#60 - De betekenis van het kruis. Met Stefan Paas en Arnold Huijgen
Nov 22, 2024
auto_awesome
Stefan Paas is hoogleraar missiologie aan de VU en de Theologische Universiteit Utrecht, en Arnold Huijgen is hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit. Ze duiken diep in de betekenis van het kruis van Jezus, verkenning van thema's als verzoening en heil. De impact op individuen en gemeenschappen wordt besproken, evenals de rol van kunst en muziek in de emotionele ervaring van het kruis. Ook wordt er gekeken naar de relevantie van traditionele concepten als heil en hel in de moderne tijd.
Het kruis van Christus biedt een existentiële ervaring die zowel emotionele als spirituele diepgang oproept voor gelovigen.
De sociale benadering van hel herdefinieert het begrip als een probleem dat niet alleen na de dood, maar ook in het huidige leven relevant is.
De relatie tussen individu en gemeenschap is cruciaal voor geestelijke ontwikkeling, waarbij heil als een collectieve ervaring wordt gezien.
Deep dives
De betekenis van het kruis
Het kruis van Christus wordt gezien als een diep existentiële ervaring die verder gaat dan louter theoretische uitleg. Voor sommige gelovigen is het kruis een bron van emotionele en spirituele diepgang, vaak verwoord in muziek en kunst. Bepaalde hymnen of spirituals kunnen sterke gevoelens oproepen, omdat ze de persoonlijke verbinding met het lijden van Christus en de verzoening benadrukken. Het idee dat iemand zoveel van jou houdt dat hij bereid is om voor jou te lijden, blijft een krachtige en verwarmende boodschap.
Verzoening en lijden
De discussie over verzoening door middel van lijden vormt een centraal aspect van de theologische gesprekken. Het idee dat lijden niet alleen een negatieve ervaring is, maar ook een weg naar bevrijding en heil kan zijn, wordt steeds belangrijker. In de Bijbel wordt aangetoond dat het verzoeningsproces nauw verbonden is met de lijdende Christus, wat de nabijheid van God in de menselijke ellende benadrukt. Deze nieuwe kijk op lijden kan zelfs inspirerend zijn voor gelovigen die in moeilijke tijden troost zoeken.
De hel en de sociale context
De traditionele opvattingen over de hel en de gevolgen ervan voor individuen worden herzien in de huidige theologische discussie. Er wordt gepleit voor een meer sociale benadering van hel, waarin het begrip ook betrekking heeft op de ellende in het hier en nu. Deze benadering kan helpen om de hel te begrijpen als een existentieel probleem dat niet alleen de zielen na de dood betreft, maar ook de sociale en relationele realiteit van individuen. Door het gesprek over de hel te verbinden met maatschappelijke vraagstukken, kan men meer betekenis aan het concept geven.
Relatie tussen individu en gemeenschap
Er is een groeiend besef dat de relatie tussen individu en gemeenschap essentieel is voor de geestelijke ontwikkeling. De klassieke opvattingen over redding en heil als een louter individuele aangelegenheid worden uitgedaagd, waarbij de nadruk ligt op de gemeenschappelijke ervaring van geloof. Dit vraagt om een brede definitie van heil die ook de sociale verbindingen en solidariteit binnen gemeenschappen omvat. De erkenning dat mensen historische en sociale wezens zijn, benadrukt het belang van collectieve ervaringen in de geloofsreis.
De zoektocht naar waarheden
Theologen worden aangemoedigd om de complexe waarheden van het geloof te onderzoeken en te omarmen, inclusief de mystiek van het kruis. Dit houdt in dat ze niet alleen met oppervlakkige antwoorden komen, maar ook de diepte en mystery van het geloof eraan toevoegen. Het genuanceerd benaderen van geloofsonderwerpen kan leiden tot een rijkere geestelijke praktijk die ook verbinding maakt met hedendaagse zorgen. Het proces van geloven is een voortdurende zoektocht naar begrijpen en herkennen dat er altijd iets is dat verder gaat dan wat we volledig kunnen vatten.
Wat betekent het kruis van Jezus? Gebeurde op Golgota iets dat we nodig hebben? En waarvoor en wanneer dan? Het klassieke protestantse antwoord op die vraag kun je samenvatten als verzoening door voldoening. Arnold Huijgen en Stefan Paas vernieuwen – of verbreden - in hun spreken over resp. de hel en het heil hun antwoord hierop.
In deze aflevering gaan de twee publieke theologen samen in gesprek: theologie op het scherpst van de snede. Arnold Huijgen is hoogleraar Dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit, Stefan Paas hoogleraar Missiologie aan de VU en de Theologische Universiteit Utrecht.