Jan Jelmer Dijkstra is melkveehouder in Tempelvelden, Duitsland, en ligt vlakbij een recente uitbraak van mond-en-klauwzeer. Peter Egberink is veearts en was betrokken bij de eerste gevallen in Friesland in 2001. Ze bespreken de angst van boeren en de desastreuze gevolgen van MKZ. Jan herinnert zich de crisis van 2001, terwijl Peter kritisch is over het vaccinatiebeleid en de financiële afwegingen die hiervoor worden gemaakt. De situatie roept vragen op over de bescherming van dieren en de toekomst van de landbouw.
De impact van mond- en klauwzeer op de Nederlandse veehouderij is ernstig, met langdurige economische gevolgen voor boeren door continue uitbraken.
Ondanks de beschikbaarheid van vaccins worden deze niet gebruikt vanwege financiële afwegingen en zorgen over de export van dieren en producten.
Deep dives
De geschiedenis van Mond- en Klauwzeer
Mond- en klauwzeer is een lang bestaande en besmettelijke ziekte die ernstige gevolgen heeft voor de veehouderij in Nederland. Ondanks het feit dat er al sinds 1943 vaccins bestaan tegen deze ziekte, blijven er uitbraken optreden, wat leidt tot angst en economische schade voor boeren. Recent werd bij waterbuffels in Duitsland de ziekte vastgesteld, wat zorgwekkend is voor Nederlandse veehouders in de nabijgelegen gebieden. Dit illustreert de constante dreiging van de ziekte en de impact op de veehouderijsector, die al decennia te maken heeft met de gevolgen van deze epidemie.
De impact van uitbraken op boeren
De angst voor mond- en klauwzeer is groot bij veehouders, vooral na eerdere uitbraken, zoals in 2001, die zorgden voor de massale afschuiving van gezonde dieren. Boeren, zoals Jan Jelmer Dijkstra, maken zich vooral zorgen over de mogelijkheid dat ook hun bedrijven getroffen worden, wat kan leiden tot geforceerde ruimingen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor het welzijn van de dieren, maar ook voor de financiële stabiliteit van de boeren en de lokale economie. Het is deze voortdurende onzekerheid en angst die boeren in de regio samenbrengt en dwingt tot voorzichtige maatregelen.
Vaccinatie en economische overwegingen
Ondanks de beschikbaarheid van vaccins tegen mond- en klauwzeer, worden deze niet toegepast in de veehouderij vanwege financiële en exporttechnische redenen. Het vaccineren zou betekenen dat de dieren niet meer officieel als gezond kunnen worden beschouwd, wat de export van vlees en zuivel zou bemoeilijken. Dit leidt tot de paradox dat duizenden gezonde dieren moeten worden afgemaakt om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen, terwijl effectieve vaccins beschikbaar zijn. De keuze om niet te vaccineren onthult de complexe afwegingen van dierenwelzijn, economische belangen en de druk van internationale handelsnormen.
Mond-en-klauwzeer bestaat in Nederland al heel lang. En een vaccin ertegen ook. Toch blijven er uitbraken ontstaan, met desastreuze gevolgen voor dieren én boeren. 'Uiteindelijk is het geld dat bepaalt.'
Dit weekend werd het zeer besmettelijke mond-en-klauwzeer vastgesteld bij waterbuffels in Duitsland, in een gebied waar ook veel Nederlandse boeren zitten. In Nederland zelf worden nu ook maatregelen genomen. Maar vaccins worden niet gebruikt.
Boer Jan Jelmer Dijkstra woont vlakbij de plek in Duitsland waar waterbuffels met MKZ zijn aangetroffen. Hij vertelt in de podcast hoe hij en ook andere Nederlandse boeren in de omgeving de adem inhouden. Allen hebben de crisis van 2001 vers in het geheugen. Toen werden honderdduizenden gezonde dieren uit voorzorg geruimd.
'Dat had toen niet gehoeven,' zegt vee-arts Peter Egberink die destijds in Friesland de eerste gevallen van MKZ in Friesland constateerde en verschillende boeren bijstond die hun bedrijf moesten ruimen. Hij is kritisch op het vaccinatie-beleid en legt uit welke financiële afwegingen daarbij meespelen.
Aanvulling: Het ministerie van landbouw laat in een reactie op de podcast weten dat er inmiddels wel een vaccin is waarmee achteraf te onderscheiden is of dieren zijn ingeënt tegen MKZ of dat ze de ziekte zelf hebben doorgemaakt. Meer informatie daarover is hier te vinden: https://www.woah.org/fileadmin/Home/eng/Media_Center/docs/pdf/Disease_cards/Q_A-FMD-EN.pdf
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz
Redactie: Rosanne Sies
Get the Snipd podcast app
Unlock the knowledge in podcasts with the podcast player of the future.
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode
Save any moment
Hear something you like? Tap your headphones to save it with AI-generated key takeaways
Share & Export
Send highlights to Twitter, WhatsApp or export them to Notion, Readwise & more
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode