491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract

Mar 18, 2025

01:23:32

forum

Ask episode

view_agenda

Chapters

auto_awesome

Transcript

info_circle

Episode notes

Zomer 2023 overwon Pieter Omtzigt zijn aarzelingen en begon op aandringen van potentiële kiezers een eigen partij. Hij vernoemde die naar zijn veel verkochte boek. De weerklank was groot, de peilingen beloofden gouden bergen. Omtzigt haalde twintig zetels en sleutelposten in een kabinet aangevoerd door de PVV.

Hoe heeft NSC zich sindsdien inhoudelijk en politiek ontwikkeld, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Nieuw Sociaal Contract presenteerde zich als het soort partij waarvan analytici zeiden: dit type ontbreekt nog in ons land maar zou voor velen attractief zijn: sociaaleconomisch 'voor de gewone man en vrouw', sociaal-cultureel 'behoudend, doe maar gewoon'. Een beetje zoals de Katholieke Volkspartij van vroeger, maar dan ontzuild. Inhoud zou voorop staan, lijsttrekker Omtzigt wilde aan debatten alleen meedoen als hij de volle ruimte kreeg voor zijn gedachtegoed.

Desondanks kon NSC geen compleet verkiezingsprogram formuleren en liet het de plannen niet doorrekenen, ook al was dat een specialiteit van de aanvoerder. De campagne ging daarom vooral over diens boek en over drie zwaartepunten: goed bestuur, bestaanszekerheid en ‘de regio'.

Na de verkiezingen wilde de kersverse Kamerfractie wel onderhandelen, maar liever niet regeren. Maanden werden besteed aan steeds ingewikkelder proces- en vormvragen rond een rechtsstatelijke 'basislijn', gedoogconstructies en procedures onder leiding van de informateurs Ronald Plasterk en Kim Putters. De inhoud kwam er niet aan te pas en in plaats van Geert Wilders werd - nota bene! – oud-voorzitter van het CDA Marnix van Rij gevraagd premier te worden. Tevergeefs.

De hieruit voortgesproten coalitie bleek alles behalve extraparlementair met bewindslieden van PVV, VVD, NCS en BBB. Daarbij werd op elk van zijn drie inhoudelijke zwaartepunten gewerkt aan vele, veelal procedurele vraagstukken.

Het is boeiend deze langs te lopen. Een Constitutioneel Hof is voorlopig slechts in contouren geformuleerd. De correctie op de nieuwe pensioenwet is in mootjes gehakt. Het grootste bestaanszekerheid-probleem - tekorten aan talenten en menselijk kapitaal - wordt afgedaan in een 'arbeidsmarkt-top' van een middag met een panel van bewindslieden. En juist de regio is door forse rekenfouten in de formatie hard getroffen.

Voor een gedegen middenpartij die de inhoud voorop zetten wil, is het permanente coalitie-crisisberaad en het opstappen van eigen bewindslieden en Kamerleden geen bron van stabiliteit. PVV en VVD voeden daarbij genoeglijk de beeldvorming dat juist NSC de oorzaak is van gedoe, van 'niet leveren' en van emotionele erupties. Bovendien valt op dat in de gedurige rij crises niet de NSC-leiding modereert, maar vooral Wilders en VVD-minister Eelco Heinen hun verantwoordelijkheid nemen.

De openbare worsteling van Omtzigt met het defensieplan ReArm Europe heeft diepe wortel die al zichtbaar waren bij het bezoek van toenmalig Europese Bankpresident Mario Draghi aan de Tweede Kamer in mei 2017.

Doordat NSC geen eigen motie indiende met specifieke bezwaren, maar zich passief liet leiden door Joost Eerdmans (JA21), bracht het de eigen minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp en premier Dick Schoof in een onmogelijke positie.

Intussen heeft de Europese partijfamilie van de christendemocraten (dus van Ursula von der Leyen, Friedrich Merz en het CDA van Henri Bontenbal) gealarmeerd door de situatie in Den Haag besloten NSC niet toe te laten als lid. NSC mag deelnemen aan de fractie in het Europees Parlement, maar daar blijft het dan ook bij.

***

Verder lezen

Coen van de Ven - Tijgers van Papier (De Groene, 16 december 2024)

Dave Schut - Pieter Omtzigt heeft volkomen gelijk. En toch vergist hij zich (Substack, 13 maart 2025)

Een maand vol spoedoverleg, steun en schade: hoe Schoof de coalitie met horten en stoten meekrijgt (RTL Nieuws, 15 maart 2025)

***

Verder luisteren

490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland

477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem

474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"

470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine

466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen