Democratie is een werkwoord volgens Alice Stollmeyer – en we kunnen het niet langer als vanzelfsprekend blijven beschouwen
Jun 20, 2024
auto_awesome
Alice Stollmeyer, oprichter van Defend Democracy, bespreekt de noodzaak om democratie actief te onderhouden. Ze waarschuwt dat democratie kwetsbaar is, zowel in Nederland als wereldwijd, en dat we moeten waken tegen desinformatie en autoritaire regimes. Stollmeyer benadrukt dat stemmen slechts een onderdeel is van betrokkenheid. Bovendien legt ze uit hoe sociale media en technologie de publieke opinie beïnvloeden, en roept ze op tot bewustwording en actie om democratische waarden te beschermen.
Democratie vereist actieve participatie en onderhoud van burgers en instellingen om te voorkomen dat het als vanzelfsprekend wordt beschouwd.
Buitenlandse inmenging en technologische invloed vormen belangrijke bedreigingen voor de democratie, wat aandacht en regulering vereist om stabiliteit te waarborgen.
Deep dives
Democratie als kwetsbaar huwelijk
Democratie moet actief worden onderhouden zoals een huwelijk, en kan niet als vanzelfsprekend worden beschouwd, zelfs niet in landen met een lange democratische geschiedenis. Het idee heerst dat stabiliteit automatisch volgt uit volwassenheid in democratie, maar dit is een misvatting. Het is cruciaal dat burgers en organisaties constant zorgen voor de democratische instellingen en processen om deze gezond te houden. Wanneer andere landen, zoals in het voormalige Oostblok, worden gesteund, moet ook het eigen politieke systeem aandacht krijgen, aangezien democratieën overal ter wereld onder druk staan.
Drie grote bedreigingen voor democratie
Er zijn drie hoofdbedreigingen voor democratieën: buitenlandse inmenging, verslapping van democratische instellingen, en technologische invloed. Buitenlandse tegenreacties uit landen zoals Rusland worden als hybride bedreigingen beschouwd, waarbij desinformatie en corruptie gebruikt worden om democratieën te ondermijnen. Vooruitgang in technologie versterkt deze bedreigingen door het verspreiden van extreme meningen en desinformatie via sociale media, wat de maatschappelijke polarisatie bevordert. Deze elementen werken samen, wat de democratische structuren nog verder verzwakt.
Interne en externe uitdagingen
Naast buitenlandse bedreigingen is er ook een interne afname van de kwaliteit van democratische waarden, zoals de persvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Wanneer politieke partijen aan de macht komen die minder democratisch zijn, zijn ze vaak geneigd om media en rechtelijke macht naar hun hand te zetten. Dit gegeven vormt een bedreiging voor het behoud van een evenwichtige en rechtvaardige democratie. De opkomst van extremisme en polarisatie binnen de samenleving vormt een verdere uitdaging, wat historisch gezien kan leiden tot ernstige schendingen van de mensenrechten.
De rol van technologie en sociale media
Technologie en sociale media fungeren als een krachtige katalysator voor de verspreiding van desinformatie, wat het begrip van democratische waarden ondermijnt. De algoritmes van platforms zijn zo ontworpen dat ze interactie en emotie stimuleren, waardoor polarisatie bevorderd wordt en extremistische standpunten versterkt worden. Dit fenomeen kan zorgen voor een verschuiving van maatschappelijke normen en het normaliseren van onaanvaardbare ideeën. Daarom is bewustwording en beleidsbeïnvloeding richting regulatie van deze technologieën van groot belang voor het waarborgen van democratische informatieprocessen.
Stemmen voor je regering – en democratie in het algemeen – is iets dat we hier in Nederland als vanzelfsprekend zien. Dat wij over een paar jaar weer een stem mogen uitbrengen voor wie ons gaat vertegenwoordigen, dat idee trekken we eigenlijk nooit in twijfel.
Maar, is dat wel terecht? En zelfs als we stemmen, kunnen we dan wel garanderen dat de verkiezingen eerlijk en goed verlopen?
2024 is hét jaar van de verkiezingen: meer dan de helft van de wereldbevolking zal aan het einde van dit jaar naar de stembussen zijn geweest. Echter, lang niet al die verkiezingen zijn wat wij hier in Nederland ‘democratisch’ zouden noemen. Zo won in maart Vladimir Putin in Rusland met een overweldigende meerderheid de presidentiële verkiezing, maar was dit meer een formaliteit dan een echte vrije verkiezing.
Te gast in deze aflevering is Alice Stollmeyer, oprichter van de non-profitorganisatie Defend Democracy. Zoals de naam al zegt, zetten zij zich in om de democratie – met name in Europa – te verdedigen tegen ontwikkelingen die haar zouden ondermijnen. Volgens Alice is democratie meer dan eens in de zoveel jaar een stem uitbrengen en moeten we ervoor waken dat we dat niet uit het oog verliezen.
“Juist in de landen die het geluk hadden om al langere tijd een democratie te zijn, dachten we dat democratie iets was dat we alleen maar hoefden te ondersteunen in bijvoorbeeld de voormalige Oostbloklanden. En als je eenmaal een volwassen democratie bent, dat het dan wel goed zit. Maar zo werkt het dus niet. Het is net als een huwelijk: iets waar je gewoon elke dag aan moet werken om het gezond te houden.”