Hoe ziet ons toekomstige pensioenstelsel eruit? Specialist Erik Lutjens (Pensioenrechtadvocaat DLA Piper en Hoogleraar Pensioenrecht VU) aan het woord

Het vervangen van het huidige pensioenstelsel staat al enige tijd op de politieke agenda. Heeft de arbeidsmarkt – met het toenemende aantal ZZP’ers en ‘beroepswisselaars’ – het pensioenstelsel volledig ingehaald of mogen we onze pensioenvoorziening nog steeds terecht als één van de beste ter wereld beschouwen? Specialist Erik Lutjens (pensioenrecht advocaat bij DLA Piper en hoogleraar pensioenrecht aan de Vrije Universiteit) aan het woord.  Waarom wil men het stelsel aanpassen? Lutjens: ‘De discussie in ontstaan na de financiële crisis in 2008. Toen bleek dat pensioenen voor werknemers minder zeker waren dan men altijd dacht. Omdat een aantal pensioenfondsen, doordat het vermogen daalden, in onder-dekking kwamen en tekorten kregen. De dreiging ontstond dat pensioenen gekort moesten worden en in een aantal gevallen is dit ook gebeurd voor zowel werknemers als pensioengerechtigden. Dat heeft de discussie op gang gebracht of dit stelsel nog wel houdbaar was.’ Lage renteDe lage rente van pensioenfondsen wordt een sluipmoordenaar genoemd. Hoe lang mag die lage rentestand duren voor het systeem om zeep wordt geholpen? Lutjens: ‘Vanwege de regels over de financiële opzet, is die lage rente heel zorgwekkend. Al jarenlang is die rente erg laag, dat heeft een beweging op gang gebracht. Men vraagt zich af of in 2020 – een magisch jaartal in dit verband – de pensioenen opnieuw gekort moeten worden door een aantal pensioenfondsen, omdat ze vanwege die lage rente onvoldoende dekking hebben. Óf de rente moet stijgen óf je moet aan de andere kant van de balans iets anders gaan doen.’ SolidariteitWelke redenen worden genoemd om het stelsel flink aan te pakken? Lutjens: ‘Het pensioenstelsel sluit niet meer bij veranderende arbeidsmarkt aan en de doorsneepremie - het specifieke fenomeen in Nederland - zou oneerlijk zijn voor jongeren. Ons stelsel is altijd opgebouwd als een collectief op solidariteit gebaseerd stelsel waarin je risico’s deelt: iedereen heeft gelijke kansen. (…) In de basis is het heel eenvoudig, je betaalt premie, het wordt zorgvuldig belegd en er is goed toezicht.’  Stabiele fundamentenWe hoppen massaal van job naar job, het groeiende aantal ZZP’ers, de levensverwachting: wat zijn de belangrijkste externe factoren die de hervorming van het pensioenstelsel beïnvloeden? Lutjens: ‘Er zijn een aantal factoren die relevant zijn voor het pensioenstelsel, maar de vraag die zich opdringt is: moeten we de fundamenten wijzigen of moet je het bouwwerk laten staan en renoveren? Misschien kun je er voor zelfstandigen zelfs een gebouw naast zetten.’  Maatschappelijke discussieToch is er veel onvrede over het huidige stelsel en wordt er al jaren gesproken over herzieining. Lutjens: ‘Die discussie is heel belangrijk. Je hebt het over lange periodes en een belangrijke inkomensaspecten voor mensen. Dat er kritisch naar gekeken wordt is een belangrijke ontwikkeling. (…) Daar komt de steeds langere levensduurverwachting bij waardoor er steeds meer vermogen nodig is. Die combinatie van factoren is de aanleiding geweest voor een steeds bredere maatschappelijke discussie over het pensioenstelsel waar ook veranderingen op de arbeidsmarkt en in het leefpatroon en de aansluiting van het pensioenstelsel daarop treedt steeds meer op de voorgrond.’  Ben jij benieuwd naar de visie van Erik Lutjens op de herzieningen van het pensioenstelsel? Bekijk dan het hele interview!Deze video is tot stand gekomen in samenwerking met DLA Piper, één van de grootste zakelijke juridische dienstverleners wereldwijd.