Regeneratieve Pedagogiek - Aflevering 2: Inzet van Flexpertise om Duurzame transities te versnellen

Welkom bij de tweede podcast over Regeneratieve Pedagogiek. Deze podcast is onderdeel van acht leerateliers die wij organiseren over dit thema om antwoorden te vinden op de vraag hoe we studenten en docenten in staat stellen om een positieve bijdrage te leveren aan grote globale uitdagingen in relatie tot duurzaamheid. Hoe kunnen we systemen (ecologisch, sociaal, voedsel, gezondheid, energie, etc.) gezonder maken? En wat voor onderwijs is daarvoor nodig en specifiek: welke pedagogiek?

In deze podcast praten we na over de inzichten die zijn opgedaan tijdens het tweede leeratelier dat ging over hoe de inzet van flexpertise duurzame transities kan versnellen en hoe we flexpertise in het onderwijs een plek kunnen geven. Aan tafel zitten:

• Lonneke Frie, senior-onderzoeker en gepromoveerd op Flexpertise,
• Aniek Draaisma, senior-onderzoeker Regeneratieve Pedagogiek,
• Anne-Merel van Elp, docent Huidtherapie en onderwijsveranderaar en
• Sophie Vrolijk, embodied leadership facilitator.

De gespreksleider is Wâtte Zijlstra, ook onderzoeker van het project Regeneratieve Pedagogiek.

Inzichten uit de podcast:

• Flexpertise is het vermogen om jezelf steeds opnieuw uit te vinden, in lijn met wat de wereld van je vraagt én wat voor jou een goed leven en werk betekent. Het draait om het ontdekken van mogelijkheden om nieuwe expertise te ontwikkelen en die van waarde te maken voor jezelf en anderen.
• Flexpertise sluit nauw aan bij regeneratieve pedagogiek: leren en ontwikkelen ten dienste van het gezonder maken van de systemen waarvan je deel van uitmaakt. Deze benadering kijkt systeem-dynamisch: waar zit de hefboom, het leverage point, voor echte ontwikkeling – in jezelf én in je omgeving?
• Onderwijs dat inzet op flexpertise helpt studenten zich af te vragen: welke toekomstige behoeften zie ik ontstaan, en hoe kan ik me daarop voorbereiden? Wat wil ik bijdragen, en hoe kan ik daar ook professioneel vorm aan geven?
• Dat vraagt ook iets van het onderwijs zelf. In traditionele curricula – strak ingericht volgens constructive alignment (onderwijs dat draait om afstemming van leerdoelen, leeractiviteiten en toetsing) – is weinig ruimte voor deze vorm van vernieuwing. Flexpertise vraagt een andere blik: meer aandacht voor wie studenten en docenten zijn, en voor de existentiële vragen die daarin meespelen.

Voorbeelden van leverage points zijn:

• Identiteitsvragen: wie ben ik in deze wereld, en wat is mijn rol prive en in werk?
• Angst en onzekerheid: natuurlijke reacties op het betreden van onbekend terrein – maar ook sleutels tot groei als we er ruimte voor maken.
• Spiritualiteit: het contact met je innerlijk kompas, je missie, je verbondenheid met grotere gehelen/de wetten van de natuur. Afdrijven van dat kompas leidt tot uitputting – bij mensen, maar ook bij systemen. In dit alles geldt: je kunt van studenten geen flexibele en open houding vragen, als je die als docent zelf niet ontwikkelt. Het onderwijs zélf zit middenin een transitie – en daarin is flexpertise broodnodig. Dus docenten moeten ook flexpert ontwikkelen om studenten te begeleiden naar een regeneratieve toekomst.
• Tenslotte: flexpertise vraagt om vertraging. Ruimte om te herijken, een innerlijke winterslaap om weer te voelen waar je voor staat. Pas dan ontstaat duurzame beweging.