Betrouwbare Bronnen 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder?
Informateur Mariëtte Hamer en de polder willen met spoed een crisis- en herstelplan in gang zetten. Maar de vorming van een stabiele coalitie is niet eenvoudig. Niet in het minst omdat twee partijen met zichzelf overhoop liggen. Twee partijen die als vanouds een natuurlijke regeringspartner waren en zichzelf zagen als volkspartijen.
PvdA en CDA. Ooit hadden ze meer dan 50 Tweede-Kamerzetels, nu telt de PvdA er nog maar negen en het CDA vijftien. Moeten ze gaan regeren of de oppositie in? Ze worstelen met de nieuwe realiteit.
Jaap Jansen praat erover met politicoloog Menno Hurenkamp, lid van het curatorium van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, en historicus PG Kroeger, die recent het boek ‘Tand des tijds, het CDA in de nieuwe eeuw’ publiceerde.
Wat moeten die twee partijen met een politieke situatie waarop zij niet langer hun stempel kunnen drukken? Wat zijn de harde feiten en cijfers over hun electorale neergang en waar zijn hun aanhangers van voorheen eigenlijk gebleven? Wat denken ze daar zelf over en kloppen die analyses en verklaringen eigenlijk wel? Hurenkamp en Kroeger komen met af en toe onthutsende voorbeelden van legendevorming en misverstanden.
De oorzaken voor de neergang van de grote, klassieke machtspartijen hangen samen met tal van veranderingen in maatschappij en cultuur. Hurenkamp wijst op het succes van de verzorgingsstaat dat in de sociaaldemocratie werd vertaald in het aanbevelen van meer individualisering. Maar waar mensen meer voor zichzelf moesten opkomen werd de aantrekkingskracht van oudere vormen van georganiseerde solidariteit bewust ingeperkt. De liberale denker Ralf Dahrendorf concludeerde begin jaren ’80 al dat de sociaaldemocratie haar taak volbracht had en er net zo goed mee op kon houden.
De lange termijn trends die in de loop der jaren alleen nog maar sterker werden, maken het niet eenvoudig voor om voor PvdA en CDA een nieuwe rol en bestemming te vinden. Ze worstelen met hun profiel, program en bestaansrecht.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!
***
Verder lezen
Menno Hurenkamp - Nog niet is alles verloren (S&D, april 2021)
Pieter Gerrit Kroeger - Tand des tijds (Prometheus, 2020)
Marnix van Rij gaat de rust in het CDA terugbrengen (Trouw, 29 mei 2021)
Coen Brummer & Afke Groen (red.) - Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid (Boom, 2021)
***
Verder kijken
Online-bijeenkomst: de weg vooruit voor de PvdA (31 mei 2021)
***
Verder luisteren
175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD
170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt
153 - Het CDA en de tand des tijds
123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme
34 - Lodewijk Asscher over zijn PvdA
09 - Special: leven en werk van Wim Kok (over de koers: Joop van den Berg)
***
Tijdlijn
00:00:00 – Intro
00:01:27 – Deel 1
00:58:08 – Deel 2
01:25:24 – Uitro
01:26:11 – Einde
See omnystudio.com/listener for privacy information.