Betrouwbare Bronnen 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie
De Kamer had zich nog zó voorgenomen het deze keer echt goed te doen. Na het fiasco in 2021 van de verkenners Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma kregen we nu het Gom van Strien debacle. Geert Wilders, sinds 22 november aanvoerder van de grootste partij, moest nu toch wel met iets zéér overtuigends komen. Dat werd oud PvdA-minister Ronald Plasterk.
Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen zijn profiel, buitenissigheden en de bijzondere band met de PVV-leider.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Deze aflevering bevat een advertentie voor Bamigo. Ga naar bamigo.com en gebruik de geheime code: betrouwbaar25
En deze aflevering heeft ook en advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaar
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier
***
In de wetenschap was hij een topper. De Nobelprijs lag binnen handbereik. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Balkenende IV viel Ronald Plasterk op door een soms tomeloze ambitie om de nieuwe Thorbecke te worden. Net als de liberale staatsman poogde hij het hoger onderwijs fundamenteel te hervormen en ook nog de vakbonden voor zich te winnen met hogere lerarensalarissen. Zijn ‘Californisch model' kwam nauwelijks van de grond. Wat nog wel lukte was een gedurfde hervorming van de HBO-Kunstopleidingen, maar dat was vooral dankzij voormalig kunststudent en toenmalig KNAW-president Robbert Dijkgraaf.
In Rutte II werd hij niet minister van Financiën of vicepremier - nadat hij de strijd om het PvdA-leiderschap had verloren van Diederik Samsom - maar kreeg de restanten van het departement van Binnenlandse Zaken. Ook nu weer poogde hij de nieuwe Thorbecke te worden. Zijn herindeling van Nederland in vijf landsdelen sneefde.
Plasterk viel ook op door een verrassende politieke naïviteit waarin te merken was dat zijn brille als bèta-geleerde hem vaker dwars zat, dan hielp. En het was duidelijk dat hij graag in het middelpunt van de aandacht stond op vernissages, gala's, kunstceremonies, feesten en partijen. Soms overdreef hij dat wat, zoals bij het 200-jarig bestaan van de KNAW.
Dat de PVV deze zelfbenoemd ouderwets-linkse sociaaldemocraat wist aan te trekken lijkt bizar, maar is dat allerminst. Jaap en PG vertellen hoe oud de bijzondere band met Geert Wilders al is. In 2005 trokken zij gezamenlijk op tegen het vermeende monstrum van de 'Europese Grondwet'. Al vroeg vertelde hij dat het negeren van mensen als Janmaat en Wilders hem allerminst beviel. Al riep hij in 2009 over de PVV nog wel: "God verhoede dat een club met deze opvattingen ooit aan het roer komt in dit land.”
Met NSC-aanvoerder Pieter Omtzigt deelt hij dan weer een soms onpolitieke bèta-kijk op de realiteit en de ontwikkeling naar steeds duidelijker euroscepsis op het rechtse spectrum van de politiek. Maar tussen hen gaapt ook één diepe wond. Als minister vond Plasterk niet alleen het Engels aan universiteiten van levensbelang, hij verzette zich ook tegen erkenning van het Nedersaksisch. Omtzigts Tukkerse NSC-genoot Eddy van Hijum botste op dat punt buitengewoon fel met de PvdA-bewindsman.
Zo is er nog veel meer dat Plasterk kleurrijk en onvoorspelbaar maakt. Politiek bedrijft hij met passie. Bachs Passie dan toch vooral. Zijn academische collega's zagen daarbij al een ongeremde ambitie: “In alles wat hij doet, wil hij het hoogst haalbare bereiken.”
De actuele omstandigheden maken het dan ook allerminst denkbeeldig dat Ronald Plasterk binnenkort aantreedt als premier. Hij is dan sinds Joop den Uyl en Wim Kok de eerste uit de PvdA afkomstige minister-president en steekt daarmee zijn ‘intieme vijand’ Frans Timmermans de loef af. En dat alles onder Geerts genade.
***
Verder kijken
Persconferentie bij het aantreden van verkenner Plasterk (28 november 2023)
***
Verder luisteren
330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021
249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer
180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd
177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen
169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders
48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV
278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:33:23 – Deel 2
01:12:30 – Einde
See omnystudio.com/listener for privacy information.