379 - Migratie: het werkelijke verhaal

Nov 3, 2023

Ask episode

Chapters

Transcript

Episode notes

Het is al decennia een vast onderdeel in elke verkiezingscampagne; van Bolkestein tot Fortuyn, van Wilders tot Yeşilgöz. De VVD liet het kabinet Rutte IV erover struikelen.

Maar hoe zit het nu echt? Wat is feit, wat is pijnpunt, wat zijn legendes en pogingen tot wegkijken? Hein de Haas, hoogleraar in Amsterdam en Maastricht, directeur van het international Migration Institute, schreef er een confronterend boek over: Hoe migratie echt werkt. Het is net verschenen in het Nederlands en tien vertalingen staan op de rol.

Hij draait er tegenover Jaap Jansen en PG Kroeger niet omheen. "Politici zeggen buiten de vergadering: je hebt natuurlijk helemaal gelijk, maar het échte verhaal vertellen, dat zou zelfmoord zijn."

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Vrienden kunnen meedingen naar een van de vijf exemplaren van Hoe migratie echt werkt, beschikbaar gesteld door uitgeverij Spectrum. Word ook vriend van de show!

Wil je uitgeslapen op campagne? Neem dan een Emma matras. Ga naar de website, bestel met korting plus nog eens extra Betrouwbare Bronnen korting met de code BB10

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Wat is de grootste mythe? “Dat we massale migratiebewegingen beleven als nooit tevoren”, zegt De Haas. In de turbulente, naoorlogse jaren vijftig waren er meer vluchtelingen, meer ontheemden op drift, relatief en absoluut. Dit vertellen komt verschillende partijen niet goed uit. Dystopische paniekzaaiers niet, maar ngo's en hulporganisaties soms evenmin. Zie hier ‘de perverse impuls van de getallen’. Om aandacht en prioriteit te krijgen kun je maar beter rampen verkondigen!

Met Hein de Haas doorlopen we een aantal mythen die in de huidige verkiezingscampagne hardnekkig terugkeren en allesbehalve behulpzaam zijn voor effectief en zinvol beleid. Bovendien blijkt keer op keer dat er allerminst sprake is van een fenomeen achter de Hollandse dijken. Van veel buurlanden kan ook Nederland het nodige leren. En afleren.

Ten eerste blijkt keer op keer dat kunstmatige reducties, quota en bovengrenzen alleen voor de bühne en op korte termijn indruk maken. Effect hebben ze zelden. Trumps muur, NSC's saldo van 50.000 migranten of het maximum van 15.000 asielstatusverkrijgers bij BBB lijden allemaal aan dit euvel. "Omtzigts 50.000 betekent ook 1 miljoen mensen erbij binnen 20 jaar, nietwaar?" De mechanismen om zulke kunstmatige restricties te laten werken trekken eerder extra migranten aan, zoals bleek bij Brexit. En ook bij de invoering van de 'Schengenvisa'. Ze klinken stoer, maar lossen niets op.

Ten tweede is de aandacht voor 'arbeidsmigratie' zeker de moeite waard, maar dan moeten wel de feiten en realiteit leidend zijn. Wie een vrije economie wil, een flexibele arbeidsmarkt en slimme internationale connecties daarbij kan niet tegelijk roepen dat arbeidsmigratie een groot gevaar vormt.

De zeer diverse vraag naar talent, menskracht en ook tijdelijke inzet daarvan is de belangrijkste oorzaak van migratiestromen. Wie daarop wil navigeren, zal de ruimte voor arbeid, banen en de vraag daarnaar moeten sturen. Dat geldt eveneens voor de opleidingen voor zulke banen en kansen daarop. De discussie over migratie is er dus een over werk, economische kansen en hun keuzen en beperkingen. Ook GroenLinks-PvdA en andere progressieve groeperingen kunnen dat niet negeren, waarschuwt De Haas. En de Italiaanse premier Meloni en in Hongarije Orbán laten cynisch zien hoe bij hen op dit punt anders gehandeld wordt dan gepraat!

Ten derde is er de legendevorming rond emigratie uit arme landen. Feit is dat in het Westen vooral mensen uit opklimmende landen hun plek vinden. Van Mexico tot Turkije, van Marokko tot India. Vaak veel groter is de migratie tussen landen in the Global South.

Hein de Haas vertelt hoe hij al decennia in de Todra Vallei in Marokko de realiteit van deze ontwikkelingen volgt. Migratie en werk elders zijn heel rationele, doeltreffende acties van juist de betergevormden die elders aan de slag kunnen. In regio's met grote conflicten of natuurrampen in Afrika vluchtten de armste en minst opgeleiden vooral naar buurgebieden. Ideeën bij D66 en vele jaren van Silvio Berlusconi voor een soort Marshall Plan voor Afrika om mensen van migratie naar Europa af te houden, zijn dan ook een denkfout. Eerder gebeurt het omgekeerde.

Ten vierde klinkt ook al decennia dat 'de integratie is mislukt'. Cijfers over de bloei, kennisniveaus en ondernemerschap spreken zeker ook in Nederland andere taal. Uit de historie blijkt trouwens dat deze redenering al sinds halverwege de 19e eeuw klinkt bij elke nieuwe stroom arbeidsmigranten. De Haas wijst op segmenten onder migrantengroepen die bij hun integratie in laagwaardig en onzeker werk blijven steken. Daar moet en kan met doelgericht beleid rond taal en baankansen bewust gewerkt worden aan integratiesucces. Kritische geluiden op dit punt van de Britse minister Suella Braverman of bij ons Dilan Yeşilgöz bewijzen ironisch genoeg vooral dat de integratie allerminst mislukt is. Als migrantenkinderen vereenzelvigen zij zich immers met de bekende klachten!

Zeer te spreken is De Haas over initiatieven als de staatscommissie-Van Zwol, die op dit moment de demografische veranderingen op lange termijn onderzoekt en daarover met een rapport komt. Want: ”De gouden regel hier is coherentie van beleid. Je moet arbeidsmarktbeleid, migratiebeleid en een lange termijnvisie op hoe je Nederland verder wilt ontwikkelen als een geheel zien."

***

Verder kijken

UNHCR: Standpunten politieke partijen

Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 1

Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 2

Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 3

Arjen Lubach - De Avondshow over de cijfers (2 november 2023)

***

Verder luisteren

371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken

333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen

328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit?