388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder

Dec 8, 2023

Ask episode

Chapters

Transcript

Episode notes

De kabinetsformatie is nu al hoogst opmerkelijk. En tegen alle beloften van de Tweede Kamer aan zichzelf en naar de burgers lijkt deze beginfase nog het meest op die van 2021. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren en kijken vooruit naar wat nu gaat komen. Ze doen dat vanuit verschijnselen en lessen uit eerdere formaties in ook al complexe omstandigheden.

PVV en BBB hebben duidelijkheid gegeven. Hun verloving was een amour fou: de bruidsjurk is gekocht, de uitzet besteld. Andere partijen zwaaiden beleefd naar de verkenner en sloegen een ander pad in, terwijl VVD en NSC zich wentelden in weifeling en afstandelijkheid. Daarom belichaamt Ronald Plasterk na het Gom-debacle een Tjeenk Willink-achtige mengvorm van verkenner en informateur zoals we die nog kennen uit de troebelen in 2021.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van NordVPN. Met deze vpn-verbinding kun je overal je favoriete websites bezoeken en je privacy is beschermd. Kijk op https://nordvpn.com/bronnen - Als je voor 9 januari 2024 een abonnement neemt, krijg je er een Amazon cadeaubon bij!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Met tweegesprekken als therapeutische sessie poogde Plasterk een begin van vertrouwen te laten groeien. Het stroeve begin wekte irritatie bij BBB-aanvoerder Caroline van der Plas. Zij vond dat iedereen maar moeilijk deed. Haar 'ik wil met Pieter' is in hoog tempo bekoeld.

En hoewel elke partij hoog opgaf van ‘focussen op de inhoud' was daarvan de facto nog niets te merken. Eigenlijk is alleen wat zij niét wilden in contouren zichtbaar geworden. Een opmerkelijke uitzondering is PVV-leider Geert Wilders. Niet aan het Binnenhof of aan tafel bij Plasterk, maar bij een marginaal radicaalrechts medium, Rebel News.

Jaap en PG analyseren Wilders’ concrete inhoudelijke prioriteiten voor het onderhandelingsproces. Bij migratie wil hij strengheid, maar beperkt zijn stevigheid ineens tot 'niet-westerse immigranten'. Zijn ingrijpende financiële voorstellen zullen het Centraal planbureau nachtwerk bezorgen.

Omdat volgens Wilders en Pieter Omtzigt de lucht geklaard is en Dilan Yesligöz van de VVD graag over inhoud praat maar nog steeds niet verder wil gaan dan gedogen, zal de informateur de kwadratuur van de cirkel moeten vinden. Jaap en PG schetsen op basis van eerdere kabinetsformaties drie scenario’s.

1] De minst waarschijnlijke: Plasterk kan de handdoek in de ring gooien om de fracties onder druk te zetten en de Kamer meer eigen verantwoordelijkheid laten nemen.

2] Plasterk kan melden dat hij voortgang boekt en dat in het aangekondigde Kamerdebat toelichten. De Kamer kan dan besluiten hem als informateur de vervolgstappen te laten begeleiden. Plasterk premier (beluister aflevering 386!) komt dan dichterbij.

3] De Kamer kan besluiten niet overhaast te werk te gaan en zich aan te sluiten bij de lange brief vol aarzelingen en procedurele gedachten van NSC. Volgens Jaap ligt het dan voor de hand Pieter Omtzigt als inventariserende informateur aan te stellen en op te dragen een eerste 'conceptakkoord' te formuleren en daarbij bereidwillige fracties uit te nodigen.

Die rol is dossiertijger Omtzigt op het lijf geschreven. En deze aanpak is in lijn met de methode van Ruud Lubbers in 1981, Wim Kok in 1994 en Mariëtte Hamer in 2021.

Dit is wel een groot risico voor de grootste winnaar bij de verkiezingen: Geert Wilders is dan het initiatief kwijt.

***

Verder lezen

Evaluatie kabinetsformatie 2021

Motie Klaver/Sneller over de kabinetsformatie

Brief Dilan Yesilgöz

Brief Geert Wilders

Brief Pieter Omtzigt

Brief Caroline van der Plas

***

Verder kijken

Interview Geert Wilders (rebel News, 2 december 2023)