70. Wat zijn de spelregels van oorlog? De val van Joegoslavië
Jul 11, 2022
auto_awesome
In deze aflevering is Chris Van Den Wyngaert te gast, hoogleraar internationaal strafrecht en rechter bij het Internationaal Strafhof en het Joegoslavië-tribunaal. Ze bespreekt de bloedige uit elkaar spattende Joegoslavische staat en de spelregels van oorlog. De complexe etnische spanningen tijdens de oorlog komen aan bod, evenals de rol van de internationale gemeenschap en de juridische impact van het Joegoslavietribunaal. De gruwelijkheden van Srebrenica en de blijvende erfenis van de conflicten worden kritisch geanalyseerd.
Oorlogsrecht is essentieel voor het beschermen van onschuldige burgers en werd versterkt door de oprichting van het Joegoslavië-tribunaal in 1993.
De blijvende weerstand tegen de erkenning van genocide binnen de regio verhindert nationale verzoening en blijft de maatschappelijke spanningen aanwakkeren.
Deep dives
De veroordeling van Radko Mladic
Radko Mladic werd in juni 2021 op 78-jarige leeftijd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voor verschillende misdaden, waaronder genocide en etnische zuivering, tijdens de Bosnische burgeroorlog. Zijn proces duurde tien jaar en omvatte meer dan 600 getuigen, resulterend in een belangrijke uitspraak van het Joegoslavië-tribunaal. Deze veroordeling markeerde het einde van een langdurig juridische strijd en een erkenning van de gruweldaden die tijdens de oorlog plaatsvonden, met Srebrenica als een van de meest beruchte voorbeelden van massamoord. Ondanks de uitspraak blijft Mladic's rol in de geschiedenis controversieel, en zijn acties zijn een pijnlijke herinnering aan het geweld dat de Balkan heeft geteisterd in de jaren '90.
Oorlogsrecht en de oprichting van het Joegoslavië-tribunaal
Oorlogsrecht is ontwikkeld om gewelddadige conflicten te reguleren en het onschuldige burgers te beschermen, en heeft zijn oorsprong in de noodzaak om spelregels voor oorlogvoering vast te leggen. De oprichting van het Joegoslavië-tribunaal in 1993 door de VN-veiligheidsraad was een reactie op de oorlogsmisdaden die tijdens de Joegoslavische oorlogen plaatsvonden. Dit tribunaal richtte zich op de verantwoording voor misdaden, zoals genocide en oorlogsmisdaden, en streefde ernaar om toekomstige conflicten te voorkómen door straffen en juridische normen te vestigen. De discussies over de rol van het tribunaal benadrukken de complexiteit en de morele dilemma's van het recht in tijden van oorlog.
De etnische conflicten in de Balkan
De Balkan is gekenmerkt door een complexe etnische samenstelling, met diverse bevolkingsgroepen zoals Kroaten, Serviërs en Bosniakken die vaak sterk van elkaar verschillen in hun culturele identiteit en religie. Na de dood van de communistische leider Tito in 1980 ontstond er een krachtiger nationalisme, wat leidde tot bloedige conflicten in de jaren '90, waaronder de oorlog in Kroatië en de verschrikkingen tijdens de belegering van Sarajevo. De etnische zuivering die plaatsvond, leidde tot massamoorden en een tragedie die de internationale gemeenschap shockeerde, met gebeurtenissen zoals Srebrenica die als genocide zijn geclassificeerd. De dynamiek van nationalisme en etniciteit speelt nog steeds een belangrijke rol in de hedendaagse politiek op de Balkan.
De uitdagingen van gerechtigheid in naoorlogse samenlevingen
Ondanks de veroordelingen van oorlogsmisdadigers is er in de regio een blijvende weerstand tegen de erkenning van genocide en oorlogsmisdaden, waarbij veel Serviërs zichzelf nog steeds als slachtoffers beschouwen. De onvrede over het Joegoslavië-tribunaal en de aanpak van oorlogsmisdaden heeft geleid tot voortdurende spanningen tussen de verschillende etnische groepen in voormalig Joegoslavië. Historische schuld en onverwerkt verleden blijven de weg naar nationale verzoening bemoeilijken, wat blijkt uit de verheerlijking van oorlogsmisdadigers door sommige nationalistische groepen. De durf om de waarheid onder ogen te zien en de aansprakelijkheid van oorlogsmisdadigers serieus te nemen, lijkt cruciaal voor duurzame vrede in deze diverse regio.
waarin we zien hoe Joegoslavië in de jaren '90 bloederig uit elkaar spatte, en waarin we samen met hoogleraar Chris Van Den Wyngaert praten over haar tijd als rechter bij het Joegoslaviëtribunaal.
Met BIJDRAGEN van:
prof. dr. Chris Van Den Wyngaert (hoogleraar internationaal strafrecht en rechter bij het Internationaal Strafhof)
WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem), Filip Vekemans (montage), Benjamin Goyvaerts (inhoud) en Laurent Poschet (inhoud)
MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Silber, L., & Little, A. (1996). The Death of Yugoslavia. Penguin. De Val van Srebrenica. (2020). NPO Radio 1. Geraadpleegd op 11 juli 2022, van https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-val-van-srebrenica
Van de Ven, C. (2022, 22 juni). Wat gebeurde er in Srebrenica? NPO Kennis. Geraadpleegd op 11 juli 2022, van https://npokennis.nl/longread/7526/wat-gebeurde-er-in-srebrenica
Bonneure, K. (2011, 25 juni). Joegoslavië viel 20 jaar geleden uiteen. vrtnws.be. Geraadpleegd op 11 juli 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2011/06/25/joegoslavie_viel20jaargeledenuiteen-1-1050113/