84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regelde

Betrouwbare bronnen aflevering 84 vervolgt de serie waarin we terugblikken op de historische gebeurtenissen van 30 jaar geleden, toen de Berlijnse Muur viel en Europa en de wereld ingrijpend veranderden. In deze 5e editie kijkt PG Kroeger terug op de eerste weken van 1990.

Waren november en december van 1989 al geopolitieke aardbevingen geweest - in Berlijn, Praag, Boekarest, de Baltische staten en zelfs de Kaukasus - nu kwamen de schokgolven echt aan in het Kremlin, Parijs en vooral in Bonn. Het tempo van de gebeurtenissen versnelde.

Twee staatslieden stonden nu onder enorme druk en kwamen bijna helemaal klem te zitten. Allereerst de sterke man in het Kremlin, Michail Gorbatsjov. Hij merkte al meteen na de jaarwisseling dat heel zijn imperium op instorten begon te staan. Juist aan de randen daarvan glipte het uit zijn handen, van Baku tot Riga. En Moskou werd geconfronteerd met een existentiële ondermijning van het bewind: honger en ontberingen in Rusland zelf.

Wie kon dat oplossen?

Bondskanselier Helmut Kohl merkte dat zijn improvisaties in de weken na de val van de Muur zich tegen hem begonnen te keren. Binnen de DDR verviel het centrale gezag van het communistische regime in een enorm en bedreigend tempo. PG Kroeger vertelt over de dramatische scènes die hij daarvan in Oost-Berlijn zelf meemaakte.

Kohl ging opnieuw improviseren, hij kon nauwelijks anders. Het waren vooral mensen als James Baker, Jacques Delors en François Mitterrand die hem daarbij - achter de schermen en vaak in het diepste geheim - hielpen een vaste, langetermijnkoers te vinden. Kohl deed een reeks uitermate gewaagde sprongen naar voren, zowel richting het Kremlin als naar de burgers in de DDR. Zij waren het die toen volkomen onverwacht de beslissende stap zetten. En diezelfde avond van 18 maart maakte Kohl een van de grootste fouten in zijn politieke leven. Geen wonder dat hij enkele dagen daarna op zijn verjaardagsfeest zijn eigen lot en capaciteiten met een kwinkslag relativeerde tot zijn vrienden. Ook Helmut Kohl besefte hoe kwetsbaar en feilbaar een politicus is.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie en door Weee Nederland.

***

Verder luisteren

Afl. 72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden

Afl. 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur

Afl. 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik

Afl. 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis

***

Tijdlijn

00:00:00 - Intro

00:01:48 - Deel 1

00:53:26 - Deel 2

01:30:27 - Uitro

01:31:08 - Einde

See omnystudio.com/listener for privacy information.