AT1-bond, coco, bufferobligatie: wat je het ook noemt, zelfs het Bazels comité voor Bankentoezicht weet niet meer zeker waar het over gaat. Deze week werd bekend dat Bazel institutionele beleggers, regelgevers en anderen heeft gevraagd wat de implosie van Credit Suisse betekende voor hun kijk op deze producten.

Beste belegger, wat vindt u nú eigenlijk van uw belegging? Snapt u het risico nog, meneer de regelgever? En wat vindt de kredietbeoordelaar eigenlijk? Krijg je nog een mooie waardering als bank, met deze dingen op je balans?

Er is dan ook sprake van verwarring, zeker bij de institutionele beleggers die hadden geïnvesteerd in de bufferobligaties van de gevallen grootbank.

Deze bufferobligaties waren bedoeld om na de crisis van 2008 extra kapitaal aan banken te verschaffen. Toen werden ze nog vooral coco's genoemd: contingent convertible bonds. Vrij vertaald: achtergestelde obligaties die zich om zouden zetten in aandelen zodra de bank een bepaald verlies lijdt.

De belegger krijgt een hogere rente dan andere obligaties in goede tijden, en een aandeel in slechte tijden. De bank hoeft bij financieel noodweer even een rentebetaling minder te doen, maar kan toch in goede tijden geld méér geld ophalen dan als de bank slechts aandelen en (normale) obligaties uitgeeft. Iedereen blij!

Zoals altijd zit het venijn 'm toch in de details. Wat is nou precies het moment waarop de bufferobligatie verandert in een aandeel? Is dat wanneer het kapitaal van de bank zoals gedefinieerd in de Bazelregels onder een bepaalde drempel valt? Of is dat als de lokale regelgever zegt dat het nu moet? Zoals dat gaat met financiële producten ontstonden er meerdere versies van de coco's. Daarom spreken we inmiddels vaker van AT-1 bonds (additional tier 1, een extraatje in de kapitaalstructuur dus) of gewoon bufferobligaties.

Elke prospectus van elke bufferobligatie kan subtiel verschillen wat betreft deze voorwaarden. In Zwitserland, China en Japan werden er in het laatste decennium versies uitgegeven die vooral steunden op een beslissing van de regelgever, en niet op een financiële drempel die de obligatie verlies op laat vangen.

Dat merkten aandeelhouders van Credit Suisse vorig jaar. De bank viel om, Ralph Hamers van UBS werd in een weekendje gedwongen om de boel over te nemen en opeens bleken de bufferobligaties van Credit Suisse waardeloos. 17 miljard euro aan waarde ging in rook op. Dat had de regelgever gewoon bepaald: in de prospectus van de bufferobligaties van Credit Suisse stond dat de regelgever dat kon doen als er sprake was van een viability event.

(Overigens waarschuwde de Financial Times al in 2016(!) voor deze specifieke eigenschap van deze specifieke bufferobligatie uit Zwitserland.)

Maar de aandeelhouders van Credit Suisse kregen nog wel iets meer dan 3 miljard euro. Dat was natuurlijk de omgekeerde wereld, zeiden alle institutionele beleggers die de bufferobligaties van Credit Suisse hadden gekocht. Advocaten slepen hun pennen. Inmiddels wordt er voor meer dan 9 miljard aan claims neergelegd bij de Zwitserse autoriteiten, omdat de zogeheten kapitaalstructuur of 'waterval' van de financiële markten heilig is: aandeelhouders krijgen pas iets als álle obligaties zijn afbetaald. En dat was hier niet het geval.

De reden voor dit debacle laat zich raden, al zal het er misschien iets mee te maken hebben dat de Saudi National Bank net geen 10% van de aandelen van Credit Suisse bezat en al een verlies van meer dan een miljard dollar had geleden. Leg dat maar eens uit aan mensen die een paar weken geleden nog tussen 1 en 2 miljard dollar bijlegden om de bank te stutten. Zij hadden vlak voor de val nog rond de 300 miljoen dollar over van die belegging. Waarschijnlijk hadden de Zwitsers geen zin in een tripje naar Riyadh.

Ironisch genoeg vraagt juist het Bazels Comité voor Bankentoezicht om opheldering. Het Nederlandse Ministerie van Financiën mengde zich al eerder in de discussie en zei dat de grote onduidelijkheid rond de bufferobligaties geen goede zaak is. Misschien moeten ze wel worden afgeschaft, opperden de ambtenaren. Besmuikt gelach van over de hele wereld viel ze ten deel: weet het Nederlandse ministerie niet dat Rabobank, ING en ABN Amro hier miljarden van op de balans hebben staan? En dat de Nederlandse Staat nog belegt in ABN?

Toch is de geopperde suggestie van het Ministerie niet geheel vreemd van de wereld. De coco's waren oorspronkelijk bedoeld om een bank ordentelijk om te helpen vallen, maar dat is eigenlijk nooit voorgekomen, zoals Credit Suisse weer aantoont. Bovendien is het beprijzen van ook de latere vormen knap lastig. Hoe vang je een obligatie die in slechte tijden kapot gaat in een risicomodel? En: haal je nou goedkoper geld op in goede tijden als bank, of moeten deze producten gezien de gebleken risico's totaal anders worden geprijsd... en verliezen ze dus al hun nut voordat ze uitgegeven zijn?

De komende jaren zal blijken wat er met de AT1's gebeurt. Feit is dat er miljarden van uitstaan en dat ze een wezenlijk onderdeel vormen van veel bankenbalansen. En die werkelijkheid draai je niet zomaar terug.

Beursnerd en Beursnerd XL

Iedere werkdag iets na elf uur werpt de Beursnerd in gesprek met presentator Thomas van Zijl een blik op de AEX, waarbij hij of zij de diepgang niet schuwt. Daarnaast is er donderdag om tien voor twaalf een langere beursanalyse. Die neemt Beursnerd XL Jochem Visser voor zijn rekening.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Special Encore Presentation: Tech Donations: Transforming NGOs & NPOs – Part 1