2024 was een slecht jaar voor de energietransitie - maar er is hoop
Jan 6, 2025
auto_awesome
Bart van der Weijer en Tjerk Gualthérie van Weezel, specialisten in de energietransitie, bespreken de teleurstellingen van 2024, waaronder de achteruitgang van windenergie en problemen bij Tata Steel. Ze belichten de impact van de afschaffing van de salderingsregeling voor zonnepanelen en de rol van China in de markt voor groene energie. Innovaties zoals slimme batterijen bieden hoop, maar er zijn ook zorgen over Nederland's achterstanden in CO2-reductiedoelen. Ondanks alles zijn er lichtpuntjes en mogelijkheden voor samenwerking in de toekomst.
In 2024 ondervond Nederland aanzienlijke obstakels in de energietransitie door financiële problemen en een vol stroomnet, wat bedrijven ontmoedigt te investeren.
Ondanks de uitdagingen blijft er hoop voor de energietransitie gezien de internationale verschuivingen naar groene energie en de noodzaak voor Europese competitiviteit.
Deep dives
De uitdagingen van de energietransitie
In 2024 ondervond Nederland aanzienlijke obstakels in de energietransitie, vooral met betrekking tot windenergie en het stroomnet. Een opvallend voorbeeld is Eneco, een voorheen groen bedrijf, dat besloot niet deel te nemen aan een veiling voor een nieuw windpark op zee, wat wijst op een gebrek aan financiële haalbaarheid. De groei van de productie van groene energie heeft niet geleid tot een evenredige stijging van de vraag, waardoor prijzen soms zelfs negatief uitvallen. Dit resulteert in een terughoudendheid bij bedrijven om te investeren in nieuwe duurzame projecten, ondanks de publieke druk voor vergroening van de energievoorziening.
De rol van het stroomnet
Het stroomnet in Nederland wordt als een cruciale bottleneck ervaren in de energietransitie. Het is niet alleen vol, maar bedrijven die willen verduurzamen, kunnen vaak jarenlang moeten wachten op een zwaardere aansluiting, wat hen ontmoedigt om te investeren. Dit probleem komt vooral voor in de industrie, die verantwoordelijk is voor de grootste uitstoot van broeikasgassen, en waar bedrijven achterblijven met hun vergroening plannen. Perioden van lage vraag naar stroom leiden ook tot prijsdruk, waardoor bedrijven minder geneigd zijn om te investeren in duurzame oplossingen.
Financiële problemen bij Tata Steel
Bij Tata Steel is de situatie uiterst zorgwekkend; het bedrijf, ooit op weg naar een groene staalfabriek, kampt nu met ernstige financiële problemen die de voortgang van hun energietransitie in gevaar brengen. De vervanging van verouderde hoogovens verliep veel moeizamer en duurder dan verwacht, terwijl de vraag naar staal afnam door overproductie op de internationale markt. Ondanks hun reputatie als grote vervuiler, willen zij overstappen naar duurzamer staalproductie, maar er zijn voortdurende discussies over staatssteun en de haalbaarheid van hun plannen. De situatie bij Tata Steel vormt een voorbeeld van de complexe dynamiek tussen economische druk en milieudoelen binnen de energietransitie.
Marktdynamiek en de rol van China
De internationale energiemarkt verandert snel, met China dat zich steeds sterker positioneert binnen de groene energie-industrie door goedkope en efficiënte productie van zonnepanelen en windturbines. Terwijl Europese bedrijven zoals Vestas en Siemens Gamesa onder druk staan, kunnen ze het moeilijk hebben om concurrerend te blijven door stijgende grondstofprijzen en een dalende vraag. Deze verschuiving zorgt ook voor vragen over de Europese rol in de globale energietransitie en de mogelijkheid om de eigen industrieën te beschermen. Het is een uitdagend en spannend speelveld waarbij elk land moet overwegen hoe ze hun energiebehoeften het beste kunnen vervullen zonder hun mededingingspositie in gevaar te brengen.
2024 was geen goed jaar voor de energietransitie. Of het nu gaat over windmolens, het stroomnet of de industrie: het zat tegen. Wat moet er gebeuren om de boel weer vlot te trekken? En wat zijn de lichtpuntjes? Luister naar onze specialisten op het gebied van de energietransitie, Bard van de Weijer en Tjerk Gualthérie van Weezel.
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactie
Presentatie: Pieter Klok Redactie: Corinne van Duin, Lotte Grimbergen, Julia van Alem en Jasper Veenstra Montage: Rinkie Bartels