218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann

Oct 5, 2021

Ask episode

Chapters

Transcript

Episode notes

In deze aflevering praten Jaap Jansen en PG Kroeger met Ralph Bollmann, van wie afgelopen week de Nederlandse vertaling verscheen van zijn monumentale biografie van Angela Merkel.

Na zestien jaar komt een einde komt aan het kanselierschap van de eerste vrouw, de eerste Ossi en bèta. En nooit eerder besloot een Bundeskanzler in het moderne Duitsland er zelf mee te stoppen. Alle reden voor een uitgebreide terugblik op haar leven en haar werk als bondskanselier.

Haar jeugd in de DDR drukte haar een stempel op. Als domineesdochter in een atheïstische dictatuur moest zij van jongs af 'besonnen' zijn, ingetogen, afgewogen en zich naar de buitenwacht nimmer bloot geven. Als bètageleerde werd zij niet minder afgewogen in handelen en oordeel. Altijd 'Schritt für Schritt' volgens de wetten van de logica en de mogelijkheden.

Als DDR-tiener was ‘het vrije westen' en Amerika een droom. Daarom schokte de komst van Donald Trump haar zo diep. Van haar relaties met wereldleiders is die met Vladimir Poetin de meest intense, langdurige en gecompliceerde. Binnen haar CDU werd ze voortdurend onderschat en uiteindelijk bijna onaantastbaar.

Ralph Bollmann laat zien hoe Merkels zelfbewuste omgang met macht steeds extra doeltreffend bleek doordat de uiterlijkheden en ijdeltuiterij der machtigen haar nimmer wisten te trekken. Hij noemt haar zelfs een echte machiavellist, in de zin dat zij net als die Florentijn heel analytisch en koel kijkt naar de realiteiten en kansen die de macht biedt. Daarom is ze ook meer een 'Vernufteuropäer', een gaullist bijna, dan een 'Herzenseuropäer' zoals Helmut Kohl, Willy Brandt of Jean Claude Juncker. Bollmann ziet in Merkel veel meer SPD-kanselier Helmut Schmidt doorklinken, net als zij geboren in Hamburg, in het ‘koele Noorden’.

Zelfs de schilderijen op haar werkkamer zeggen veel over hoe Merkel zichzelf, haar ambt en haar werk ziet. Net als de eerste kanselier, Konrad Adenauer, is ze altijd behoorlijk kritisch blijven kijken naar haar landgenoten.

En natuurlijk gaat het gesprek over Europa, over Nederland, Mark Rutte en andere collega-regeringsleiders. Bij alle waardering van Merkel voor Rutte ziet Bollmann ook de nodige kritische distantie. Echt een zwak had zij daarentegen voor jonge, charmante leiders uit Zuid-Europa. Zelfs de zeer linkse Alexis Tsipras wist haar voor zich te winnen.

En uiteraard kan PG dit gesprek niet laten voorbijgaan zonder over Merkels liefde voor de opera’s van Wagner te beginnen. Maar ook daar zit toch weer zowel een vroeger zeer controversieel politiek aspect aan vast, als een bijzonder moment in haar relatie met Rutte. En dat bewijst nog eens dat we over de jaren, de invloed, de erfenis de en persoon van Angela Merkel nog lang niet uitgepraat zijn.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!

***

Verder lezen

Ralph Bollmann – Angela Merkel, een kanselier in haar tijd (De Arbeiderspers, 2021)

Op 25 oktober is Bollmann te gast in De Balie in Amsterdam

***

Verder kijken

Angela Merkel - Navigating a world in crisis | DW Documentary (ook in het Duits te bekijken)

***

Verder luisteren

135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde

Alle Duitse gasten tot nu toe in Betrouwbare Bronnen:

205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit