De Tweede Kamer debatteerde over het hoofdlijnenakkoord als tussenstop op weg naar een coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Hoop, lef en trots bood veel inspiratie. Net als de hobbels op weg naar het bordes. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren het debat en kijken alvast naar het vervolg.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Deze aflevering bevat een advertentie van BO Akkerbouw. Kijk voor meer informatie hier.
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier
***
Al bij informateur Ronald Plasterk dook de vraag op: wát voor kabinet is voor alle vier de fracties acceptabel? Daar liep het al direct mis en informateur Kim Putters moest de toverformule vinden. Toen die er eenmaal was, konden hun opvolgers Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf op zoek naar inhoud en overeenstemming.
Die inhoud en die eensgezindheid blijken poreus en fragiel. Het Kamerdebat liet zien, dat de vier op cruciale aspecten geen coherente visie hebben of het eens zijn over de aanpak.
Tegelijkertijd werd duidelijk dat de hoofdlijnen de bewindslieden waar nu naar gezicht wordt een moeizaam keurslijf opleggen. Van ‘meer afstand en ruimte voor de Kamer’ blijkt nu al geen sprake meer. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) had Pieter Omtzigt (NSC) hierbij klemvast. Omtzigt moest erkennen een regulier 'meerderheidskabinet' te hebben gevormd, de facto geleid door Geert Wilders en zijn PVV.
Het budgettaire kader en de begroting - de financiële plaat in Binnenhof-bargoens – zullen een alles overheersende rol gaan spelen. Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) dwongen Dilan Yesilgöz (VVD) en haar coalitiecollega’s tot pijnlijke bekentenissen.
Uit een reeks interventies van D66 bleek allengs dat de aloude Zalmnorm (genoemd naar VVD-minister van Financiën Gerrit Zalm) is ingeruild voor een noodrem met kaasschaaf die de ministers zal verlammen. De tijden van Zalms strenge voorganger Onno Ruding (CDA) keren terug!
De nieuwe coalitie blijkt de meest eurofiele ooit. Alle grote problemen kunnen pas opgelost worden als 'Europa' de hand over het hart wil strijken voor lidstaat Nederland. Maar in ruil voor die geëiste empathie heeft het nieuwe kabinet niets te bieden.
Bij de vele zwarte gaten in het akkoord is het mysterieus wanneer en hoe het beleid daar vorm krijgt. Deels als 'vrije kwesties waar helaas geen geld voor is', deels als voortzetting van het beleid van Rutte IV zonder het langetermijnperspectief.
De sfeer in het debat werd hierdoor bepaald. Wilders is de leider van de grootste regeringspartij – hij plagieerde tegenover de SP weinig overtuigend Mark Rutte! - maar verviel vaak in zijn oude rol van schimpende oppositieleider. Yesilgöz wuifde elke vraag door naar het Land van Ooit dat formateur Van Zwol nu mag ontdekken. Omtzigt raakte de weg kwijt in een woud van details.
Retorisch hoogtepunt was de uitbarsting van Caroline van der Plas (BBB) richting Jetten toen die een vraag stelde over seksuele voorlichting op scholen. PG sloeg de precieze tekst van het akkoord er nog even op na en ontdekte dat de een de verkeerde zin voorlas en de ander van de Grondwet noch het curriculum van het basisonderwijs iets begreep.
De uitkomst van het debat wijst erop dat bij de uitwerking van Hoop, Lef en Trots de beheerder van 'de financiële plaat' chef van de finale coherentie zal zijn. De nieuwe premier is al gecastreerd nog voor de naam bekend is.
***
Verder luisteren
425 - Een oprecht akkoord
420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag
418 - Haagse hoogspanning en liberale irritatie
412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president
410 - De Pirouette van Putters
402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen
400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger
398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt
396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn
393 - Op naar een extraparlementair kabinet!
390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai
388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder
386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie
384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in
344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn
340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa
278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost
100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:35:42 – Deel 2
01:03:55 – Deel 3
01:21:26 – Einde
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Betrouwbare Bronnen