Haagse Zaken Special: Politicologen over dit turbulente politieke tijdperk (deel 2)
Jan 11, 2025
auto_awesome
Merijn Oudenampsen is socioloog en politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in de Haagse politiek. Loes Aaldering is universitair hoofddocent aan de Vrije Universiteit Amsterdam, met expertise in genderverhoudingen in de politiek. Tom van der Meer is hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en medeoprichter van het blog Stuk Rood Vlees. Ze bespreken de impact van de PVV als grootste partij en de uitdagingen van het huidige kabinet. Ook komt de rol van gender en migratie in de politiek aan bod, evenals de zorg over de erosie van de democratie.
Het politieke midden moet zijn identiteit herzien en aantrekkelijker worden voor teleurgestelde kiezers om radicalisering tegen te gaan.
Migratie is nu een cruciaal onderwerp in verkiezingscampagnes, wat invloed heeft op kiezersvoorkeuren en politieke strategieën.
De aanhoudende gendergap in de politiek wijst op de noodzaak van meer aandacht voor genderverhoudingen in campagnes en keuzes.
Deep dives
De Verloren Stem van het Politieke Midden
In de recente politieke dynamiek in Nederland komt de rol van het politieke midden, dat eerder verwaarloosd leek, naar voren als cruciaal. Het politieke midden heeft zijn identiteit verinderd, waardoor het alternatieve opties niet meer kan aanbieden aan teleurgestelde kiezers. Wanneer kiezers geen geluid horen vanuit het midden, zijn ze geneigd om ver buiten de gevestigde partijen te kijken, wat leidt tot de opkomst van radicaal-rechtse partijen zoals de PVV en BBB. Deze trend benadrukt de noodzaak voor het midden om zijn onderlinge verschillen te omarmen en duidelijke alternatieven aan te bieden zodat het weer aantrekkingskracht kan uitoefenen op kiezers.
Migratie als Centraal Thema in Verkiezingen
Het migratiedebat is in Nederland niet alleen een actuele kwestie, maar vanaf 2023 ook de spil waarop verkiezingscampagnes zijn gebouwd. Politieke partijen, waaronder de VVD en PVV, hebben migratie centraal gesteld in hun campagnestrategieën, wat resulteert in een verduidelijking van de kiezersvoorkeuren. In het verleden hebben partijen zoals de VVD strategische fouten gemaakt die het klimaat voor radicaal-rechtse groei hebben bevorderd, met name rondom het thema migratie. Dit heeft geleid tot een verschuiving in de politieke verhoudingen, waardoor het noodzakelijk is om het migratiethema onder controle te houden in de huidige regering.
Genderverhoudingen en Vrouwelijke Politiek Leiderschap
Ondanks een toename van vrouwen in leidende politieke posities, blijft de vertegenwoordiging van vrouwen in de Nederlandse politiek achter. De recente verkiezingen boden potentieel voor een vrouwelijke premier, maar genderverhoudingen werden niet voldoende belicht in de campagnes, wat de kans op verandering beïnvloedde. Het ontbreken van discussie over genderverhoudingen in de politiek toont aan dat zelfs met zeven vrouwelijke lijsttrekkers, de gendergap nog steeds een belangrijk probleem is. Dit omvat de stereotypen en vooroordelen die politieke strategieën beïnvloeden en de perceptie van vrouwelijke politici vormen.
De Chaos van de Huidige Coalitie
De huidige coalitie, die bestaat uit een mix van rechtspopulistische partijen, ervaart chaos door de verschillen binnen de partijen en onervarenheid van de leden. De PVV en andere rechtse partijen floreren in een omgeving van controverse en problemen, maar hun populistische voorstellen blijken moeilijk uitvoerbaar als ze aan de macht zijn. Deze nieuwe, onervaren politici krijgen te maken met de realiteit van governance, wat hen in de problemen brengt. Terwijl ze blijven hameren op eenvoudige oplossingen, wordt duidelijk dat de complexe uitdagingen waarmee Nederland wordt geconfronteerd veel moeilijker zijn dan de beloften die tijdens de campagnes zijn gedaan.
De Erosie van de Democratische Normen
De democratische waarden en instituten in Nederland staan onder druk door de opkomst van populistische retoriek en beleid dat gericht is op inperking van democratische rechten. Er ontstaat een zorgwekkende trend waarbij politieke partijen hun belangen en macht boven het welzijn van de samenleving plaatsen. Hierdoor worden belangrijke onderwerpen zoals vrijheden en mensenrechten steeds minder belangrijk in politieke debatten, ondanks de wereldwijde beweging richting autocratie. Het is van cruciaal belang dat de opkomende generatie politici niet alleen met oplossingen voor de problemen van vandaag komt, maar ook de democratische rechten en waarden waarborgen voor de toekomst.
Het is Kerstreces in politiek Den Haag en Team Haagse Zaken had behoefte aan wat reflectie. Want we leven in een uniek politiek tijdperk, met de radicaal-rechtse PVV als grootste partij, met drie partijen zonder bestuurlijke ervaring in het kabinet, en met een experiment met een partijloze premier die doet wat vier partijleiders hem vanuit de Tweede Kamer opdragen. En daarom nodigt Haagse Zaken deze én komende week drie wetenschappers uit die zich bezighouden met de Haagse politiek. Wat kunnen we van hen leren? En hoe beschouwen zij het tijdperk-Schoof?
In deze aflevering hoor je van politicologen Merijn Oudenampsen, Loes Aaldering en Tom van der Meer over rechts-populistische partijen en de oplossingen voor problemen die deze partijen (niet) bieden.
Gasten: Merijn Oudenampsen, Loes Aaldering en Tom van der Meer
Presentatie: Guus Valk
Redactie & productie: Iris Verhulsdonk en Fleur Kleinhuis