsbegroting. Onder meer de invloed van de oppositie komt aan bod, evenals de implicaties van bezuinigingen op hoger onderwijs en de verwachte belastingverhogingen. Hun scherpe analyses belichten hoe de dynamiek tussen de Eerste en Tweede Kamer de toekomst van het onderwijs vormgeeft.
De oppositie heeft met onderhandelingen de geplande bezuiniging op het hoger onderwijs weten te verlagen van 1,9 miljard naar 1,2 miljard euro.
De politieke spanningen rond de btw-verhoging tonen aan dat de Eerste Kamer invloed uitoefent op het beleid van het kabinet.
De huidige kwetsbaarheid van het kabinet heeft geleid tot een grotere samenwerking tussen oppositie- en coalitiepartijen om essentiële wetgeving goedgekeurd te krijgen.
Deep dives
De situatie van het hoger onderwijs
De begroting voor het hoger onderwijs staat onder druk, met een geplande bezuiniging van 1,9 miljard euro. De oppositie heeft weten te onderhandelen om deze bezuiniging te verlagen naar 1,2 miljard euro, wat aangeeft dat de situatie nog steeds kritiek is. Er zijn specifieke plannen om het extra collegegeld voor langstudeerders te verhogen, wat eerder leidde tot massaal protest. Ondanks deze onderhandelingen blijft er onrust bestaan over de toekomst van het onderwijs, vooral met bezuinigingen die nog steeds van kracht zijn.
De rol van de oppositie
De oppositie heeft tijdens de recente onderhandelingen een cruciale rol gespeeld in het stabiliseren van de onderwijsbegroting. Ze hebben zich verenigd in een 'monsterverbond' dat hen in staat stelde om belastingverhogingen en bezuinigingen te bestrijden. Dit leidde tot een onderhandelingen waar de oppositie verantwoordelijkheidsgevoel toonde, om te voorkomen dat het kabinet in een crisis zou belanden. Dit toont de dynamiek van de politieke verhoudingen aan, waarbij de oppositie ook invloed kan uitoefenen, zelfs vanuit een minderheidspositie.
De onderhandelingen rondom btw-verhoging
Er zijn aanzienlijke politieke spanningen ontstaan rondom een voorgestelde btw-verhoging die het kabinet wilde doorvoeren. De Eerste Kamer, geen meerderheid hebbende, heeft de regering onder druk gezet om deze verhogingen te heroverwegen. De oppositiepartijen hebben een motie ingediend om de btw-verhoging op specifieke producten, zoals boeken en cultuur, te schrappen. Dit heeft geleid tot intensieve onderhandelingen waarbij de oppositie eveneens een rol speelt in de vorming van de uiteindelijke belastingprogramma.
De impact van coalitie en oppositie op de begrotingen
De huidige kwetsbaarheid van het kabinet Schoof stelt extra eisen aan de samenwerking met de oppositie om goedkeuring van de begroting te waarborgen. Deze situatie illustreert de uitdagingen van coalitievorming waar kabinetten vaak afhankelijk zijn van de steun van oppositiepartijen om belangrijke wetgeving en begrotingen goedgekeurd te krijgen. Politiek spel en samenwerking hebben aangetoond dat partijen bereid zijn compromissen te sluiten voor het grotere goed, ondanks ideologische verschillen. Dit versterkt de rol van het parlement als een dynamisch speelveld in de politieke besluitvorming.
De toekomst van politieke samenwerking
De complexe politieke situatie kan leiden tot meer samenwerking in de toekomst, zowel van de coalitie- als oppositiepartijen. De huidige onderhandelingen benadrukken dat zelfs met tegenstellingen er bereidheid is om een constructieve dialoog aan te gaan. Dit biedt een kans voor alle betrokken partijen om niet alleen hun belangen te behartigen, maar ook om te werken aan samenlevingsbelangen. De aanstaande onderhandelingen over de voorjaarsnota zullen cruciaal zijn voor de politieke verhoudingen en de stabiliteit van het kabinet.
Het ging deze weken in Den Haag over geld, want het kabinet-Schoof heeft geld nodig. Om die plannen te realiseren, wilde het kabinet onder andere bezuinigen op het hoger onderwijs en de btw verhogen. Dat kan niet zonder de steun van de oppositie in de Eerste Kamer. De prijs die ze moesten betalen: sommige bezuinigingen zijn voorlopig van tafel.
Verrassend genoeg kwam daarbij het initiatief van de oppositie, in plaats van de coalitie. In deze Haagse Zaken hoor je alles over de verhouding tussen de Eerste en de Tweede Kamer, de kracht van de oppositie en wat er terecht is gekomen van de bezuinigingen.
Gast: Claudia Kammer, Marko de Haan en Petra de Koning
Presentatie: Guus Valk
Redactie & productie: Fleur Kleinhuis
Montage: Pieter Bakker
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.